Τασούλα Βερβενιώτη: Είμαστε η μοναδική χώρα που δεν γιορτάζει την απελευθέρωση της

Στις 12 Οκτώβρη του 1944, απελευθερώθηκε η Αθήνα από τους Γερμανούς, όμως «είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που δεν γιορτάζει την απελευθέρωση της» τόνισε η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη στην Κρυσταλλία Πατούλη, μιλώντας παράλληλα για τα ιστορικά γεγονότα, την συγκεκριμένη ημερομηνία, την Εθνική Αντίσταση, αλλά και το ανέγγιχτο τραύμα του εμφυλίου που φαίνεται να είναι η αιτία της... αμνησίας για μία μέρα σαν κι αυτή.

tvxs.gr / Η Ελλάδα του Χίτλερ : Η πικρή... από tvxorissinora

Πλήθος κόσμου ξεχύθηκε στους δρόμους της πρωτεύουσας, γιορτάζοντας την απελευθέρωσή της. Ήταν 12 Οκτωβρίου του 1944 και η γερμανική κατοχή είχε τελειώσει. «Βρήκαμε τους δρόμους γεμάτους από ανθρώπους σε τόσο πυκνή διάταξη που το αμάξι μας προχωρούσε σπρώχνοντας με δυσκολία», θυμόταν ένας Γερμανός αξιωματούχος που εγκατέλειπε την πόλη την ημέρα εκείνη. Ήδη, από νωρίς το βράδυ, μικρά γερμανικά στρατεύματα είχαν αρχίσει να υποχωρούν προς το Βορρά. Στις 06:30 το πρωί άρχισε η αποχώρηση του κυρίως σώματος και δύο περίπου ώρες αργότερα, οι ελάχιστοι Γερμανοί που είχαν απομείνει, συγκεντρώθηκαν στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, όπου σε μία βιαστική τελετή, ο στρατηγός Φέλμι κατέθεσε στεφάνι. ...
Το τέλος της γερμανικής κατοχής σήμανε και ουσιαστικά με την υποστολή της ναζιστικής σημαίας από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης από έναν στρατιώτη στις 09:15.Οι δρόμοι της πρωτεύουσας πλημμύρισαν με χιλιάδες σημαίες και κωδωνοκρουσίες. Ένα τρελό πανηγύρι στήθηκε.

«Τώρα νιώθουμε ένα μεγάλο και ασυγκράτητο λαϊκό κύμα που μας σηκώνει και μας παίρνει. Τι ακριβώς θέλει αυτή η μάζα βέβαια κανείς δεν το ξέρει, ούτε τα πιο συνειδητά μέλη της. Δεν είναι το βιομηχανικό προλεταριάτο των μεγάλων ευρωπαϊκών κέντρων με τις συγκεκριμένες οικονομικοκοινωνικές επιδιώξεις του επιστημονικού σοσιαλισμού. Εδώ έχουμε να κάμουμε με δυνάμεις αλόγιστες. Στον αέρα υπάρχει Ρωσική Επανάσταση, μα και Γαλλική Επανάσταση και Κομμούνα του Παρισιού και απελευθερωτικός εθνικός πόλεμος και ποιος ξέρει τι άλλα θολά στοιχεία που δεν τα ξεχωρίζουμε ακόμα» έγραφε ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς.«Στις 21 Σεπτεμβρίου 1944 με τη βοήθεια του ΕΛΑΣ δραπέτευσα κατά τη μεταγωγή μου από τις φυλακές Συγγρού και ανέλαβα αμέσως γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Βάσης του ΚΚΕ στην Καλλιθέα. Οι εφτάμισι μήνες που είχα κάνει στη φυλακή μού είχαν στερήσει τη χαρά ν' αντιληφθώ μια εντελώς καινούργια πραγματικότητα που είχε απλωθεί στην πρωτεύουσα. Ο ΕΛΑΣ είχε ουσιαστικά όλη την εξουσία στην Αθήνα. Γιατί η δύναμη του κατακτητή ήταν πια μονάχα οι στρατώνες του και όπου έφτανε η δύναμη της εμβέλειας των όπλων του σε μια περιστασιακή επιδρομή, για να επιστρέψει μετά στις βάσεις του. Παρ' όλο που και στις εξορμήσεις του τον χτυπούσαμε και του θέταμε προβλήματα. Ήταν ουσιαστικά απελευθερωμένες όλες οι περιοχές της Αθήνας πριν από την αποχώρηση των Γερμανών. Για παράδειγμα, για να πας από την Καλλιθέα στη Νέα Σμύρνη έπρεπε να περάσεις από το φυλάκιο του ΕΛΑΣ και αν δεν ήσουν κάτοικος της περιοχής σε ρωτούσε: "Ποιος είσαι; Πού πας; Τι θέλεις εδώ;". Αν δεν είχες σημείωμα από τον ΕΛΑΣ Καλλιθέας δεν μπορούσες να περάσεις. Μερικοί θα πουν ότι αυτό ήταν στρατοκρατικό μέτρο κ.λπ., αλλά ήταν υποχρέωσή μας να διαφυλάξουμε τις δυνάμεις μας και τον λαό από τη διείσδυση πρακτόρων του εχθρού. Όσον αφορά την Αστυνομία Πόλεων ας μην ξεχνάμε ότι ήμασταν η μόνη χώρα στην Ευρώπη όπου το ΕΑΜ είχε ισχυρή αντιστασιακή οργάνωση και εκεί. Ο Γιώργης Τσαπόγας ήταν επικεφαλής του ΕΑΜ στην Αστυνομία» θυμάται ο Μανώλης Γλέζος.Έξι ημέρες μετά την απελευθέρωση καταφτάνει στην Αθήνα η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, υπό τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, αφού προηγουμένως είχε υπογραφεί η Συμφωνία της Καζέρτας, η οποία όριζε ότι «όλαι αι ανταρτικαί ομάδαι αι δρώσαι εν Ελλάδι τίθενται υπό τας διαταγάς της ελληνικής κυβερνήσεως εθνικής ενότητος» στην οποία συμμετείχαν το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. «Η ελληνική κυβέρνησις» θα έθετε τις ανταρτικές δυνάμεις «υπό τας διαταγάς του Βρετανού στρατηγού Σκόμπι» που ονομάστηκε από τον ανώτατο συμμαχικό διοικητή της Μεσογείου «ως στρατηγός διοικών τας δυνάμεις εν Ελλάδι». Η ευφορία της απελευθέρωσης θα κρατήσει μόλις 45 ημέρες. Στις 3 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους ξεσπούν τα Δεκεμβριανά.

 Τι συνέβη το 1944 σαν σήμερα;

Ξεκίνησαν τρομακτικές διαδηλώσεις με τον κόσμο στους δρόμους να γιορτάζει την απελευθέρωση. Υψώθηκαν γαλανόλευκες, αλλά και σημαίες κόκκινες, με σφυροδρέπανα, όπως και αμερικάνικες και αγγλικές.

Ειδικά για τους Άγγλους είχαν αναρτηθεί πανό, που έγραφαν «Welcome», από το ΕΑΜ/ΚΚΕ που είχε συλλογική ηγεσία αλλά και τον Εθνικό Δημοκρατικό Ελληνικό Σύνδεσμο (ΕΔΕΣ) με επικεφαλή τον Ναπολέοντα Ζέρβα.

Κι όμως, αυτή η χώρα δεν γιορτάζει τη μέρα της απελευθέρωσής της! Κάτι τέτοιο, δεν συμβαίνει σε καμία άλλη χώρα του κόσμου. Να γιορτάζεται, δηλαδή, η έναρξη ενός πολέμου όπως είναι η 28η Οκτωβρίου και όχι η μέρα της απελευθέρωσης.

Για πιο λόγο, πιστεύεις, ότι δεν την γιορτάζουμε;

Διότι τον Οκτώβρη ακολουθεί σύντομα ο Δεκέμβρης. Ένας εμφύλιος.

Οι σύμμαχοι, που στις 12 του Οκτώβρη καλωσορίζονταν με πανό, το Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου συγκρούστηκαν με τον λαό και το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) στη μάχη της Αθήνας, η οποία κράτησε 33 ημέρες και έληξε με τη συμφωνία της Βάρκιζας τον Φλεβάρη του ‘45, ως μία προσπάθεια για να αποφευχθεί ο εμφύλιος. Αλλά δεν αποφεύχθηκε. Δέκα χρόνια η χώρα ήταν σε συνεχείς πολέμους και εμφυλίους. Ποια κοινωνία μπορεί να αντέξει τέτοιο βάρος; Μέχρι σήμερα αυτός ο εμφύλιος είναι ένα τραύμα που δεν έχουν καν αγγίξει οι Έλληνες, όχι μόνο δεν το έχουν διαχειριστεί.

Δηλαδή, δεν θέλουμε να θυμόμαστε την απελευθέρωση γιατί δεν θέλουμε να θυμόμαστε τον εμφύλιο;

Έτσι είναι. Οι δημοσιογράφοι τα λένε, μάλλον, πιο ωραία από τους ιστορικούς. Γι αυτό, αυτή η χώρα, αυτή η πόλη, δεν έχει μνήμη.
Το ενωτικό κλίμα των πρώτων ημερών, άλλωστε, σκίαζε αυτή η διάσταση των αντιστασιακών οργανώσεων. Ήδη στη διάρκεια της Κατοχής, στα βουνά της Ηπείρου είχαν συγκρουστεί ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), το ένοπλο δηλαδή τμήμα του ΕΑΜ/ΚΚΕ με τον ΕΔΕΣ, αλλά και στις γειτονιές της Αθήνας όλο το '44 ήταν καθημερινές οι συγκρούσεις όχι μόνο μεταξύ αντιστασιακών οργανώσεων και Ταγμάτων Ασφαλείας αλλά και ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις.

Εν τω μεταξύ, η εμπειρία της Κατοχής είχε ριζοσπαστικοποιήσει μεγάλες κοινωνικές ομάδες που είχαν ενστερνιστεί αιτήματα και οράματα τα οποία δεν αφορούσαν μόνο την επάνοδο ή όχι του βασιλιά, αλλά έθεταν υπό αίρεση και την ίδια τη μορφή του καθεστώτος, με αίτημα να δημιουργηθεί και μια άλλη κοινωνία, πιο δίκαιη.

Από την άλλη οι δυνάμεις που είχαν πλουτίσει στην διάρκεια του πολέμου, οι κατοχικοί νεόπλουτοι… όπως ήταν οι μαυραγορίτες κλπ., αλλά και το παλάτι, και οι Εγγλέζοι (η Ελλάδα με τις συμφωνίες των «μεγάλων» είχε αποδοθεί στη σφαίρα επιρροής των Δυτικών, αρχικά στους άγγλους), φοβηθήκανε ότι οι κομμουνιστές, οι οποίοι ήταν η πλειοψηφία στο ΕΑΜ, θα πάρουν την εξουσία.

Και η αλήθεια είναι ότι είχαν μεγάλη δύναμη. Έτσι, ξεκίνησε η σύγκρουση.
«Έφτανε ένα σπίρτο για να πάρει η Αθήνα φωτιά σαν ένα δοχείο μπενζίνα» έγραφε ο Γιώργος Θεοτοκάς στο ημερολόγιό του.

Κάποιοι λένε, ότι το ποσοστό των οπαδών του ΕΑΜ/ΚΚΕ άγγιζε το 70%. Είναι αλήθεια;

Δεν υπάρχουν ακριβή μετρήσιμα στοιχεία, αλλά και ένα 10% όταν είναι οργανωμένο και έχει πρόγραμμα με κοινωνική απήχηση μπορεί να πάρει την εξουσία.

Ποια ήταν τα γεγονότα έως και την απελευθέρωση της 12ης Οκτωβρίου;

Στην Ελλάδα, υπήρξε Κατοχή από το ’41 μέχρι το ’44. Στην αρχή του πολέμου ο κόσμος έμεινε άφωνος... αλλά στη συνέχεια οργανώθηκε η Εθνική Αντίσταση.
Στο τέλος, ο πόλεμος θα έληγε πρώτα με την ήττα των Ιταλών που αποχώρησαν τον Σεπτέμβρη του ’43, και στη συνέχεια με τη νίκη των συμμάχων έναντι των Γερμανών στα διάφορα μέτωπα και την Αθήνα να απελευθερώνεται τον Οκτώβρη του ’44, ενώ το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, οριοθετείται το Μάη του 45 για όλες τις χώρες.

Έξι μέρες μετά την 12η Οκτωβρίου 1944, στις 18 Οκτωβρίου, δηλαδή, έφτασε στην Αθήνα και η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου που μαζί με άλλους επίσημους ανέβηκε στην Ακρόπολη και ύψωσε την ελληνική σημαία.

Στην κυβέρνηση αυτή, συμμετείχαν τόσο οι παλιοί πολιτικοί που είχαν καταφύγει στη Μέση Ανατολή όσο και η μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), ένας συνασπισμός μικρών κομμάτων όπου τον πρώτο ρόλο έπαιζε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ).

Πώς βρήκε την Αθήνα και την Ελλάδα το τέλος της Κατοχής;

Ρημαγμένες. Ο πόλεμος όμως δεν είχε τελειώσει με την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής.

«Τα παιδιά πρέπει να μάθουν την ιστορία μας και να μάθουν να αγωνίζονται. Γιατί, εκτός του ότι δεν γνωρίζουν πως ήταν πανελλαδική η αντίσταση ενάντια στους κατακτητές δεν γνωρίζουν ότι απελευθερωθήκαμε ουσιαστικά μόνοι μας. Η βοήθεια, απ’ έξω, ήταν μηδαμινή» αυτό τόνιζε πάντα η αντιστασιακή μαχήτρια Μαρία Μπέικου, που εργάστηκες μαζί της επί 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί το βιβλίο «Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ… ». Το επανέλαβε συνεχώς και με μεγάλη αγωνία, ίσως τη μοναδική -θα έλεγα- που είχε πριν πεθάνει. Τι έχεις να σχολιάσεις, γι αυτό, ως ιστορικός;

Κατ, αρχάς, ναι, στις σημερινές συνθήκες, οι νέοι επειδή τα βρήκαν εύκολα, δεν έχουν μάθει να αγωνίζονται. Και για να αγωνιστεί κάποιος σωστά έχει ανάγκη να ξέρει την ιστορία του.

Γιατί πρέπει να την ξέρει;

Διότι αν ξέρεις το παρελθόν, και τι κουβαλάς, κάνεις πιο σωστά τα βήματα στο μέλλον. Η ιστορία, το παρελθόν, είναι ένα βάρος που κουβαλάνε όλα τα άτομα, τα έθνη, οι κοινωνίες, κι αν ξέρουν τι βάρος κουβαλάνε, μπορούν να κάνουν τα βήματά τους στο μέλλον και να χειριστούν αυτό το μέλλον. Να ξέρουν αν το σανίδι που πατάνε, είναι γερό ή όχι.

Και σε ότι αφορά αυτό που έλεγε η Μπέικου για τα ίδια τα ιστορικά γεγονότα;

Η Μαρία Μπέικου τα είχε ζήσει όλα αυτά και όντως υπήρχε ένα τεράστιο κίνημα αντίστασης, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι ήμασταν μέρος των συμμαχικών δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία). Εάν για παράδειγμα, οι Γερμανοί έπαιρναν το Στάλινγκραντ και νικούσαν την Σοβιετική Ένωση, πόσο θα μπορούσαν να αντέξουν και οι Έλληνες;

Βέβαια με την αντίσταση, έγιναν εκτός των άλλων και πάρα πολύ σημαντικές μάχες, ειδικά όταν αποχωρούσαν οι γερμανοί και στο διάβα τους κατέστρεφαν ότι μπορούσαν. Και λέω ότι μπορούσαν, διότι όσοι ήταν στην αντίσταση με τον ΕΛΑΣ αγωνίστηκαν και κατάφεραν όντως, να μην τα καταστρέψουν όλα. Για παράδειγμα, η μάχη της Ηλεκτρικής ήταν πολύ σημαντική και αν δεν την κέρδιζε ο ΕΛΑΣ οι Αθηναίοι δεν θα είχαν ρεύμα να ζήσουνε...

Πόσοι περίπου ήταν στην αντίσταση; Υπάρχουν σήμερα στοιχεία;

Σε 7 εκατομμύρια κόσμο που ήταν τότε η Ελλάδα; Τα στοιχεία είναι αντικρουόμενα. Η πιο μεγάλη αντίσταση ήταν το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο), το οποίο είχε ένα στρατιωτικό σκέλος τον ΕΛΑΣ (Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός), είχε μία νεολαία την ΕΠΟΝ (Εθνική Πανελλήνια Οργάνωση Νέων) και μία οργάνωση κοινωνικής πρόνοιας που ήταν η Εθνική Αλληλεγγύη. Λένε ότι η ΕΠΟΝ είχε 800.000 μέλη και στην Αλληλεγγύη βάζουν 1.000.000. Δεν υπάρχουν όμως χαρτιά, δεν γράφονταν πουθενά, γιατί υπήρχε και ο φόβος, μήπως κάποιος τα βρει.

Στον ΕΛΑΣ, στα βουνά, δεν ξέρουμε πόσοι ήταν;

Αν μετρήσεις και τον εφεδρικό ΕΛΑΣ, με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις ήταν 120.000.

Συνολικά, δηλαδή, ποιο μπορούμε να πούμε ότι ήταν το ποσοστό των ενεργών αντιστασιακών;

Δεν ξέρουμε σίγουρα, αλλά υπάρχουν και οι followers που λέμε στα αγγλικά, εκείνοι που ακολουθούσαν όσους αντιστέκονταν. Για παράδειγμα, μπορεί σε ένα χωριό να ήταν τρία μέλη στο ΕΑΜ, όπου αν ήταν ευυπόληπτα μέλη της κοινωνίας, όλο το χωρίο έκανε ότι έλεγαν. Δεν είναι εύκολο να μετρήσεις τα νούμερα. Και επίσης, είναι και ποιους θα συμπεριλάβεις. Ας πούμε, τα παιδιά τα οποία ήταν οι ταχυδρόμοι στον ΕΛΑΣ θα τα συμπεριλάβεις;

Αν δεν αγωνίζονταν ενάντια στον κατακτητή οι Έλληνες, τι θα γινόταν πιστεύεις;

Δεν μπορούμε να πούμε ότι διώξαμε μόνοι μας τους Γερμανούς. Ήταν τα μέτωπα, όπως είπαμε, στο Στάλινγκραντ, τα μέτωπα στην Αφρική. Δηλαδή, δεν μπορώ να το πώ, εγώ, ως ιστορικός αυτό. Η Μαρία Μπέικου μπορεί να το πει.

Βέβαια, ήταν πολύ σημαντικό που υπήρχε εθνική αντίσταση. Όταν ο λαός αντιστέκεται απέναντι σε μία εξουσία, η οποία του αφαιρεί τα όποια ανθρώπινα δικαιώματα, αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Η αντίσταση δίνει αξιοπρέπεια στον άνθρωπο. Επιπλέον έδωσε στοιχεία αλληλεγγύης στην κοινωνία, ή τουλάχιστον στις οργανώσεις τις αντιστασιακές, του ίδιου χώρου.

Ξέρεις, όμως, τι μου είπε σήμερα μια γειτόνισσα μου, η κυρία Νίνα; «Εγώ πέρασα και Κατοχή και Εμφύλιο. Τώρα είναι χειρότερα κορίτσι μου». της λέω «Γιατί είναι χειρότερα;» και μου απαντά «Γιατί τότε λέγαμε θα τελειώσει ο πόλεμος. Τώρα τι θα πούμε;».

Είχαν, δηλαδή, μια ελπίδα…

Ναι. Μια ελπίδα ότι μετά το τέλος του πολέμου θα γίνει καλύτερη η κοινωνία.

Γι αυτό και αγωνίζονταν.

Γι αυτό. Ενώ σήμερα, δεν έχεις ελπίδα. Είμαστε χειρότερα από την Κατοχή τώρα.

Με αφορμή την επέτειο απελευθέρωσης της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα, δείτε στο tvxs.gr το τελευταίο ντοκιμαντέρ της τριλογίας του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα «Η Ελλάδα του Χίτλερ», με τίτλο:
 «Η Πικρή Απελευθέρωση».

Η 16χρονη Τιτίκα Γκελντή έχει καταφύγει με την οικογένεια της στο βουνό για να γλιτώσει από τις διώξεις των συνεργατών των Γερμανών. Όταν ακούει ότι ο ΕΛΑΣ φτιάχνει μια διμοιρία γυναικών, λέει ψέματα ότι είναι ενήλικη, για να την δεχτούν. Το «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» παρουσιάζει μια σειρά ντοκιμαντέρ, όπου οι πρωταγωνιστές των ημερών εκείνων περιγράφουν τα γεγονότα όπως τα έζησαν. Σπάνια ιστορικά ντοκουμέντα στην «Ελλάδα του Χίτλερ». Δείτε σήμερα το τρίτο μέρος «Η πικρή απελευθέρωση».

Οι αντάρτες ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας. Στην Αθήνα διεξάγονται μεγάλες επιχειρήσεις σαμποτάζ και τα στρατεύματα κατοχής αποσύρονται από κάποιες γειτονιές. Στην Καισαριανή, οι κάτοικοι μαζεύουν φαγητό για τους  αντάρτες του ΕΛΑΣ.

Η ήττα των Γερμανών είναι προδιαγεγραμμένη, όμως η εθνική ομοψυχία που επικράτησε τα πρώτα δυο χρόνια της κατοχής δεν υπάρχει πια. Ο  φιλοκομμουνιστικός προσανατολισμός του ΕΛΑΣ ανησυχεί τους Βρετανούς, που υποστηρίζουν τη δεύτερη σε μέγεθος αντιστασιακή οργάνωση, τον ΕΔΕΣ.

Στα βουνά ξεκινούν συγκρούσεις ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ και τον Απρίλη του 1944, ο ΕΛΑΣ εκτελεί τον Δημήτρη Ψαρρό που είχε ιδρύσει την τρίτη αντιστασιακή οργάνωση, το σύνταγμα 542.

Ο διχασμός όμως των αντιστασιακών ομάδων δεν υπάρχει ανάμεσα στους φυλακισμένους του στρατοπέδου του Χαϊδαρίου. Ο Λουκάς Κόκκινος που βοηθούσε την ομάδα του Ψαρρού και θεωρούνταν εθνικόφρων, οδηγείται στο κτίριο της οδού Μέρλιν, όπου βασανίζεται για να καταδώσει κομμουνιστές. Δε θα μαρτυρήσει κανέναν. “Είχαμε βγάλει όλοι μια απόφαση κει μέσα, ότι μοιραίως, δε θα βγούμε ζωντανοί, θα πεθάνουμε. Λοιπόν, έπρεπε, πάση θυσία, να κρατήσουμε το στόμα κλειστό, να μην προδώσουμε“.

Ο Λουκάς Κόκκινος θα γλιτώσει την τελευταία στιγμή την εκτέλεση στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Θα οδηγηθεί όμως σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Γερμανία, απ’ όπου θα τον απελευθερώσει το 1945 ο Κόκκινος Στρατός.

Η κατοχή και η αντίσταση μέσα από το ημερολόγιο μιας μαθήτριας. Η Μαρία Μανωλάκου ξεφυλλίζει τις παλιές τις σημειώσεις και μιλάει για την πείνα, την αντίσταση των παιδιών και τη νέα κατηγορία νεόπλουτων, τους μαυραγορίτες  και τα κορίτσια που έκαναν χαλάουα με ζάχαρη.

Για να αντιμετωπίσει τον κομμουνιστικό κίνδυνο, η κατοχική κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη ιδρύει το 1943 στην Αθήνα και την Πελοπόννησο τα τάγματα ασφαλείας. Στη βόρεια Ελλάδα, εμφανίζονται πολλές αντικομουνιστικές ομάδες που συνεργάζονται με τους Γερμανούς. Μία από τις σκληρότερες ήταν η ομάδα του Συνταγματάρχη Πούλου. Ο Παύλος Παπαδόπουλος από την Κρύα Βρύση, κατατάσσεται στην ομάδα του Πούλου γιατί “είναι χριστιανός ορθόδοξος”.“Φορούσαμε γερμανική στολή με ελληνική σημαία”, λέει στο φακό του ΡΧΣ. Μετά τον πόλεμο θα καταταγεί στον εθνικό στρατό για να πολεμήσει τους κομμουνιστές.

Οι τελευταίοι μήνες της Κατοχής βάφονται με αίμα. Οι Γερμανοί, σίγουροι πλέον για την ήττα τους εκδικούνται. Κομμένο, Καλάβρυτα, Δίστομο, Εύβοια, Χορτιάτης και Γιαννιτσά.

Η εκδίκηση των ηττημένων Γερμανών. Τα σπέρματα ενός νέου εθνικού διχασμού. Η πικρή απελευθέρωση.

Ντοκιμαντέρ με θέμα την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την πόλη της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944. Προηγείται ιστορική αναδρομή στα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την περίοδο της Κατοχής, με τη συγκρότηση πολιτικών και στρατιωτικών αντιστασιακών οργανώσεων, τις διαβουλεύσεις που γίνονταν προς εξεύρεση πολιτικής λύσης σχετικά με τη διακυβέρνηση της Ελλάδας μετά την Απελευθέρωσή της, και τις τελικές συμφωνίες που επιτεύχθηκαν (Κάιρο, Καζέρτα). Επίσης, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, παρουσιάζονται οι προσπάθειες που έγιναν μεταξύ Γερμανών και αντιστασιακών οργανώσεων για απρόσκοπτη αποχώρηση των πρώτων από την Αθήνα, ενώ παράλληλα προβάλλεται ο ενθουσιασμός των Αθηναίων για την Απελευθέρωση καθώς και οι επίσημες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν με την επιστροφή της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~­~~~~~
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ :

https://docs.google.com/document/d/1c...
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~­~~~~~
==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"