Emiliano Zapata, 8 Αυγούστου 1879 - 10 Απρίλη 1919
o Περιοδικό admin team - ΙΣΤΟΡΙΑ, Πορτρέτα - 08/08/2016
Εμιλιάνο Ζαπάτα Σαλαζάρ (8 Αυγούστου 1879 – 10 Απριλίου 1919), αναδείχθηκε σε σπουδαία ηγετική προσωπικότητα των ανταρτών της αγροτικής Μεξικανικής Επανάστασης του 1910, η οποία κατευθυνόταν κατά του προέδρου της χώρας, Πορφίριο Ντίαζ και της συγκεχυμένης περιόδου που ακολούθησε (1911 – 1917).
Σαν Πρόεδρος του συμβουλίου του χωριού του, έκανε εκστρατεία για την αποκατάσταση των εδαφών του χωριού που δημεύθηκαν από τα hacendados (τσιφλικάδες). Το σύνθημά του ήταν «Tierra Υ Libertad» (γη κι ελευθερία), ενώ πηγές της εποχής αναφέρουν ότι παρόλο που δεν ήταν μορφωμένος είχε έντονα καλλιεργημένο το αίσθημα δικαίου, καθώς η οικογένειά του συντήρησε και ανέδειξε αυτή την αίσθηση, μέσα από τις μνήμες των μεγαλυτέρων. ...
Οι Ζαπάτα είχαν δώσει το αίμα τους, στις μάχες κατά της Ισπανίας, κατά της γαλλικής επικυριαρχίας, υπέρ των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων . Έγινε μάρτυρας του ημιφεουδαρχικού, καπιταλιστικού συστήματος του Μεξικού, που ευνοούσε τους ιδιοκτήτες τεράστιων εκτάσεων γης. Την εποχή εκείνη, τη χώρα κυβερνούσε ο στρατηγός Πορφίριο Ντίας, η δικτατορία του οποίου σήμανε μια εποχή εγκατάλειψης των μεταρρυθμίσεων. Το κοινωνικό σύστημα της εποχής εκείνης ήταν πρωτόγονα καπιταλιστικό ημι-φεουδαρχικό, οργανωμένο γύρω από τις μεγάλες ιδιοκτησίες γης (τις «χασιέδας», «haciendas», που αποτελούσαν το 85% της γης και ανήκαν στο μόλις 2% του πληθυσμού), οι οποίες έκαναν σχεδόν αδύνατη την επιβίωση των ανεξάρτητων κοινοτήτων των αυτοχθόνων ινδιάνων ή των μιγάδων, οι περισσότεροι των οποίων είχαν πέσει σε καθεστώς δουλείας («peonaje») στις «χασιέδας», λόγω χρεών.Σε ηλικία 18 ετών φυλακίστηκε για μικρό διάστημα, όταν πήρε το μέρος των φτωχών χωρικών του Μορέλος, που αντιδρούσαν στην κατάποση των μικροϊδιοκτησιών τους από τις μεγάλες «χασιέδας». Το φθινόπωρο του 1909 σε ηλικία 30 ετών ο Ζαπάτα εκλέχτηκε από τους συγχωριανούς του επικεφαλής της επιτροπής άμυνας για την περιφρούρηση των περιουσιών των μικρογαιοκτημόνων, οι οποίες είχαν καταπατηθεί. Εκμεταλλεύθηκε τις αρμοδιότητές του για ν’ αρχίσει να συγκροτεί έναν μικρό δικό του στρατό, ο οποίος την άνοιξη του 1911 ξεπέρασε τους 1.000 ένοπλους: «στις 29 Μαρτίου 1911 ο Εμιλιάνο Ζαπάτα και οι άντρες του εισέβαλαν στον περίβολο της Τσιναμένα, πήραν στην κατοχή τους 40 τουφέκια Σάβατζ και όλα τα πυρομαχικά και τα άλογα… Μέσα σε λίγες βδομάδες, ο στρατός του Ζαπάτα διέθετε περισσότερους από 1.000 άνδρες» περιγράφει ο Αντόλφο Τζίλι. Τον Νοέμβριο του 1910, ξέσπασε μεγάλη αγροτική εξέγερση στην χώρα, υπό τον Φρανσίσκο Μαδέρο, πολιτικού αντιπάλου του Πορφύριου Δίαζ. Ο Ζαπάτα προσχώρησε στην Επανάσταση που είχε σύνθημα «γη κι ελευθερία» μαζί με τους Πάντσο Βίλα και Πασκουάλ Ορότσκο.
Τελικά όμως ο Μαδέρο, ενώ κατάφερε η επανάσταση να επιβληθεί, παρέκκλινε από τις θέσεις της Επανάστασης αρνούμενος να διατάξει αναδιανομή της γης. Τότε, ο Εμιλιάνο Ζαπάτα προχώρησε με την βοήθεια του αναρχικού, δασκάλου Οτίλιο Μοντάνιο Σάντσεζ, σε κατάρτιση δικού του επαναστατικού αγροτικού προγράμματος (με την ονομασία «πρόγραμμα Αγιάλα»), το οποίο προέβλεπε:- δήμευση και μοίρασμα στους ακτήμονες του ενός τρίτου των γαιών των φεουδαρχών hacendados,
- δήμευση όλης της γης των ξένων και των αντιστεκόμενων στην επανάσταση (όσοι hacendados αρνούνταν να παραδώσουν προς αναδιανομή το ένα τρίτο των γαιών τους, θα την έχαναν όλη!),
- επιστροφή στους μικροϊδιοκτήτες όλων των κατασχεθέντων λόγω χρεών περιουσιών τους και
- παροχή συντάξεων στις χήρες και τα ορφανά όλων των πεσόντων στην επανάσταση.
- Σύμφωνα με το Σχέδιο Αγιάλα, όλες οι κατασχεθείσες εκτάσεις θα αποτελούσαν κοινοκτημοσύνη των ινδιάνικων κοινοτήτων.
Σύντομα αρκετοί ριζοσπάστες διανοούμενοι τάχθηκαν στο πλευρό του Ζαπάτα. Είχαν ενθουσιαστεί ακριβώς από τη γλώσσα του Σχεδίου, είχαν δει στο πρόσωπο του Εμιλιάνο τον ήρωα γέννημα-θρέμμα της γης του Μεξικού , που μπορούσε να ταυτιστεί πλήρως με το λαό, να τον ξεσηκώσει, να τον εμπνεύσει. Άνθρωποι με σπουδές και περγαμηνές, όπως ο πατέρας του νομπελίστα μεξικάνου ποιητή Οκτάβιο Πας, επίσης Οκτάβιο Πας, όπως ο αναρχικός και φίλος του πρίγκιπα Κροπότκιν Αντόνιο Ντίας Σότο ι Γάμα, όπως ο Οκτάβιο Χαν που είχε πολεμήσει στην Παρισινή Κομμούνα, όπως ο μαρξιστής Μιγκέλ Μεντόζα.Στο πλευρό του συγκεντρώνονταν όλο και περισσότεροι αγρότες, ενώ οι απόψεις του υποστηρίχτηκαν και από πολλούς διανοούμενους, που συνέδεσαν τις θεωρίες του με αυτές του Καρλ Μαρξ. Μετά την καταστολή της εξέγερσης του Μαδέρο, το Φεβρουάριο του 1913, ο Ζαπάτα ένωσε τις δυνάμεις του με αυτές του Πάντσο Βίλα στο βορρά και συνέχισε τον αγώνα του, ακόμα κι όταν έπεσε η δικτατορία του Ντίας. Μαζί κατέλαβαν τρεις φορές την πόλη του Μεξικού, αλλά αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.Ο μεγάλος εκείνος επαναστάτης, ο «τίγρης του Νότου» («El Tigre del Sur»), όπως τον αποκαλούσε ο λαός, που δήλωνε ότι «είναι καλύτερα να πεθαίνει κανείς όρθιος, παρά να ζει γονατιστός»(«es mejor morir a pie que vivir arrodillado»), προστάτης ήρωας για τους αυτόχθονες χωρικούς και «μηδενιστής» και «αρχιλήσταρχος» για τους γαιοκτήμονες και την κυβέρνηση που τον είχε επικηρύξει ελπίζοντας μάταια στην προδοσία από δυσαρεστημένους αντάρτες του, δολοφονήθηκε τελικά με καταιγισμό πυρών από τις κυβερνητικές δυνάμεις στις 10 Απριλίου 1919 στην χασιέδα de San Juan της Τσιναμέκα (Chinameca) του Μορέλος, μετά από ενέδρα που του στήθηκε από τον στρατηγό Πάμπλο Γκονζάλες (Pablo Gonzalez, που είχε καταστρέψει παλαιότερα ολόκληρα χωριά και είχε κρεμάσει εκατοντάδες χωρικούς). Για να παρασύρει τον Ζαπάτα στην ενέδρα, ο Γκονζάλες είχε προσποιηθεί πως ενδιαφερόταν να προσχωρήσει στους «Ζαπατίστας», για να γίνει μάλιστα περισσότερο πιστευτός, ο πρόεδρος Venustiano Carranza του είχε επιτρέψει επίθεση σε κυβερνητικό απόσπασμα, κατά την οποία είχαν χάσει την ζωή τους 57 στρατιώτες. Λίγο μετά την εξόντωση του ηγέτη του, ο «Απελευθερωτικός Στρατός» διαλύθηκε, ενώ όμοιο τέλος με τον Ζαπάτα είχε και ο συναγωνιστής του Βίγια, που δολοφονήθηκε και αυτός το 1923.
Το άρθρο είχε δημοσιευθεί στο «Το Περιοδικό» στις 10 Απρίλη του 2015 ως αναδημοσίευση από το blog «babushka«
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.