Σαν σήμερα, το 1951, την εποχή που ο Μακαρθισμός ήταν στο απόγειο του, ξεκινάει στην Αμερική η δίκη των Έθελ και Τζούλιους Ρόζενμπεργκ, δύο Αμερικανών κομμουνιστών που κατέληξε στην εκτέλεση τους.

 Γράφει η Αργυρώ Κραββαρίτη

Ηταν σαν σήμερα 6/3 του 1951 εποχή που στην Αμερική ο λεγόμενος μακαρθισμός βρισκόταν στο απόγειό του, όταν ξεκίνησε η δίκη των Έθελ και Τζούλιους Ρόζενμπεργκ, δύο Αμερικανών κομμουνιστών, που αντιμετώπισαν την κατασκευασμένη κατηγορία ότι έδωσαν πυρηνικά μυστικά στη Σοβιετική Ένωση, για να κατασκευάσει την ατομική βόμβα.

Θα δούμε αναλυτικά την όλη υπόθεση αφού υπενθυμίσουμε ότι αναφερόμαστε σε μια περίοδο όπου οι διώξεις των μελών του Κ.Κ.ΗΠΑ, αλλά και κάθε ενεργού δημοκράτη πολίτη της Αμερικής, που είχαν ξεκινήσει ήδη από τις αρχές του 1941, έχουν κορυφωθεί. 

Ας ξεκινήσουμε απ' το φινάλε της υπόθεσης για να την ξεδιπλώσουμε

Στις 5 Απρίλη 1951 το αμερικανικό δικαστήριο καταδικάζει τους κομμουνιστές Τζούλιουςκαι Έθελ Ρόζενμπεργκ σε θάνατο με τη κατηγορία της κατασκοπίας. Ηταν μια στημένη δίκη σκοπιμότητας με αρκετούς ιστορικούς να την συσχετίζουν με την δίκη των αναρχικών εργατών Σάκο και Βαντσέτι, που οδηγήθηκαν σε θάνατο, θύματα του ταξικού μίσους των κεφαλαιοκρατών, το 1920.

Από το 1945 οπότε οι ΗΠΑ έριξαν τις βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, η Αμερική παρουσιάζετε παντοδύναμη και όλος ο υπόλοιπος κόσμος ζει την «ατομική τρομοκρατία» των Αμερικανών.

Σταδιακά η κατάσταση αλλάζει. ...
Στην Κίνα επικρατεί θριαμβευτικά η κομμουνιστική επανάσταση του Μάο, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ’50 η Σοβιετική Ενωση ανακοινώνει ότι κατασκεύασε ατομική βόμβα, καταργώντας έτσι το μονοπώλιο του ατομικού όπλου των ΗΠΑ. Ηταν δυο γεγονότα που ταρακούνησαν συθέμελα το πολιτικοοικονομικό και στρατιωτικό κατεστημένο της Αμερικής διαλύοντας την αίσθηση της ηγεμονίας και μονοκρατορίας που είχε μέχρι τότε. Η αρχική αμηχανία δίνει την θέση της στον πανικό και στην σύγχυση που μεταφράζονται σε ένα αντικομμουνιστικό και αντισοβιετικό παραλήρημα.

Οι αντιλήψεις του πανίσχυρου αρχηγού του FBI Έντγκαρντ Χούβερ και του ακροδεξιού γερουσιαστής Γιόζεφ Μακάρθι επικρατούν. Παντού ανακαλύπτουν «διείσδυση κομμουνιστών» και μετά την «διαπίστωση» του Μακάρθι, στις αρχές του 1950 για τους «200 πράκτορες του Κ.Κ. των ΗΠΑ που έχουν διεισδύσει στο υπουργείο Εσωτερικών» δίνεται το σύνθημα να ξεκινήσει μια εποχή που έμεινε γνωστή ως «Μακαρθισμός» και κατά την οποία η Αμερικανική κυβέρνηση εξαπέλυσε ένα «κυνήγι των μαγισσών», «ανακαλύπτοντας» παντού κομμουνιστές οι οποίοι «υπονόμευαν τις ΗΠΑ».

Το ρόλο της νέας ιεράς εξέτασης αναλαμβάνει –πάντα υπό την καθοδήγηση του Μακάρθι- η «Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών», που εξελίσσεται σε εργαλείο τρόμου και υστερίας. Χιλιάδες άνθρωποι, κάθε κοινωνικής τάξης και ηλικίας, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες, δημοσιογράφοι, συνδικαλιστές βρίσκονται μπροστά στην Επιτροπή για να ανακριθούν αντιμετωπίζοντας κατασκευασμένες κατηγορίες και πολλές φορές συναντάμε το φαινόμενο –όπως στην υπόθεση Ρόζενμπεργκ για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω- να «καρφώσουν» συγγενείς, συνεργάτες και φίλους τους, για να γλυτώσουν οι ίδιοι.

Με αυτό το σκηνικό να επικρατεί παίρνεται η δικαστική απόφαση της εκτέλεσης των Ρόζενμπεργκ.

Ο Τζούλιους και η Εθελ υπήρξαν ενεργά μέλη του Κ.Κ. των ΗΠΑ. Ο πρώτος εργαζόταν σε στρατιωτική βάση και η Εθελ σε ναυτιλιακή εταιρεία. Τα κοινά τους ενδιαφέροντα τους οδήγησαν να παντρευτούν αποκτώντας δυο παιδιά.

Στα πρόσωπα τους ο στενός συνεργάτης του Μακάρθι, Ρόι Κον (ο οποίος το 1969καταδικάστηκε για εξαγορά, εκβιασμό και απάτη) με αναπόδεικτες κατασκευασμένες κατηγορίες, ψευδομάρτυρες, και πλαστογραφίες –έχοντας την αμέριστη υποστήριξη όλου του δημοσιογραφικού κατεστημένου των ΗΠΑ που πριν ακόμα ξεκινήσει η δίκη των Ρόζενμπεργκ είχε βγάλει καταδικαστική απόφαση, καλλιεργώντας το ανάλογο κλίμα στην κοινή γνώμη – μεθόδευσε την δίκη έτσι ώστε δυο αθώοι να οδηγηθούν στο θάνατο.

Απ’ το ξεκίνημα της ακροαματικής διαδικασίας φάνηκε ότι η δίκη ήταν στημένη. Δεν υπήρξε το παραμικρό στοιχείο σε βάρος των κατηγορουμένων και τα όσα τους επιδιδόταν κατέρρευσαν με πάταγο.

Τα όσα ισχυρίστηκε στην κατάθεση του ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας Ντέιβιντ Γκρίνγκλας, -αδελφός της Εθελ Ρόζενμπεργκ-, δεν είχαν καμιά βασιμότητα. Ο ισχυρισμός του ότι σαν τεχνικός συνεργάτης του Κέντρου Ατομικών Ερευνών του Λος Αλαμος, έτυχε να παρακολουθήσει συζητήσεις επιστημόνων, απ’ τις συγκέντρωσε μυστικά για την κατασκευή ατομικής βόμβας και στην συνέχεια αυτές τις μυστικές πληροφορίες τις μετέδιδε στον γαμπρό του, Τζούλιους Ρόζενμπεργκ και ο τελευταίος με την σειρά του στους Ρώσους, ήταν στην κυριολεξία αστείος.

Όταν διαπιστώθηκε ότι με τέτοιες αστειότητες –τις οποίες αποδόμησε και ο ατομικός φυσικός καθηγητής Γιούρεϊ που σε ένα γράμμα του προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, τόνιζε: «Ενα πρόσωπο σαν τον Γκρίνγκλας δε θα ήταν, οπωσδήποτε, σε θέση να μεταδίδει φυσικά, μαθηματικά και χημικά μυστικά της ατομικής βόμβας» – το FBI επιστράτευσε άλλον ψευδομάρτυρα. Κάποιον Μαξ Έλιτσερ, που παρουσιάστηκε σαν γνωστός του ζευγαριού, και ο οποίος ισχυρίστηκε, χωρίς να μπορεί να αποδείξει τα λεγόμενα του, πως οι Ρόζενμπεργκ του είχαν ζητήσει εμπιστευτικές πληροφορίες λόγω της δουλειάς του στην πολεμική αεροπορία.

Εδώ να συμπληρώσουμε ότι ο αδελφός της Εθελ Ρόζενμπεργκ, Ντέηβιντ Γκρήνγκλας, του οποίου η μαρτυρία χρησιμοποιήθηκε για να βρεθεί στην ηλεκτρική καρέκλα το ζεύγος Ρόζενμπεργκ, ενώ ο ίδιος γλίτωσε την θανατική ποινή καταδικαζόμενος σε δεκαετή φυλάκιση, προφανώς πνιγμένος από τύψεις δήλωσε στα τέλη του 2000 ότι «προτίμησε να ψευδορκήσει κατά της αδελφής του, ώστε να προστατεύσει τη γυναίκα του και τα παιδιά του».

Σε όλοι την διάρκεια της δίκης οι κατηγορούμενοι κατέρριψαν με επιχειρήματα όλα τα στοιχεία και τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας και αντιμετώπισαν το εχθρικό προς αυτούς δικαστήριο με αξιοπρέπεια, αλλά και με περιφρόνηση γνωρίζοντας ότι ήδη η απόφαση του ήταν προειλημμένη.

Ο Μακάρθι χρειαζόταν αυτή την καταδίκη για να προχωρήσει στις γνωστές εκκαθαρίσεις με το επιχείρημα ότι «κομμουνιστής ίσον αντιαμερικανός» και να εφαρμόσει την νέα πολιτική που κατά την γνώμη του είχε ανάγκη η Αμερική.

Αυτό το γνώριζε πολύ καλά ο Τζούλιους Ρόζενμπεργκ όταν δήλωνε μετά την ανακοίνωση της ποινής: «Η θανατική ποινή δεν με εκπλήσσει. Έτσι έπρεπε να γίνει. Έπρεπε να υπάρξει μία “υπόθεση Ρόζενμπεργκ”, γιατί έπρεπε να ενταθεί η υστερία στην Αμερική για να δικαιολογηθεί ο πόλεμος της Κορέας. Έπρεπε να επικρατήσει υστερία και πανικός στην Αμερική για να πάρουν άδεια να αυξήσουν τους πολεμικούς προϋπολογισμούς. Και έπρεπε να μαχαιρώσουν κατάκαρδα την αριστερά και να τους πουν ότι δε θα ξεμπερδεύεις γρήγορα με ελαφριές ποινές, αλλά θα σε σκοτώσουμε!»…

Αλλωστε αυτό το κλίμα είχε γίνει καθαρό σε όλους τους διάδικους της στημένης αυτής δίκης από την στιγμή που ένας από τους δικαστές, ο Ιρβινγκ Κάουφμαν, έλεγε απευθυνόμενος στους κατηγορούμενους: «Προξενήσατε κακό πιο μεγάλο από μια ανθρωποκτονία. Γιατί με τη δυνατότητα που παρείχατε στη Σοβιετική Ένωση να διαθέσει το ατομικό όπλο ανοίξατε το αιματηρό μέτωπο της Β. Κορέας που στοίχισε 50.000 και πλέον ζωές», χωρίς ο ίδιος να παραλείψει να επισημάνει ότι οι κατηγορούμενοι με τις ενέργειές τους «άλλαξαν τον ρου της ιστορίας και κατέστησαν τις ΗΠΑ υποψήφιες να δεχθούν επίθεση με ατομικά όπλα»!.

Μετά την καταδικαστική απόφαση χιλιάδες Αμερικανοί διαδήλωσαν στους δρόμους υπέρ της αθωότητας των Ρόζενμπεργκ ενώ διανοούμενοι και επιστήμονες –ανάμεσα τους ο Αϊνστάιν, ο Πάμπλο Πικάσο, ο Σαν Πολ Σάρτρ, ο Χάμετ ο Μπρεχτ κ.α- καταγγέλλουν τους Αμερικανούς για κυνήγι μαγισσών και εγκλήματα.

Οι διαμαρτυρίες αυτές δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα και στις 19 Ιούνη 1953 ο Τζούλιους και η Έθελ Ρόζενμπεργκ κάθονται στην ηλεκτρική καρέκλα, στις φυλακές Σινγκ Σινγκ της Νέας Υόρκης, πληρώνοντας με την ζωή τους την μισαλλοδοξία της Αμερικανικής κυβέρνησης αλλά και την παλληκαρήσια στάση τους απέναντι στην δικαστική έδρα.

Το τελευταίο φιλί των μελλοθανάτων

Τα δυο αγόρια των Ρόζενμπεργκ που έμειναν ορφανά, ο δεκάχρονος Michael ο εξάχρονος Robert, υιοθετήθηκαν από άτεκνο ζευγάρι καλλιτεχνών, την Άννα και τον Άβελ Μίροπολ.
Στη δεκαετία του ’60 τα δύο αδέλφια δραστηριοποιήθηκαν στο αντιπολεμικό κίνημα.
Το 1975 έγραψαν το βιβλίο: «Είμαστε η κληρονομιά σας… τα παιδιά της Έθελ και του Τζούλιους Ρόζενμπεργκ», ενώ το 1990 ίδρυσαν το «Ταμείο Ρόζενμπεργκ» για να βοηθήσουν παιδιά με εκπαιδευτικές ανάγκες, τις οποίες δεν μπορούσαν να καλύψουν οι γονείς τους.

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"