Η «Βασίλω» του Μεταξουργείου

Αγγελος Μανταδακης

Διάβασα πρόσφατα σε αθηναϊκή εφημερίδα, ένα χρονικό (αν δεν κάνω λάθος του Άγ. Πυριόχου) αφιερωμένο στην περιβόητη «Βασίλω»  – κατά κόσμον Βασίλη –  γραφική φιγούρα του Μεταξουργείου από τα  τέλη της δεκαετίας το ΄50 μέχρι τα μέσα του ΄60.  Εγκαταστάθηκε  στην γειτονιά λίγο μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Αν και δεν έκρυβε τις προτιμήσεις του προς το ίδιο φύλο, δεν προκαλούσε ποτέ το «κοινό αίσθημα». Ζούσε  ασκώντας το επάγγελμα του «τσάτσου»,  κάτι μεταξύ οικιακού βοηθού και  προστάτη  σε οίκους ανοχής που αφθονούσαν τότε στην περιοχή. Παρά τις ιδιαιτερότητές του, δεν πέρασε ποτέ στο περιθώριο. Συμμετείχε κανονικά στη ζωή της γειτονιάς. Κοινωνικός, του άρεσε να πιάνει κουβέντα με τις νοικοκυρές των γύρω σπιτιών, να ανταλλάσσει ιδέες για φαγητά και γλυκίσματα, να βοηθάει τις γιαγιάδες να πάνε μέχρι το ΙΚΑ για τους γιατρούς, να νοιάζεται για την καθαριότητα. Γεροδεμένος όπως ήταν προστάτευε τις κοπέλες της γειτονιάς όταν αντιλαμβανόταν ότι κάποιοι περίεργοι – ανάμεσα στους πελάτες των οίκων ανοχής – τις ενοχλούσαν καθώς  επέστρεφαν στο σπίτι από τα φροντιστήρια.

Έτσι η «Βασίλω» έγραψε ιστορία στο Μεταξουργείο.. Αργότερα βρέθηκε στην περιβόητη «Χαβάη» της οικογένειας  Κατελάνου κάτω από το θέατρο «Περοκέ». Αυτή ήταν όμως και η τελευταία του διαδρομή στην γειτονιά. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄60  σκοτώθηκε   υπό συνθήκες που ποτέ δεν διευκρινίστηκαν. Ακούστηκαν τότε πολλές και ...
αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις για τον θάνατό  του. Η Αστυνομία  έκλεισε τον φάκελο στα γρήγορα και μαζί του και την ιστορία της «Βασίλως».

Περιδιαβαίνοντας την γειτονιά μου σήμερα αναρωτιέμαι πως ένας άνθρωπος  που με βάση τα ήθη μας θα έπρεπε να ζει στο περιθώριο και την «ντροπή»  της, έγινε αποδεκτός και συμπαθής χρωματίζοντας  με την παρουσία  του μια ολόκληρη περίοδο;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό ανοίγει αναπόφευκτα μια μεγάλη συζήτηση για την πορεία  μετάλλαξης  των παραδοσιακών συνοικιών της Αθήνας  σε σχέση και με τις εξελίξεις στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Η «Βασίλω» συμβόλισε – όσο κι αν φαντάζει περίεργο – την αθώα εποχή της λαϊκής αθηναϊκής γειτονιάς. Με το στοιχείο της αλληλεγγύης  και μια ανοχή στην διαφορετικότητα που εκπλήσσει.  Το θεμέλιο  αυτής της γειτονιάς ήταν η κατοικία. Η πορεία της μετάλλαξης  αυτήν ακριβώς τη χρήση  αποδιάρθρωσε. Όποιος κάνει μια βόλτα σε έναν δρόμο – μνημείο του Μεταξουργείου, την οδό Ιάσωνος  θα το διαπιστώσει ιδίοις όμμασι. Στα πολυάριθμα εγκαταλειμμένα  κτίρια του, με κτισμένες τις πόρτες και τα παράθυρα, απεικονίζεται η εγκατάλειψη μιας πόλης  και η διάλυση της  γειτονιάς.

Τι θα έκανε η «Βασίλω» σήμερα που στις γειτονιές περί  το κέντρο εγκαθίσταται ο φόβος και η ανασφάλεια, ακριβώς γιατί απαξιώθηκε η κατοικία ; Άγνωστο. Οι κεντρικές συνοικίες της Αθήνας, χωρίς σχέδιο, χωρίς στόχους, χωρίς ευαισθησία αφέθηκαν στο κενό από την Πολιτεία και στον βαθμό που τους αναλογούσε από τις δημοτικές αρχές. Τώρα το κενό έρχεται να το καλύψει είτε η απόλυτη υποβάθμιση  που δίνει έδαφος στην κάθε είδους ανομία, είτε η μετατροπή τους σε υπερτοπικά συμπλέγματα διασκέδασης που υπονομεύουν και τους τελευταίους ιστούς κατοικίας.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι και σήμερα η υπόθεση της αναβάθμισης του κέντρου και των όμορων συνοικιών, εξαντλείται σε εξαγγελίες που επαναλαμβάνονται ανά τετράμηνο ή τρίμηνο ανάλογα με τις επικοινωνιακές ανάγκες των κυβερνώντων. Όποιος δεν θέλει ή δεν μπορεί να ζυμώσει συνήθως επικοινωνεί…

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σήμερα στην περιοχή υπάρχουν κάποια σπίτια από εκείνα τα χρόνια κλειστά με τον χρόνο αδυσώπητο παρατημένα από κληρονόμους.

Παιδιά τότε και η βόλτα στο Μεταξουργείο σε έκαναν μεγάλο.

Άλλαξαν όλα...τι να πρωτοθυμηθείς...

Τα "σπίτια" φυσικά...την "ΧΑΒΑΗ"...

Την θρυλική Βασίλω ...

...είχε καλή καρδιά ...είχε μπέσα...

...μας έδιωχνε...

"...γρήγορα στα σπίτια σας φώναζε..."

...την αγαπούσαν οι γειτόνισσές της...συζητούσαν για τα καθημερινά...για το φαϊ που θα μαγείρευαν.

Τέλη του 50΄μέχρι τα μέσα του ΄60 περίπου η Βασίλω ή καλύτερα ο Βασίλης με προτίμηση στο ίδιο φύλο κάτι που δεν έκρυβε βρέθηκε στο Μεταξουργείο.

Δούλευε σε οίκους ανοχής...βοηθός..."τσάτσος" στην γλώσσα του καλντεριμιού δηλαδή.

Έτσι έβγαζε μεροκάματο...

Τον πείραζαν όσοι τον έβλεπαν για πρώτη φορά τον σεβόντουσαν

όσοι τον γνώριζαν.

Ήταν γεροδεμένος και προστάτευε τα κορίτσια που δούλευαν στα "σπίτια" από πελάτες και αγαπητικούς όταν υπήρχε πρόβλημα.

Προστάτης αλλά με την καλή έννοια.

Είχε καλή καρδιά γι αυτό τον είχαν αποδεχτεί στην γειτονιά με τα "σπίτια" με τα κόκκινα φωτάκια στην είσοδο αλλά και τα άλλα.

Μια λαϊκή γειτονιά ιδιόρρυθμη πολυσυζητημένη...

Και μέσα σε όλα και η "Χαβάη" η θρυλική κάτω από το θέατρο

"ΠΕΡΟΚΕ" .

Μπάρ ...κέντρο διασκέδασης για "ειδικά γούστα"...άντρες ντυμένοι με γυναικεία ρούχα κ.λ.π. με πελάτες που περιγράφει ο ποινικός κώδικας.

Εκεί βρέθηκε λοιπόν η Βασίλω αργότερα να συχνάζει...

βρέθηκε νεκρή.

Δεν πολυασχολήθηκε η αστυνομία τότε ....ίσως στην γειτονιά της εν να συζητήθηκε για λίγες ημέρες το γεγονός.

Πίσω στα παλιά  - Το έγραψε ο Κώστας Καψάλης

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"