Νέοι Κώδικες: Ποιες αλλαγές επήλθαν στα δυο σχέδια, που ψηφίζονται άμεσα στη Βουλή

Η εφαρμογή των νέων Κωδίκων αναμένεται να ξεκινήσει ήδη από την 1η Ιουλίου του τρέχοντος έτους.

 Σχετικό: Νέος Ποινικός Κώδικας: Χωρίς αλλαγές οι διατάξεις για μολότοφ, εσχάτη προδοσία και ανθρωποκτονία εξ αμελείας

Σχετικό: Ένωση Εισαγγελέων: Αποσύρετε τους νέους Κώδικες – Φέρνουν αποφυλακίσεις και παραγραφή υποθέσεων διαφθοράς

Σειρά αλλαγών που αφορούν στο αδίκημα της διεύθυνσης της εγκληματικής οργάνωσης, στη δωροδοκία πολιτικών προσώπων, στα αδικήματα του βιασμού, κλοπής και φθοράς, της απιστίας στον ιδιωτικό τομέα, κ.ά, επήλθαν στους νέους Κώδικες (Ποινικό Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας), οι οποίοι, σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, κατατέθηκαν σήμερα στη Βουλή και αναμένεται άμεσα η ψήφισή τους.
Μάλιστα, όπως επισημαίνει το υπουργείο Δικαιοσύνης μέσα στην εβδομάδα αναμένεται να ακολουθήσει η συζήτηση και ψήφισή των σχετικών σχεδίων με τη διαδικασία των κωδίκων. Η εφαρμογή των νέων Κωδίκων αναμένεται να ξεκινήσει ήδη από την 1η Ιουλίου του τρέχοντος έτους.
«Τα δύο σχέδια αποτελούν το αποτέλεσμα πολύχρονων εργασιών ειδικών νομοπαρασκευαστικών επιτροπών στις οποίες συμμετείχαν επιφανείς εκπρόσωποι των νομικών σχολών της χώρας, εκπρόσωποι δικαστικών ενώσεων, εκπρόσωποι της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας» αναφέρει το υπουργείο Δικαιοσύνης στην σχετική ανακοίνωσή του και προσθέτει:
«Υπενθυμίζεται ότι τα σχέδια τέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση, καθώς και ότι μετά την αρχική δημοσιοποίηση τους γνώρισαν επεξεργασίας στο πλαίσιο ενημερωτικών και επιστημονικών εκδηλώσεων που διοργανώθηκαν σε όλη τη χώρα. Εξάλλου, στη διαδικασία της διαβούλευσης συμμετείχαν, αποστέλλοντας σχετικές παρατηρήσεις όλοι οι κρίσιμοι θεσμικοί παράγοντες της Δικαιοσύνης. Τέλος, ειδικά για τη συζήτηση επ’ αυτών ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Καλογήρου είχε προκαλέσει συνάντηση με τους τομεάρχες Δικαιοσύνης όλων των κομμάτων, πλην της Χρυσής Αυγής.
Οι Κώδικες συνιστούν μια προσπάθεια επίτευξης αντεγκληματικών και εγγυητικών για τα δικαιώματα στόχων με την ανανέωση της ύλης τους μετά από 70 χρόνια και τη βελτίωση του ποινικού συστήματος, που μετά από πολλές εμβαλωματικές ρυθμίσεις των προηγούμενων δεκαετιών είχε χάσει σε σημαντικό μέρος τη συνοχή του. Ταυτόχρονα, συνιστούν και ένα εγχείρημα εκσυγχρονισμού του συστήματος ποινών κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, βρίσκοντας το σημείο ισορροπίας στο φαινόμενο της υπερβολικής αυστηρότητας στην απειλούμενη ποινή και της υπερβολικής επιείκειας κατά την εκτέλεσή της. Αναμένεται να συμβάλουν καθοριστικά στην επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, με ευεργετικές συνέπειες στην οικονομική και κοινωνική ζωή, αλλά και στη βελτίωση των συνθηκών ζωής στις φυλακές»
Οι αλλαγές:

Σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης οι αλλαγές και οι βελτιώσεις στους νέους Κώδικες, σε σχέση με ό,τι είχε δοθεί στη δημόσια διαβούλευση είναι ενδεικτικά οι εξής:
-Περιλήφθηκε ειδική διάταξη αυστηρής τιμώρησης του ρατσιστικού εγκλήματος.
-Βελτιώθηκαν νομοτεχνικά και συντονίστηκαν οι διατάξεις για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, την παροχή κοινωφελούς εργασίας, την υφ’ όρον απόλυση και την μεταχείριση των ανηλίκων.
-Ορίστηκε η ποινή της κάθειρξης για τη δωροδοκία πολιτικών προσώπων και εναρμονίστηκαν οι διατάξεις προς τις διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν τη χώρα.
-Ορίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο ποινής για τους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις (κάθειρξη έως 15 έτη) και βελτιώθηκαν νομοτεχνικά οι σχετικές διατάξεις.
-Εντάχθηκαν στο άρθρο 336 (ως παρ. 5) και οι λοιπές (πλην του εξαναγκασμού με σωματική βία ή απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας) μορφές βιασμού, με αναλογική κλιμάκωση των απειλούμενων ποινών.
-Συμπληρώθηκαν οι διατάξεις για την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων απέναντι στην γενετήσια εκμετάλλευσή τους και προσαρμόστηκαν σε διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας.
-Εγκλήματα όπως η κλοπή και η φθορά προβλέφθηκε ότι θα διώκονται κατ’ αρχήν αυτεπαγγέλτως, ώστε να εξυπηρετηθούν πρακτικές ανάγκες (σύλληψη επ’ αυτοφώρω κ.λπ.), με τη δυνατότητα όμως της εκ των υστέρων παύσεως της ποινικής δίωξης αν υποβάλει σχετική δήλωση ο ίδιος ο παθών.
-Προβλέφθηκε η αυτεπάγγελτη δίωξη της κακουργηματικής απιστίας και στον ιδιωτικό τομέα προς αποφυγήν τυχόν καταχρήσεων, κυρίως εκ μέρους οργάνων της διοίκησης μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών.
-Λήφθηκε πρόνοια ώστε να μην επηρεάζονται οι αστικές απαιτήσεις του παθόντος σε περίπτωση παραγραφής του αδικήματος λόγω μετατροπής του από κακούργημα σε πλημμέλημα.
– Προβλέφθηκε η αύξηση της ύλης των Μονομελών Εφετείων προς αποσυμφόρηση του Τριμελούς Εφετείου και του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, με μεταβίβαση αρμοδιότητας εκδίκασης των υποθέσεων συγχώνευσης ποινών και καθορισμού συνολικής ποινής. Επανακαθορίστηκε η αρμοδιότητα του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου, έτσι ώστε να περιλαμβάνει πλέον όσα πλημμελήματα απειλούνται με ποινή φυλάκισης έως τρία έτη. Προβλέφθηκε για τις προφανώς αβάσιμες μηνύσεις ή αναφορές ή εγκλήσεις η άρση κατάσχεσης να διατάσσεται από τον εισαγγελέα, ώστε να αποκαθίσταται ταχύτερα η νομιμότητα και να μην επιβαρύνεται το δικαστικό συμβούλιο.

Ακόμη, σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης:

Στην ποινική διαπραγμάτευση: α) απαγορεύεται η υπαγωγή εγκλημάτων αυξημένης ηθικοκοινωνικής απαξίας (λ.χ. κακουργημάτων με απειλούμενη ποινή και την ισόβια κάθειρξη, κακουργημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής), και β) παρέχεται στον εισαγγελέα η ευχέρεια να θεωρήσει υπόθεση ως ακατάλληλη προς διαπραγμάτευση, βάσει των περιστάσεων τέλεσης και την προσωπικότητα του κατηγορουμένου.
Αποσύρθηκε η πρόβλεψη για ορισμό εισηγητή δικαστή σε δίκες κακουργημάτων, αφού για τρέχοντες υπηρεσιακούς λόγους θα επιβαρύνονταν οι σύνεδροι δικαστές.
Ενισχύθηκε θεσμικά η εφαρμογή της ποινικής διαταγής, με πρόβλεψη: α) ευμενέστερης ποινικής αντιμετώπισης όσων αποδέχονται την ποινική διαταγή, β) διαδικασίας εκδίκασης αντιρρήσεων και ανατροπής της απόφασης της ποινικής διαταγής, σε μεγαλύτερη προθεσμία, και μετά από συζήτηση με την κοινή διαδικασία ύστερα από προηγούμενη κλήτευση του κατηγορουμένου.
Θεσπίστηκε το δικαίωμα του κατηγορουμένου να ζητεί χρόνο προετοιμασίας για την αντίκρουση της κατηγορίας, «αν από την αποδεικτική διαδικασία προκύψουν νέες περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδεθούν με επιτρεπτή μεταβολή της».
Θεσπίστηκε ως αναγκαία και σύγχρονη αξίωση ο ειδικός τρόπος έναρξης της προθεσμίας αναίρεσης ύστερα από ειδοποίηση με e-mail.

Συντακτική Ομάδα Law & Order

Τον κώδωνα του κινδύνου για νομοθετήματα που επιφέρουν αθρόες αποφυλακίσεις κρατουμένων με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια ασφάλεια, κρούει η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος με μια σημαντική ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα, με αφορμή την κατάθεση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και του Ποινικού Κώδικα προς ψήφιση στη Βουλή.

Η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος επισημαίνει ακόμη ότι με τις νέες διατάξεις των δυο νέων Κωδίκων σε συνδυασμό με την κατάργηση του Ν.1608/50 (περί καταχραστών του Δημοσίου) επέρχεται παραγραφή μεγάλων υποθέσεων διαφθοράς!
Μάλιστα, στην ανακοίνωσή της η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος, αφού αναφέρει πως οι σχετικές βελτιωτικές προτάσεις που κατέθεσε επί των νέων διατάξεων δεν εισακούστηκαν, σημειώνει με νόημα: «Η υπηρεσιακή μας συνείδηση μας επιτάσσει, να απευθύνουμε ισχυρή παραίνεση προς κάθε αποδέκτη για την απόσυρση των εν λόγω νομοσχεδίων».
Αναλυτικά, ολόκληρη η ανακοίνωση της Ένωσης έχει ως εξής:

«Η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος, εξ αφορμής της κατάθεσης προς ψήφιση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο των νομοσχεδίων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, εκπροσωπώντας το σύνολο των Εισαγγελέων της χώρας που έχουν δώσει όρκο τιμής για την πάταξη της εγκληματικότητας και της διαφθοράς, τη θωράκιση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, ιδίως των αδυνάμων, θεωρεί χρέος της, σε συνέχεια προγενέστερων αναλυτικών δημοσίων τοποθετήσεών της, να γνωστοποιήσει στους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου αλλά κυρίως στους Έλληνες πολίτες τα εξής:
Η μετάπτωση υψηλής κοινωνικής απαξίας κακουργημάτων σε πλημμελήματα (π.χ. διακεκριμένες κλοπές κατ’ επάγγελμα τελούμενες από συμμορίες, διακεκριμένες απάτες ή πλαστογραφίες κατ’ επάγγελμα με αντικείμενο της περιουσιακής βλάβης από 30.000-120.000 ευρώ) αλλά και η περαιτέρω μείωση των ορίων ποινών με ταυτόχρονη χαλάρωση των προϋποθέσεων υφ’ όρον απόλυσης, θα επιφέρει παραγραφές και μαζικές αποφυλακίσεις σε πληθώρα υποθέσεων, με τον κίνδυνο διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας αλλά και καλλιέργειας ευλόγου αισθήματος ατιμωρησίας στα θύματα εγκληματικών πράξεων.
Εξάλλου, η περιστολή της έννοιας του υπαλλήλου στο άρθρο 263Α ΠΚ σε συνδυασμό με την κατάργηση του Ν.1608/50 και την υποβάθμιση σε πλημμέλημα της ενεργητικής δωροδοκίας θα οδηγήσουν σε παραγραφή εκκρεμείς υποθέσεις διαφθοράς μείζονος δημοσίου ενδιαφέροντος και θα κλονίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ότι οι εκάστοτε διαβεβαιώσεις προθέσεων για την πάταξη της διαφθοράς ή διαπλοκής είναι ειλικρινείς.
Η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος έλαβε μέρος στη διαδικασία διαβούλευσης των κωδίκων κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, όμως οι βελτιωτικές προτάσεις της δεν εισακούστηκαν.
Η υπηρεσιακή μας συνείδηση μας επιτάσσει, να απευθύνουμε ισχυρή παραίνεση προς κάθε αποδέκτη για την απόσυρση των εν λόγω νομοσχεδίων.
Στην κρίση σας».

Newsroom

ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

Με αλλαγές στις διατάξεις εκείνες που αφορούν στη διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, στα αδικήματα του βιασμού και της δωροδοκίας - δωροληψίας κ.ά, κατατέθηκαν στη Βουλή προς ψήφιση τα σχέδια για τους νέους κώδικες - Ποινικό Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Βασικές διατάξεις πάντως που είχαν προκαλέσει αντιδράσεις, παραμένουν ίδιες. Μεταξύ αυτών, η διάταξη για την κατοχή και προμήθεια εκρηκτικών υλών (μολότοφ), οι διατάξεις για την ανθρωποκτονία εξ αμελείας που είχαν συνδεθεί με την έρευνα και τις τυχόν ποινικές ευθύνες για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι αλλά και η κατάργηση του άρθρου 151 του Ποινικού Κώδικα.

Μολότοφ

Σε ό,τι αφορά στο άρθρο 272 Ποινικού Κώδικα περί κατοχής μολότοφ, το αδίκημα παραμένει σε βαθμό πλημμελήματος, παρά τις αντιδράσεις, και η ποινή που θα επιβάλλεται στο δράστη θα εκτίεται.

 Συγκεκριμένα το παλιό άρθρο ανέφερε: 1. Όποιος κατασκευάζει, προμηθεύεται ή κατέχει εκρηκτικές ύλες ή εκρηκτικές βόμβες με σκοπό να τις χρησιμοποιήσει για να προξενήσει κοινό κίνδυνο σε ξένα πράγματα ή κίνδυνο για άνθρωπο ή να τις παραχωρήσει σε άλλον για τέτοια χρήση, τιμωρείται με κάθειρξη.

 Το νέο άρθρο αναφέρει: 1. Όποιος κατασκευάζει, προμηθεύεται ή κατέχει εκρηκτικές ύλες ή εκρηκτικές βόμβες από τις οποίες μπορεί να προκληθεί κίνδυνος για άνθρωπο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών.

Κατάργηση άρθρου 151

Με τις νέες διατάξεις καταργείται όμως  και το άρθρο 151 του Ποινικού Κώδικα που τιμωρεί με ποινή κάθειρξης πρόσωπα που εκπροσωπούν τη χώρα σε διαπραγματεύσεις με ξένες κυβερνήσεις και προκαλούν ζημία στα συμφέροντά της. Στόχος του συγκεκριμένου άρθρου ήταν να αποτρέψει τους εκάστοτε εκπροσώπους της Ελλάδας να «εκμεταλλευτούν» τρόπον τινά την ιδιότητά τους, βλάπτοντας τα συμφέροντα της χώρας.

Το συγκεκριμένο άρθρο, το οποίο τώρα καταργείται προέβλεπε: «Όποιος ως πληρεξούσιος του ελληνικού κράτους ή συμμάχου του, διεξάγει με κάποια άλλη κυβέρνηση υποθέσεις του εντολέα του με πρόθεση κατά τέτοιο τρόπο που να μπορεί να προκύψει βλάβη για τον εντολέα, τιμωρείται με κάθειρξη», ανέφερε το άρθρο, με τίτλο «Κατάχρηση πληρεξουσιότητας», που εντάσσεται με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα στο κεφάλαιο «Προδοσία της χώρας». Μάλιστα, αρκετοί είχαν συνδέσει την κατάργηση του συγκεκριμένου άρθρου με τη συμφωνία των Πρεσπών.

Ανθρωποκτονία εξ αμελείας

Χωρίς αλλαγές παραμένει η διάταξη για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας, η οποία είχε προκαλέσει επίσης αντιδράσεις, καθώς είχε συνδεθεί με τις φονικές πυρκαγιές στο Μάτι και τις τυχόν ποινικές ευθύνες που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι εμπλεκόμενοι για το χαμό 100 συνανθρώπων μας.

Μέχρι σήμερα για το συγκεκριμένο αδίκημα (ανθρωποκτονία εξ αμελείας) προβλέπονταν σε εξαιρετικές περιπτώσεις ποινή ως 10 χρόνια, ενώ τώρα με την προτεινόμενη διάταξη, η μέγιστη ποινή πέφτει στα 5 χρόνια. Η σχετική διάταξη μάλιστα μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές ακόμα υποθέσεις όπως η Μάνδρα, ναυάγια, πολύνεκρα τροχαία κλπ.

Βιασμός

Για το αδίκημα του βιασμού που επίσης είχε προκαλέσει αντιδράσεις στο νέο Ποινικό Κώδικα προστέθηκε μια νέα παράγραφος που αλλάζει την αρχική διάταξη. Η νέα παράγραφος προβλέπει: «Όποιος, εκτός από την περίπτωση της παραγράφου 1, εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης απειλώντας αυτόν με παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών».

Δωροδοκία – δωροληψία

Με το σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα που κατατέθηκε στη Βουλή αλλαγές επέρχονται και στις αρχικές τροποποιήσεις  των άρθρων που αφορούν στη δωροδοκία – δωροληψία (άρθρο 159).  Με τις αρχικές διατάξεις ο κακουργηματικός χαρακτήρας του αδικήματος της δωροληψίας παρέμενε και διατηρούνταν το πλαίσιο ποινής από 5 έως 10 έτη κάθειρξη. Δε συνέβαινε όμως το ίδιο με το αδίκημα της δωροδοκίας το οποίο μετατρέπονταν σε πλημμέλημα με πλαίσιο ποινής από 3 έως 5 έτη φυλάκιση.

Με απλά λόγια δηλαδή ο νέες διατάξεις όπως είχαν διαμορφωθεί αρχικά …έκλειναν  το μάτι σε όποιον καταφέρνει να διαφθείρει με δωροδοκίες, επιδιώκοντας την εξυπηρέτηση των σκοπών του και χρησιμοποιώντας παράνομα οικονομικά οφέλη. Οι κατηγορούμενοι σε τέτοιου είδους υποθέσεις στην ουσία παραμένουν εκτός φυλακής.

Τώρα, με τις τροποποιήσεις που επήλθαν τα δυο αδικήματα (δωροδοκία – δωροληψία) μετατρέπεται σε κακουργήματα. Αυτός που δωροδοκεί τιμωρείται με πλαίσιο ποινής από 5 έως 10 έτη κάθειρξη και αυτός που δωροδοκείται με 5 έως 15 έτη κάθειρξη.

Μάλιστα, στις αρχικές διατάξεις στα πρόσωπα που μπορούσαν δυνητικά να καταδικαστούν για δωροληψία συγκαταλέγονταν και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τώρα, η πρόβλεψη για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αφαιρείται.

Οι αλλαγές

Ακόμη, βελτιώσεις, επήλθαν σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, σε σχέση με ό,τι είχε δοθεί στη δημόσια διαβούλευση στα εξής, μεταξύ άλλων, ζητήματα:

– Περιλήφθηκε ειδική διάταξη αυστηρής τιμώρησης του ρατσιστικού εγκλήματος.

– Βελτιώθηκαν νομοτεχνικά και συντονίστηκαν οι διατάξεις για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, την παροχή κοινωφελούς εργασίας, την υφ’ όρον απόλυση και την μεταχείριση των ανηλίκων.

– Ορίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο ποινής για τους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις (κάθειρξη έως 15 έτη) και βελτιώθηκαν νομοτεχνικά οι σχετικές διατάξεις.

– Συμπληρώθηκαν οι διατάξεις για την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων απέναντι στη γενετήσια εκμετάλλευσή τους και προσαρμόστηκαν σε διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας.

– Εγκλήματα όπως η κλοπή και η φθορά προβλέφθηκε ότι θα διώκονται κατ’ αρχήν αυτεπαγγέλτως, ώστε να εξυπηρετηθούν πρακτικές ανάγκες (σύλληψη επ’ αυτοφώρω κ.λπ.), με τη δυνατότητα όμως της εκ των υστέρων παύσεως της ποινικής δίωξης αν υποβάλει σχετική δήλωση ο ίδιος ο παθών.

– Προβλέφθηκε η αυτεπάγγελτη δίωξη της κακουργηματικής απιστίας και στον ιδιωτικό τομέα προς αποφυγήν τυχόν καταχρήσεων, κυρίως εκ μέρους οργάνων της διοίκησης μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών.

Newsroom

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"