Γνωμικολογικόν: Marcus Aurelius, 121-180 μ.Χ. Ρωμαίος Αυτοκράτωρ

Από τους σπουδαιότερους Ρωμαίους αυτοκράτορες. Βασίλευσε από το 161 έως το 180 μ.Χ. Επί των ημερών του η ρωμαϊκή αυτοκρατορία έφτασε στο απόγειό της (η αρχή της πτώσης της έγινε με το διάδοχό του Κόμοδο). Ανάμεσα στα άλλα θεωρείται και σπουδαίος στωικός φιλόσοφος.

Έγραψε το περίφημο «Τα εις εαυτόν» που αρχικά είχε το χαρακτήρα ενός προσωπικού οδηγού διακυβέρνησης και αυτοβελτίωσης. Σήμερα θεωρείται από τα πιο σημαντικά φιλοσοφικά έργα της ύστερης αρχαιότητας.

Το έργο χωρίζεται σε 12 βιβλία και είναι γραμμένο στην Κοινή Ελληνική. Διεθνώς είναι γνωστό ως Meditations («Στοχασμοί» ή «Διαλογισμοί»). Οι αφορισμοί στην παρούσα σελίδα προέρχονται από το έργο αυτό.

Αρχαία Γνωμικά

Αλλήλων καταφρονούντες αλλήλοις αρεσκεύονται και αλλήλων υπερέχειν θέλοντες, αλλήλοις υποκατακλίνονται.

Παρόλο που περιφρονεί ο ένας τον άλλο, καλοπιάνει ο ένας τον άλλο, και παρόλο που θέλουν να υπερέχουν, υποκλίνονται ο ένας στον άλλο.  —  “Τα εις εαυτόν” ια’14

Υποκρισία Ανθρώπινες σχέσεις Ευγένεια

 Ένδον σκάπτε, ένδον η πηγή του αγαθού και αεί αναβλύειν δυναμένη, εάν αεί σκάπτεις.

Σκάβε μέσα σου· μέσα σου είναι η πηγή του καλού και θα αναβλύζει πάντα αν πάντα την αναζητείς.

—  “Τα εις εαυτόν” ζ’ 59

Αυτογνωσία Διαλογισμός

Άριστος τρόπος του αμύνεσθαι το μη εξομοιούσθαι.

Ο καλύτερος τρόπος για να αντιστέκεσαι είναι να μην εξομοιώνεσαι (με τον αντίπαλο).

—  “Τα εις εαυτόν” στ’6

Ομοιότητα Αντίσταση

Ουδέν ουδενί συμβαίνει, ό ού πέφυκε φέρειν.

Τίποτε δεν μπορεί να σου συμβεί που δεν είναι στη φύση σου να το αντέξεις.

—  “Τα εις εαυτόν” ε’18

Ανθεκτικότητα Εγκαρτέρηση

Αδικεί πολλάκις ο μη ποιών τι, ου μόνον ο ποιών τι.

Πολλές φορές είναι άδικος αυτός που δεν κάνει κάτι, όχι μόνο αυτός που κάνει κάτι.

—  “Τα εις εαυτόν” θ’ 5

Αδιαφορία Αδικία

Του ανθρωπίνου βίου ο μεν χρόνος στιγμή, η δε ουσία ρέουσα, η δε αίσθησις αμυδρά, η δε όλου του σώματος σύγκρισις εύσηπτος, η δε ψυχή ρόμβος, η δε τύχη δυστέκμαρτον, η δε φήμη άκριτον.

—  «Τα εις εαυτόν», β’17

Άνθρωπος Ματαιότητα

Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού.

Μη φέρεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις μύρια χρόνια. Το μοιραίο κρέμεται πάνω σου. Όσο ζεις, όσο είναι ακόμα δυνατόν, γίνε καλός.

—  “Τα εις εαυτόν”' δ’ 16

Παροδικότητα Καλοσύνη Αυτοβελτίωση

Ει μη καθήκει, μη πράξης· ει μη αληθές εστι, μη είπης.

Αν δεν είναι σωστό, μην το κάνεις· αν δεν είναι αλήθεια, μην το πεις.

—  “Τα εις εαυτόν” ιβ’17

Τιμιότητα Συμπεριφορά Ηθική

Εν ολιγίστοις κείται το ευδαιμόνως βιώσαι.

Η ευτυχία στη ζωή εξαρτάται από πολύ λίγα πράγματα.

—  “Τα εις εαυτόν” ζ’ 67

Ολιγάρκεια Ευτυχία & Δυστυχία

Βραχύβιον και ο επαινών και ο επαινούμενος και ο μνημονεύων και ο μνημονευόμενος.

Είναι όλα εφήμερα: και αυτός που επαινεί και ο επαινούμενος, και αυτός που μνημονεύει και ο μνημονευόμενος.

—  “Τα εις εαυτόν”' γ’ 35

Παροδικότητα Έπαινος & Κολακεία Ματαιότητα

Ορθόν ούν είναι χρη, ουχί ορθούμενον.

Πρέπει να στέκεσαι όρθιος, όχι να σε κρατάνε όρθιο.

—  “Τα εις εαυτόν” γ’ 5

Αξία & Ικανότητα Αυτονομία Καριέρα

Έξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει.

Ό,τι πεθαίνει δεν πέφτει έξω από τον κόσμο.

Θάνατος

 Το τω σμήνει μη συμφέρον ουδέ τη μελίσση συμφέρει.

Ό,τι δεν συμφέρει το μελίσσι, δεν συμφέρει και τη μέλισσα.

—  “Τα εις εαυτόν” στ’54

Συμφέρον Συνέργεια

 Εγγύς μεν η ση περί πάντων λήθη, εγγύς δε η πάντων περί σου λήθη.

Σύντομα θα τα έχεις ξεχάσει όλα και σύντομα θα σε έχουν ξεχάσει όλοι.

—  “Τα εις εαυτόν” ζ’ 21

Λήθη Ματαιότητα

 Η βιωτική τη παλαιστική ομοιοτέρα ήπερ τη ορχηστική κατά το προς τα εμπίπτοντα και ού προεγνωσμένα έτοιμος και απτώς εστάναι.

Η τέχνη της ζωής μοιάζει περισσότερο με πάλη παρά με χορό, με την έννοια ότι πρέπει να είσαι έτοιμος και ακλόνητος σ’ αυτά που συμβαίνουν απροειδοποίητα.

—  “Τα εις εαυτόν” ζ’ 61

Ζωή Ετοιμότητα

 Οι άνθρωποι γεγόνασιν αλλήλων ένεκα. Ή δίδασκε ούν ή φέρε.

Οι άνθρωποι έγιναν ο ένας για τον άλλο. Ή να τους καθοδηγείς λοιπόν ή να τους δέχεσαι όπως είναι.

—  “Τα εις εαυτόν” η’59

Ανοχή Ανθρώπινες σχέσεις

Ο τα νυν ιδών πάντα εώρακεν, όσα τε εξ αϊδίου εγένετο και όσα εις το άπειρον έσται. Πάντα γαρ ομογενή και ομοειδή.

Όποιος είδε τα τωρινά, τα είδε όλα, και αυτά που γίνονταν ανέκαθεν και όσα θα γίνουν στο άπειρο μέλλον. Γιατί όλα είναι ίδια κι όμοια.

—  “Τα εις εαυτόν” στ’37

Μέλλον Ιστορία

Τοσούτου άξιος έκαστός εστιν, όσου άξιά εστι ταύτα περί ά εσπούδακεν.

Αξίζει κανείς τόσο όσο αξίζουν τα πράγματα με τα οποία ασχολήθηκε συστηματικά.

—  “Τα εις εαυτόν” ζ’ 3

Αξιολόγηση

Πρόσεχε τω υποκειμένω ή τη ενεργεία ή τω δόγματι ή τω σημαινομένω.

Πρόσεχε την ουσία του πράγματος λαμβάνοντας υπόψη ή τις ενέργειες ή τα κίνητρα ή το πώς παρουσιάζεται. (η φράση στην οποία παραπέμπει και ο Hannibal Lecter…)

—  “Τα εις εαυτόν”' η’ 22

Κατανόηση Εύλογο Συμπέρασμα

Ποριείς δε, αν ως εσχάτην του βίου εκάστην πράξιν ενεργής.

Να πορεύεσαι σαν κάθε πράξη σου να είναι η τελευταία της ζωής σου.

—  “Τα εις εαυτόν” β’ 5

Πράξη Αμετάκλητες Εξελίξεις

Ότι πάν υπόληψις.

Διότι τα πάντα είναι μια ιδέα. (ή όπως τα αντιλαμβάνεσαι εσύ)

—  “Τα εις εαυτόν” β’15

Απόψεις & Γνώμες Φαινομενικότητα

 Ζητώ γαρ την αλήθειαν υφ’ ής ουδείς πώποτε εβλάβη.

—  “Τα εις εαυτόν” στ΄21

Αλήθεια

 Ο αμαρτάνων εαυτώ αμαρτάνει. Ο αδικών εαυτόν αδικεί, εαυτόν κακόν ποιών.

—  “Τα εις εαυτόν” θ’4

Αυτοκαταστροφή Αχρειότητα

 Ότι ουδέν ήττον τα αυτά ποιήσουσι, καν συ διαρραγής.

Δεν θα κάνουν τίποτα λιγότερο, ακόμα κι αν εσύ γίνεις έξαλλος.

—  “Τα εις εαυτόν” η’ 4

Απάθεια Θυμός Ματαιοπονία

 Πεποίηκά τι κοινωνικώς; ουκούν ωφέλημαι.

Έκανα κάτι για το κοινωνικό σύνολο; άρα είμαι ωφελημένος. —  “Τα εις εαυτόν” ια’4

Κοινωνία Συμφέρον

 Το τα αδύνατα διώκειν μανικόν· αδύνατον δε το τους φαύλους μη τοιαύτά τινα ποιείν.

Το να επιδιώκεις πράγματα που είναι αδύνατα είναι τρελό· και είναι αδύνατο οι φαύλοι να μην κάνουν κάτι τέτοιο. —  “Τα εις εαυτόν” ε’ 17

Θρασύτητα Εμμονή Δυνατότητες

 Τι ποιείς, άνθρωπε; Τούτο ου δει προλέγειν. Αυτό φανήσεται.

Τι κάνεις άνθρωπε; Δεν χρειάζεται να το λες από πριν. Αυτό [που κάνεις] θα φανεί. 

—  “Τα εις εαυτόν” ια’ 15

Καυχησιολογία Πράξη

Ολίγα πρήσσε, φησίν, ει μέλλεις ευθυμήσειν.

Λένε ότι [πρέπει] να κάνεις λίγα αν θες να είσαι σε καλή διάθεση. —  “Τα εις εαυτόν” δ’, 24

Ψυχική Διάθεση Τεμπελιά Ηρεμία & Γαλήνη

 Μήτε ακούσιος ενέργει μήτε ακοινώνητος μήτε ανεξέταστος μήτε ανθελκόμενος. Μήτε κομψεία την διάνοιάν σου καλλωπιζέτω, μήτε πολυρρήμων μήτε πολυπράγμων έσο.

—  “Τα εις εαυτόν” γ’ 3

Στάση & Νοοτροπία Συμπεριφορά Μετριοπάθεια

 Έωθεν προλέγειν εαυτώ: συντεύξομαι περιέργω, αχαρίστω, υβριστή, δολερώ, βασκάνω, ακοινωνήτω. Πάντα ταύτα συμβέβηκεν εκείνοις παρά την άγνοιαν των αγαθών και κακών.

Να λες στον εαυτό σου κάθε πρωί: Θα συναντήσω σήμερα ανθρώπους που θα είναι παράξενοι, αχάριστοι, υβριστές, δολεροί, φθονεροί, αντικοινωνικοί. Όλα αυτά τα έχουν εξαιτίας της άγνοιάς τους για το καλό και το κακό. —  “Τα εις εαυτόν” β΄1

Δύσκολοι χαρακτήρες Ανοχή

 Ουκ έστι χείρων ουδεμία φύσις τέχνης. Και γαρ αι τέχναι τας φύσεις μιμούνται.

Καμιά μορφή της φύσης δεν είναι κατώτερο από την τέχνη, αφού οι τέχνες απλά μιμούνται τη φύση.

—  “Τα εις εαυτόν” ια΄10

Φύση Τέχνη

 Τι ταύτα; ενέβης, έπλευσας, κατήχθης.

Για ποιο σκοπό όλα αυτά; Επιβιβάστηκες, ταξίδεψες, αποβιβάστηκες. —  γ΄3

Ματαιότητα Ταξίδι

 Μη καταφρόνει θανάτου, αλλά ευαρέστει αυτώ, ως και τούτου ενός όντος ών η φύσις εθέλει.

Να μην αποστρέφεσαι τον θάνατο αλλά να τον βλέπεις με ευαρέσκεια. Γιατί ακόμα και ο θάνατος είναι ένα από τα πράγματα που θέλει η φύση. —  “Τα εις εαυτόν” θ΄3

Θάνατος

Ό τι ποτε τούτό ειμι, σαρκία εστί και πνευμάτιον και το ηγεμονικόν.

Αυτό είμαι: σαρκίο και πνεύμα και μυαλό για να τα συντονίζει.

—  “Τα εις εαυτόν” β΄2

ΎπαρξηΝους

 Γελοίόν εστι την μεν ιδίαν κακίαν μη φεύγειν, ό και δυνατόν εστι, την δε των άλλων φεύγειν, όπερ αδύνατον.

Είναι γελοίο τη δική σου κακία να μην προσπαθείς να την αποφύγεις – παρόλο που αυτό είναι δυνατό– ενώ προσπαθείς να αποφύγεις την κακία των άλλων –πράγμα που είναι αδύνατο.

—  “Τα εις εαυτόν” ζ΄72

Κακία

Μηκέθ᾽ όλως περί του οίόν τινα είναι τον αγαθόν άνδρα διαλέγεσθαι, αλλά είναι τοιούτον.

Σταμάτα πια να επιχειρηματολογείς για το πώς πρέπει να είναι ο καλός άνθρωπος, αλλά να είσαι τέτοιος. —  “Τα εις εαυτόν” ι΄16

Καλοσύνη

Πάντα εν μεταβολήι· και αυτός συ εν διηνεκεί αλλοιώσει και κατά τι φθορά, και ο κόσμος δε όλος.

Τα πάντα αλλάζουν συνεχώς. Και εσύ είσαι σε μια διαδικασία διαρκούς αλλοίωσης και φθοράς, και επίσης όλος ο κόσμος.

—  Τα εις εαυτόν, θ’19

Φθορά Αλλαγή

Φοβείταί τις μεταβολήν; τι γαρ δύναται χωρίς μεταβολής γενέσθαι;

Φοβάται κανένας την αλλαγή; Αλλά τι μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγή!

—  “Τα εις εαυτόν” ζ΄18

Αλλαγή

Έσω βλέπε· μηδενός πράγματος μήτε η ιδία ποιότης μήτε η αξία παρατρεχέτω σε.

Να βλέπεις κάτω από την επιφάνεια. Να μη σου διαφεύγει η ιδιαίτερη αξία κανενός πράγματος μήτε η ποιότητά του. —  “Τα εις εαυτόν” στ’, 3

Αξιολόγηση Ποιότητα

 Γεγόναμεν γαρ προς συνεργίαν ως πόδες, ως χείρες, ως βλέφαρα, ως οι στοίχοι των άνω και κάτω οδόντων. Το ούν αντιπράσσειν αλλήλοις παρά φύσιν.

Γεννηθήκαμε για να συνεργαζόμαστε όπως τα πόδια, τα χέρια, τα βλέφαρα, όπως οι σειρές των επάνω και των κάτω δοντιών. Οπότε το να είμαστε αντίθετοι και να πολεμούμε ο ένας τον άλλον είναι παρά φύσιν. —  “Τα εις εαυτόν” β΄1

Συνέργεια

Το τεχνίον ό έμαθες φίλει, τούτῳ προσαναπαύου.

Να αγαπάς τη μικρή τέχνη που έμαθες και να στηρίζεσαι σε αυτήν.

—  “Τα εις εαυτόν” δ’ 31

Ολιγάρκεια Επάγγελμα

Μικρόν μεν ουν ό ζη έκαστος˙ μικρόν δε το της γης γωνίδιον όπου ζη.

Ο καθένας ζει για λίγο. Και μικρή είναι η γωνιά της γης όπου ζει.

—  “Τα εις εαυτόν” γ΄10

Ματαιότητα

Τούτων αεί μεμνήσθαι, τις η των όλων φύσις, και τις η εμή.

Πάντοτε να θυμάμαι, ποια είναι η φύση όλων των πραγμάτων και ποια είναι η δικιά μου.

—  “Τα εις εαυτόν” β΄9

Ύπαρξη

Παν το συμβαίνον ούτως σύνηθες και γνώριμον ως το ρόδον εν τω έαρι και οπώρα εν τω θέρει. Τοιούτον γαρ και νόσος και θάνατος και βλασφημία και επιβουλή και όσα τους μωρούς ευφραίνει ή λυπεί.

Όλα όσα συμβαίνουν είναι συνηθισμένα και γνώριμα όπως το τριαντάφυλλο την άνοιξη και τα φρούτα το καλοκαίρι. Έτσι είναι και η αρρώστια και ο θάνατος και η βλασφημία και η κακία και όλα όσα ευφραίνουν ή λυπούν τους μωρούς.

—  “Τα εις εαυτόν” δ΄43

https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=152

=========================================================

“Τα Εις Εαυτόν” – 64 υπέροχες ρήσεις του Μάρκου Αυρήλιου που θα σας γαληνέψουν 

Στην πρώτη γραμμή του πολέμου, μέσα σ ένα αντίσκηνο, ο Αυτοκράτορας – Φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος , κατέγραφε τους συλλογισμούς του, έδινε στον εαυτό του συμβουλές, τον εμψύχωνε με τη δύναμη της φιλοσοφίας. 

Δεν σκόπευε να τα δημοσιεύσει. 

Έγραφε για να κρατηθεί δυνατός. 

Δεν πίστευε στην υστεροφημία. 

Δεν πίστευε καν ότι θα τον θυμάται κανείς. 

Όμως διαψεύστηκε. 

Δεκαοχτώ αιώνες πέρασαν από τότε, και τα “Εις Εαυτόν” ζουν ακόμη. 

 Μια ανεξάντλητη πηγή σοφίας. 

Το “αιώνιο ευαγγέλιο”, όπως τα χαρακτήρισε ο Ρενάν. 

 =====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"