Η αντιδικτατορική πάλη και οι ξένες κρατικές υπηρεσίες

Αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια το κείμενο του Νίκου Λεβεντάκη για τη δικτατορία της 21.4 και τις ξένες υπηρεσίες, που περιέχει ορισμένες χρήσιμες πληροφορίες. Με την επιφύλαξη ότι αμφιβάλλουμε για την ορθότητα του χαρακτηρισμού “αντιεξουσιαστής” για τον σπουδαίο αγωνιστή του αντιαποικιακού κινήματος Henri Curiel, που, μαζί με τον Μιχάλη Ράπτη (Πάμπλο) ήταν από τα βασικά στηρίγματα της Αλγερινής Επανάστασης σε όπλα, αλλά και οργανωτής, όπως και ο Ράπτης, της έμπρακτης αντίστασης στην αντιδικτατορική πάλη. Η δολοφονία του Curiel έγινε εξάλλου σε χρόνο πολύ μεταγενέστερο αυτού που αναφέρει το κείμενο. Για τον Curiel περισσότερα εδώ

Του Νίκου Λεβεντάκη *
13 Ιουνίου 2016

Η στάση που τήρησαν ξένες κρατικές υπηρεσίες απέναντι στις αντιστασιακές οργανώσεις κατά τη διάρκεια της χούντας ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις προέκταση της πολιτικής των χωρών τους. Αλλά υπήρξε μια κλιμάκωση συμπεριφορών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η CIA, που τα στελέχη της συνεργάζονταν με τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος αδιάλειπτα πριν από την εκδήλωσή του.

Η υπηρεσία αυτή δεν έπαψε, όμως, να δίνει πληροφορίες για τη μακροημέρευση της δικτατορίας και μετά την επιβολή της. Σε αναφορά που διαβίβασε η ΚΥΠ στον Γ. Παπαδόπουλο, μέσα του 1969, για την ομάδα των «35» της «Δημοκρατικής Αμυνας» (Δ.Α.), αναφέρει ο συντάκτης Νικ. Βορδός πληροφορίες που είχαν δοθεί από τη CIA.

Εντοπιζόταν στον Γιάννη Σταράκη που παρακολουθούνταν για τις επαφές του με τον Ανρί Κουριέλ, ένα Γάλλο αντιεξουσιαστή που δολοφονήθηκε στην Γαλλία, ένα χρόνο μετά τη δίκη της Δ.Α. κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες.

Αποφασιστικός ήταν ο ρόλος της CIA στην παρακολούθηση και εξουδετέρωση του κινήματος του ναυτικού, που περιορίστηκε στην ανταρσία του «Βέλος». Πληροφορίες είχε δώσει ο συνταξιούχος τότε της CIA Joseph Lepczyk, που είχε αναμειχθεί στους διαδρόμους του ναυτικού Νοσοκομείου τις μέρες που χαροπάλευε η σύζυγος του πλοιάρχου Ντ. Τρουπάκη. Δεκάδες μυημένοι αξιωματικοί που την επισκέπτονταν άφηναν μισόλογα που αξιοποιήθηκαν. ...

Οπως οι ΗΠΑ με τη CIA, έτσι και η Σουηδία χρησιμοποίησε τις υπηρεσίες της, αλλά σε διαφορετική κατεύθυνση με τη δικτατορία. Μάλιστα η κυβέρνηση Πάλμε σύστησε χωριστή υπηρεσία ασφαλείας, το Γραφείο Πληροφοριών ΙΒ, για να ασχοληθεί με το απαρτχάιντ, τα ευρωπαϊκά δικτατορικά καθεστώτα κ.ά.

Με παρακολούθηση του ΙΒ αποκαλύφθηκε ο ρόλος του Νίκ. Καραμαλίκη ή Γκρέκμαν, που παραπέμφθηκε και δικάστηκε στη Στοκχόλμη σε φυλάκιση, διότι χαφιέδιζε το ΠΑΚ στο οποίο είχε ενταχθεί.

Σε μια άλλη περίπτωση, που συνελήφθησαν στη Γερμανία μέλη της Δ.Α. στη διαδρομή τους από τη Σουηδία στην Ελλάδα, διατάχθηκαν οι υπηρεσίες της Σουηδίας να ερευνήσουν τις πηγές της διαρροής. Πρόσφατα ήρθε στη δημοσιότητα με δυο βιβλία του 2013 και 2015, η αντίθεση του τ. αρχηγού της σουηδικής ΚΥΠ Ούλαφ Φρόνστεντ για την απόφαση ίδρυσης του ΙΒ, όπου αποκαλύπτονται περιστατικά όπως τα παραπάνω.

Τα γεγονότα που εκτυλίσσονται το τελευταίο διάστημα στην Αυστρία κάνουν επίκαιρη μια αναφορά, που δείχνει τον βαθμό διαφοροποίησης αυτής της χώρας από τις παραδόσεις της. Πραγματικά μέρος της αλληλογραφίας της Δ.Α. διεκπεραιωνόταν με τον διπλωματικό σάκο της αυστριακής πρεσβείας.

Οι παραδόσεις γινόταν στο υπ. Εξ. στη Βιέννη. Η εξυπηρέτηση αυτή διασφαλίστηκε με ενέργειες του Ελληνα διπλωμάτη και μέλους της Δ.Α., Ρόδη Ρούφου. Κατά πάσα πιθανότητα ήταν ο Μπρούνο Κράισκι που αποδέχτηκε να εμπλακεί η Αυστρία στη συγκεκριμένη συνεργασία.

Υπήρξαν, όμως, και περιπτώσεις κρατικών υπηρεσιών που υπερέβαλαν στην εφαρμογή των πολιτικών των χωρών τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των υπηρεσιών του Ισραήλ. Είναι γνωστό ότι παρέδωσαν στις ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας τον Γιώργο Παναγούλη, όταν εγκατέλειψε τη στρατιωτική του θέση και τάχθηκε κατά της δικτατορίας συγκεντρώνοντας υλικά στην Ελλάδα από το εξωτερικό.

Ο Γ. Παναγούλης κρατήθηκε κατά τη διέλευσή του από το Ισραήλ και παραδόθηκε σε πλοίο στη Χάιφα. Κατά τη μεταφορά του χάθηκε, είτε στην προσπάθειά του να δραπετεύσει, είτε με ψυχρή δολοφονία του από τα όργανα που τον μετέφεραν. Η παράδοση εκείνη δεν υπαγορευόταν από κανόνες διπλωματικής ευθιξίας, αφού δεν υπήρχαν διακρατικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ.

Διαφοροποίηση διαπιστώνεται και στην περίπτωση των υπηρεσιών της Ιταλίας. Σε εκθέσεις της χουντικής ΚΥΠ υπάρχει διάχυτη η εικόνα αγαστής συνεργασίας με τις αντίστοιχες ιταλικές υπηρεσίες.

Ο ίδιος είχα μια εμπειρία, όταν κρατήθηκα λίγες μέρες από τους καραμπινιέρους στον Τάραντα. Βρισκόμουν συχνά στη Ν. Ιταλία για επιτόπιες αντιστασιακές υποθέσεις, αλλά και για μετακινήσεις από και προς Ελλάδα.

Αγκάθι στην ανάκριση αποτέλεσε, στο τέλος, το διαβατήριο δημοσιογράφου του περιοδικού «Ρόλινγκ Στόουν» που κατείχα. Αλλά η γνησιότητά του επιβεβαιώθηκε σε τηλεφωνική επικοινωνία με το βρετανικό προξενείο της Νάπολη.

Αμφίσημη ήταν η στάση των βρετανικών κρατικών υπηρεσιών. Σε μια περίοδο που οι παράγοντες του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος δήλωναν στήριξη στον Ανδρέα Παπανδρέου και στο προοδευτικό ελληνικό εργατικό κίνημα, η στάση των κρατικών υπηρεσιών διαφοροποιούνταν.

Υστερα από ένα περιστατικό μεταφοράς υλικών προς την Ελλάδα από το Ντόβερ που αποκαλύφθηκε, ενημερώθηκε το πρωθυπουργικό γραφείο του Γ. Παπαδόπουλου που διαβίβασε τις πληροφορίες στην ΚΥΠ. Το έγγραφο της τελευταίας που έχει συνταχθεί από τον Λεωνίδα Μαυρογάνη διακρίνεται για τα πολύ καλύτερα αγγλικά από τα ελληνικά του και για την πληθώρα των ονομάτων Αγγλων συνεργατών που τους «κάρφωνε» η χώρα τους.

* Το κείμενο αυτό είναι σύνοψη ανακοίνωσης στο συνέδριο του Παντείου Πανεπιστημίου για τη Δημοκρατική Αμυνα
* αρχιτέκτονας

Πηγή: www.efsyn.gr

=====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"