Δευτέρα 3 Μαΐου 2021

“Πέθανε ο Θεός. Κι αυτοί που τον σκότωσαν είμαστ’ εμείς”. Ο Λιαντίνης διαβάζει Νίτσε


Ολόκληρη η ομιλία του Λιαντίνη στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (1995).
(http://www.liantinis.org​ )

   

Από το βιβλίο: ‘’Γκέμμα’’ του Δ. Λιαντίνη, η μετάφραση του Στοχασμού 125, του Friedrich Nietzsche, που υπάρχει στο βιβλίο ‘’Η χαρούμενη επιστήμη’’.  

 

Ο Τρελός:

     "Δεν έχετε ακουστά για κείνο τον Τρελό, που μέσα στο ντάλα μεσημέρι άναψε ένα φανάρι, όρμησε στη μέση την Αγορά, και άρχισε να φωνάζει:

«Ψάχνω για το θεό, ψάχνω για το θεό!»

–  Εκεί υπήρχαν άνθρωποι πολλοί που δεν πίστευαν στο θεό. Και αναμεταξύ τους ο Τρελός ξεσήκωσε άγριο γέλιο. Απολέσθηκε, ρε; είπε ο ένας. Μήπως έχασε το δρόμο του σαν τα μικρά παιδιά; είπε ο άλλος. Μήπως κρύφτηκε κάπου; Μήπως βαρκαρίστηκε σε καράβι, και έσυρε στην ξενιτειά; Έτσι ρώταγαν και γελούσαν.

Τότες ο Τρελός πήδηξε καταμεσής στους άθεους, τους κοίταξε άγρια στα μάτια, και είπε:

«Ρωτάτε πού πήγε ο θεός; Εγώ θα σας πώ. Τον σκοτώσαμε! Εσείς κι εγώ τον σκοτώσαμε. Όλοι εμείς είμαστε οι φονιάδες του.

Μα πώς κάναμε τέτοιο κακό; Πώς φτάσαμε ν’ αδειάσουμε τις θάλασσες; Ποιος μας έδωκε το σφουγγάρι και σβήσαμε τους ορίζοντες; Πώς έγινε τρόπος να κόψουμε τη γης από το μαγνήτη του ήλιου; Για πού τραβάει τώρα η γης; Κι εμείς χωρίς τον ήλιο, για πού τραβάμε τώρα εμείς;

Κοίτα πώς γκρεμιζόμαστε μπροστά. Πώς τραβάμε πίσω, πάνου, κάτου, αριστερά, δεξιά. Σε όλα τα σημεία.

Στέκεται στη θέση του ακόμα το Πάνω και το Κάτω; Η στράτα μας δεν είναι μια περιπλάνηση μέσα στο ατελεύτητο Τίποτα; Η απογειάδα του άδειου χώρου δε μας παραφυσάει θανάσιμα; Δε γίνεται πιο παγερή η παγωνιά μας; Νύχτα πάνου στη νύχτα, δε μας κυκλώνει ζοφερότερη η νύχτα; Δέκα η ώρα το πρωί, και πρέπει ν’ ανάψουμε τα φανάρια μας.

Ακούστε, λοιπόν τους νεκροθάφτες! Τον κρότο που κάνουν, καθώς παραχώνουν το θεό. Δεν σας παίρνει τη μύτη η θεϊκή αποσύνθεση; Γιατί και οι θεοί σαπίζουν.

Πέθανε ο θεός! Ο θεός είναι νεκρός! Κι αυτοί που τον σκότωσαν είμαστ’ εμείς. Είμαστε οι φονιάδες πάνου απ’ όλους τους φονιάδες.

Ποιος μπορεί να μας παρηγορήσει τώρα; Το Άγιο και το Ισχυρό, εκείνο που άρμοζε ως τώρα σε τάξη τον κόσμο και τη φύση, στάζει αίματα ανάμεσα στα μαχαίρια μας.

Ποιος θα σκουπίσει τα ματωμένα μας χέρια; Ποια αγιασμένα ύδατα θα μας γίνουν καθαρμοί; Τι λογής αγνιστήριες γιορτές, τι λογής ιερούς αγώνες θα θεσπίσουμε; Το μέγεθος αυτής της πράξης είναι πάνου από το μέτρο των ανθρώπων.

Τώρα πρέπει οι ίδιοι εμείς να γίνουμε θεοί! Έτσι μόνο θα σταθούμε στο ύψος της πράξης του φόνου. Γιατί δεν εξανάγινε στυγερότερη πράξη. Αυτοί που θα ζήσουν μετά από μας, έχοντας πίσω τους ένα τέτοιο πελώριο έργο, θα ζήσουνε σε μια εποχή ανώτερη απ’ όλες τις εποχές μέχρι τώρα.»

–  Στο σημείο αυτό ο Τρελός σταμάτησε. Γύρισε τη ματιά του τριγύρω στους ανθρώπους, και οι άνθρωποι τον κοίταζαν χαμένοι. Ο Τρελός βρόντηξε τότες το φανάρι του στη γης. Και το φανάρι σβήστηκε σπάζοντας χίλια κομμάτια.

«Φτάνω νωρίς, τους είπε. Φτάνω προτού φτάσει το πλήρωμα του χρόνου. Ετούτη η πελώρια πράξη βρίσκεται καθ’ οδόν. Ταξιδεύει. Δε χτύπησε ακόμη στ’ αυτιά των ανθρώπων. Χρειάζεται χρόνο η αστραπή και η βροντή. Το φως των αστεριών χρειάζεται χρόνο. Οι πράξεις των ανθρώπων χρειάζουνται χρόνο από τότε που γίνανε, ως τότε που θα φτάσουν στα αυτιά και στα μάτια τους. Και η πράξη τούτη είναι πιο μακρυνή από τα μάκρυνα αστέρια. Και όμως, αυτοί που την κάμανε είμαστ’ εμείς!»

–  Λένε ακόμη πως εκείνη την ίδια μέρα ο Τρελός μπήκε σε πολλές εκκλησίες, και κλαίγοντας σύνθεσε το δικό του Requiem για τον αιώνιο θάνατο του θεού. Ύστερα βγήκε και είπε τα τελευταία του λόγια:

«Μα τι είναι αυτές οι εκκλησιές των ανθρώπων, αν δεν είναι οι σπηλιές και τα μνήματα του θεού;»




Ο Θεός είναι νεκρός

  Ο Θεός είναι Νεκρός »(γερμανικό:« Gott ist tot », επίσης γνωστό ως Θάνατος του Θεού) είναι μια ευρέως αναφερόμενη δήλωση του Γερμανού φιλόσοφου Friedrich Nietzsche, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη συλλογή Nietzsche του 1882, The Gay Science (Die fröhliche Wissenschaft, ως "Η χαρούμενη επιδίωξη της γνώσης και της κατανόησης").

Εντούτοις, είναι πιο γνωστό ότι συνδέεται με το κλασικό έργο του Nietzsche Έτσι μίλησε Zarathustra (επίσης Sprach Zarathustra), η οποία είναι πιο υπεύθυνη για τη δημοφιλή φράση. 

Αν και η δήλωση και το νόημά της αποδίδονται στον Νίτσε, ο Γεώργιος Βίλχελμ Φρίντριχ Χέγκελ είχε συζητήσει την έννοια του θανάτου του Θεού στη φαινομενολογία του Πνεύματος όπου θεωρεί το θάνατο του Θεού ως «Δεν θεωρείται τίποτε άλλο παρά ένα εύκολα αναγνωρισμένο τμήμα ο συνηθισμένος χριστιανικός κύκλος της λύτρωσης ». 

Αργότερα, ο Χέγκελ γράφει για τον μεγάλο πόνο του να γνωρίζει ότι ο Θεός είναι νεκρός. 

Η καθαρή έννοια όμως ή το άπειρο, όπως η άβυσσος του τίποτε, στο οποίο όλοι οι βυθισμοί, πρέπει να χαρακτηρίζουν τον άπειρο πόνο, ο οποίος προηγουμένως ήταν ιστορικά μόνο πολιτισμός και η αίσθηση στην οποία στηρίζεται η σύγχρονη θρησκεία, η αίσθηση ότι ο ίδιος ο Θεός είναι νεκρός (το συναίσθημα που έδωσε ο Pascal, αν και μόνο εμπειρικά, στο ρητό του: 

Η φύση είναι τέτοια που σηματοδοτεί παντού, τόσο μέσα όσο και έξω από τον άνθρωπο, Θεός), καθαρά ως φάση, αλλά και ως απλώς μια φάση, της ανώτερης ιδέας. » 

Το πνεύμα στο οποίο προορίζεται είναι μια πραγματική Νιτσεχική εκδήλωση. ωστόσο, είναι σημαντικό να εξετάσουμε το υλικό που οδήγησε στην ιδέα αυτη 

Ο Νίτσε χρησιμοποίησε τη φράση για να συνοψίσει το αποτέλεσμα και την συνέπεια που είχε η Εποχή του Διαφωτισμού στην κεντρική θέση της έννοιας του Θεού μέσα στον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό, ο οποίος είχε ουσιαστικά χριστιανικό χαρακτήρα από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. 

Ο Διαφωτισμός είχε επιφέρει το θρίαμβο της επιστημονικής ορθολογικότητας πάνω στην ιερή αποκάλυψη. η άνοδος του φιλοσοφικού υλισμού και του φυσιολισμού, που με κάθε προσδοκία και σκοπό έχανε την πίστη ή τον ρόλο του Θεού στις ανθρώπινες υποθέσεις και στο πεπρωμένο του κόσμου.

Ο Νίτσε αναγνώρισε την κρίση ότι αυτός ο «Θάνατος του Θεού» αντιπροσώπευε για υπάρχουσες ηθικές υποθέσεις στην Ευρώπη, όπως αυτές υπήρχαν στο πλαίσιο της παραδοσιακής χριστιανικής πίστης. 
"Όταν κάποιος παραιτηθεί από τη χριστιανική πίστη, τραβάει το δικαίωμα στη χριστιανική ηθική έξω από τα πόδια του. Αυτή η ηθική δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτονόητη ... Διαγράφοντας μια βασική έννοια από τον Χριστιανισμό, την πίστη στον Θεό, το σύνολο: τίποτα δεν χρειάζεται να παραμείνει στο χέρι κάποιου ». 

Γι 'αυτό στο« The Madman », ένα απόσπασμα το οποίο απευθύνεται πρωτίστως σε μη εξουσιαστές (ιδιαίτερα αθεϊστές), το πρόβλημα είναι να διατηρηθεί οποιοδήποτε σύστημα αξιών απουσία θείας τάξης .

Το συμπέρασμα του Διαφωτισμού για το «Θάνατο του Θεού» έδωσε την αφορμή για το ότι οι άνθρωποι - και ο Δυτικός Πολιτισμός στο σύνολό του - δεν μπορούσαν πια να πιστέψουν σε μια θεϊκή χειροτονία ηθική τάξη. 

Αυτός ο θάνατος του Θεού θα οδηγήσει, είπε ο Νίτσε, όχι μόνο στην απόρριψη της πίστης της κοσμικής ή της φυσικής τάξης αλλά και στην απόρριψη των ίδιων των απόλυτων αξιών - στην απόρριψη της πίστης σε έναν αντικειμενικό και παγκόσμιο ηθικό νόμο δεσμευόμενο για όλους τους ανθρώπους . 

Με αυτόν τον τρόπο, η απώλεια μιας απόλυτης βάσης για ηθική οδηγεί σε nihilism. Αυτός ο μηδενισμός είναι αυτός για τον οποίο ο Νίτσε εργάστηκε για να βρει μια λύση επαναξιολογώντας τα θεμέλια των ανθρώπινων αξιών.

Ο Νίτσε πίστευε ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν αναγνώρισε αυτόν τον θάνατο από το βαθύτατο φόβο ή την αγωνία. Επομένως, όταν ο θάνατος άρχισε να αναγνωρίζεται ευρέως, οι άνθρωποι θα απεγνωσμένοι και ο μηδενισμός θα γινόταν αχαλίνωτος.

Νίτσε και Heidegger
Ο Martin Heidegger κατάλαβε αυτό το μέρος της φιλοσοφίας του Nietzsche, θεωρώντας το ως το θάνατο της μεταφυσικής. Κατά την άποψή του, τα λόγια του Νίτσε μπορούν να θεωρηθούν ότι δεν αναφέρονται σε μια συγκεκριμένη θεολογική ή ανθρωπολογική άποψη αλλά μάλλον στο τέλος της ίδιας της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία, με τα λόγια του Heidegger, έφτασε στο μέγιστο δυναμικό της ως μεταφυσική και τα λόγια του Νίτσε προειδοποιούν για την κατάργησή της και για κάθε μεταφυσική παγκόσμια άποψη. Αν η μεταφυσική είναι νεκρή, προειδοποιεί ο Heidegger, γιατί από την αρχή της ήταν η μοίρα της. [11]

Νίτσε και άλλοι
Ο Paul Tillich καθώς και ο Richard Schacht επηρεάστηκαν από τα συγγράμματα του Nietzsche και ιδιαίτερα από τη φράση του "Ο Θεός είναι νεκρός" [12]

Ο William Hamilton έγραψε τα εξής σχετικά με την άποψη του Νίτσε:

Ως επί το πλείστον, ο Altizer προτιμάει μυστικιστική ηθική γλώσσα στην επίλυση του προβλήματος του θανάτου του Θεού, ή, όπως το θέτει, στη χαρτογράφηση του δρόμου από το βωμό στον ιερό. 

Αυτός ο συνδυασμός των Kierkegaard και Eliade κάνει μάλλον ακατέργαστη ανάγνωση, αλλά η θέση του στο τέλος είναι σχετικά απλή. 

Εδώ είναι μια σημαντική συνοπτική δήλωση των απόψεών του: 

Αν η θεολογία πρέπει τώρα να δεχθεί μια διαλεκτική κλίση, πρέπει να μάθει την πλήρη έννοια του Ναι-λέγοντας και του μη-λέγοντας. πρέπει να αισθανθεί την πιθανότητα Ναι που μπορεί να γίνει Όχι, και Όχι που μπορεί να γίνει Ναι. με λίγα λόγια, πρέπει να προσβλέπει σε μια διαλεκτική συνύπαρξη αντιπάλου. 

Ας χαροποιήσουμε τη θεολογία ότι η πίστη είναι και πάλι ένα «σκάνδαλο» και όχι απλά ένα ηθικό σκάνδαλο, ένα αδίκημα της υπερηφάνειας και της δικαιοσύνης του ανθρώπου, αλλά, πολύ πιο βαθιά, ένα οντολογικό σκάνδαλο. για την εσχατολογική πίστη κατευθύνεται κατά της βαθύτερης πραγματικότητας αυτού που γνωρίζουμε ως ιστορία και τον κόσμο. 

Μέσα από το όραμα του Νίτσε για την Αιώνια Αναδρομή μπορούμε να αντιληφθούμε την εκστατική απελευθέρωση που μπορεί να προκύψει από την κατάρρευση της υπέρβασης του Οντος, από το θάνατο του Θεού ... και από το πορτρέτο του Ιησού Νίτσε η θεολογία πρέπει να μάθει για τη δύναμη μιας εσχατολογικής η πίστη που μπορεί να απελευθερώσει τον πιστό από αυτό που η σύγχρονη ευαισθησία είναι η αναπόφευκτη πραγματικότητα της ιστορίας. 

Αλλά η απελευθέρωση πρέπει τελικά να πραγματοποιηθεί με επιβεβαίωση.(Βλ. «Θεολογία και Θάνατος του Θεού» σε αυτόν τον τόμο, σελ. 95-111.) [13]

Νέες δυνατότητες
Ο Νίτσε πίστευε ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν θετικές δυνατότητες για τους ανθρώπους χωρίς τον Θεό. 

Η αποκατάσταση της πίστης στον Θεό ανοίγει το δρόμο για την πλήρη ανάπτυξη των ανθρώπινων δημιουργικών ικανοτήτων. 

Ο χριστιανικός Θεός, έγραψε, δεν θα σταματούσε πλέον, έτσι ώστε τα ανθρώπινα όντα να σταματήσουν να στρέφουν τα μάτια τους προς ένα υπερφυσικό σφαγείο και να αρχίσουν να αναγνωρίζουν την αξία αυτού του κόσμου.

Ο Νίτσε χρησιμοποιεί τη μεταφορά μιας ανοιχτής θάλασσας, η οποία μπορεί να είναι τόσο ενθουσιώδης όσο και τρομακτική. 

Οι άνθρωποι που τελικά μαθαίνουν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους θα αντιπροσωπεύσουν ένα νέο στάδιο στην ανθρώπινη ύπαρξη, το Übermensch - δηλ. Το προσωπικό αρχέτυπο που, μέσω της κατάκτησης των δικών τους


===================== 
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.