«Τα λόγια που μιλώ μου κόβουνε τη γλώσσα
κάθε χειρονομία μου με σταυρώνει.
Ας το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν.
Σ’ αυτή την εποχή της υπαρκτής ποίησης
ποιητής μιας ποίησης που δε μπορεί να υπάρξει
μόνο με τους νεκρούς μιλώ και γι’ αυτούς γράφω.
Μόνο αυτοί μπορούν να με διαβάσουν.» («Έως…»)Ο Βύρων Λεοντάρης, ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της εποχής μας, «έφυγε» το πρωινό της Τετάρτης στις 6 Αυγούστου, από ανακοπή καρδιάς.
«-Είμαστε μεσοπόλεμος σου λέω,
ανίατα μεσοπόλεμος… Ας πάμε
λοιπόν κι απόψε, ας πάμε πάλι κάπου
να χορέψουμε ή να σκοτωθούμε…»
«Ο ποιητής της ήττας» (απ’ το περίφημο δοκίμιό του), ο δημιουργός του περίφημου τραγουδιού «Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι», ο δοκιμιογράφος που τόλμησε να τα δει κι αλλιώς, υπαρξιακός και «απ’ τη φύση του εκστατικός», σύζυγος της ποιήτριας Ζέφης Δαράκη, πατέρας του σκηνοθέτη Γιάννη Λεοντάρη, φεύγοντας άφησε ένα απίστευτα πυκνό, τεράστιο επί της ουσίας έργο προς εξερεύνηση.
«Όμως τώρα το πρόβλημα ακριβώς είναι ότι κλαίμε λέξεις
και δεν κλαίμε δάκρυα
Ά, δάκρυα, που είστε δάκρυά μου…» . . .
«Ο Βύρων Λεοντάρης δεν παρηγορεί τον αναγνώστη ούτε αναπαύεται και ο ίδιος στην ποίησή του. Η παραμυθία που χαρίζει η χάρη της ποίησης έχει δώσει τη θέση της σε μια δίκοπη λεπίδα που διαπερνά τόσο τον ίδιο τον ποιητή όσο και το ποίημα. Κι αυτή τη δίκοπη λεπίδα νιώθει κι ο αναγνώστης επίσης να τον ανατέμνει σε κάθε στίχο φτάνοντας έως τον σκοπό και το αποτέλεσμα του ποιήματος», γράφει η ποιήτρια Εύα Μοδινού σε δοκίμιό της. «Ανάγκη πάσα ν’ αγγίξουμε την αληθινή πληγή μας», «Θα ‘ναι φριχτό να φύγουμε έτσι, δίχως /μια πίστη, έναν αγώνα, μια κραυγή/ -άνθρωποι που πεθάναν δίχως μια αμυχή…/ άνθρωποι που «διελύθησαν ησύχως….» θα ισχυριστεί κάποια στιγμή ο ίδιος ο ποιητής.
Εμείς, ας τον αποχαιρετίσουμε με τους δικούς του στίχους:
«Όμως τώρα το πρόβλημα ακριβώς είναι ότι κλαίμε λέξεις
και δεν κλαίμε δάκρυα
Ά, δάκρυα, που είστε δάκρυά μου…»
«Εντάξει, εσύ αναστήθηκες.
Εγώ όμως με σχεδία το σταυρό μου
θαλασσοδέρνομαι σε μαύρους ουρανούς»
Και με ένα μικρό βιογραφικό μιας μεγάλης ποιητικής διαδρομής: Ο Βύρων Λεοντάρης (1932- 2014) γεννήθηκε στη Νιγρίτα της Μακεδονίας. Πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη Σάμο, από όπου καταγόταν και το 1939 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1952-1956) και εργάστηκε ως δικηγόρος. Στο χώρο της λογοτεχνίας ασχολήθηκε με την ποίηση, ενώ δημοσίευσε επίσης κριτικά δοκίμια. Πρωτοεμφανίστηκε το 1954 με την ποιητική συλλογή «Γενική αίσθηση». Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Κριτική», “Εφημερίδα των Ποιητών», «Επιθεώρηση Τέχνης» και άλλα. Το ποιητικό του έργο τοποθετείται στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής ποιητικής γενιάς. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά και τουρκικά.
Ανάμεσα στα έργα του, οι ποιητικοί κύκλοι: «Γενική αίσθηση» (1954), «Ορθοστασία» (1957), «Ομίχλη του μεσημεριού» (1959), «Ανασύνδεση» (1962), «Κρύπτη» (1982), «Εκ περάτων» (εκδ. Ύψιλον, 1986), «Εν γη αλμυρά» (εκ. Έρασμος, 1996), «Κείμενα για την ποίηση» (εκδ. «Νεφέλη», 2001), «Έως…» (εκδ. «Νεφέλη», 2003), «Ψυχοστασία» (εκδ. «Ύψιλον», 1983, 2006), «Μόνον δια της λύπης» (εκδ. «Έρασμος», 2006) και τα δοκίμια: «Η ποίηση της ήττας» (εκδ. Έρασμος, 1983), «Καβάφης ο έγκλειστος’ Δοκίμιο υπεράσπισης του ποιητή έναντι της ποίησης» (εκδ. «Έρασμος», 1985), «Δοκίμια για την ποίηση» (εκδ. «Έρασμος, 1985), «Γραφή και βιβλίο. Θεσσαλονίκη, Χειρόγραφα» (1990), «Κείμενα για την ποίηση» (εκδ. «Νεφέλη», 2001)…
Ενθυμούμενοι πάντα έστω εκείνο το ελάχιστο:
«Την αμαρτία της δημιουργίας έτσι πληρώνουμε/ που ό,τι δωρεάν μας δόθηκε/ παλεύουμε να το κρατήσουμε για έργο δικό μας/ – τί αντιζηλίες, τί καυχήσεις, τί φιλοδοξίες…/ Και τώρα ιδού. Τί μας ανήκει από τη δωρεά της τέχνης,/ ποιό δικό μας, ποιό των άλλων;// Φύγετε οι παρηγορητές, οι τεχνοκρίτες και οι συντηρητές/ και μην παιδεύεστε σε ανόσιες πράξεις/ παίζοντας πάζλ με τα κομμάτια της ψυχής μας./ Δεν ξεδιαλέγονται, δεν ανορθούνται τα κατερραγμένα./ Αντίγραφα και καρτ-ποστάλ θα μείνουμε./ Πάρτε όμως ένα θρύψαλό μας/ κρατήστε το/ μ’ αυτό κρυφά να μας θυμάστε».
Η πολιτική κηδεία του θα γίνει την Παρασκευή 8 Αυγούστου στις 12 στο κοιμητήριο της Καισαριανής.
Ε. Γκ.
Το δοκίμιο της Εύας Μοδινού που ακολουθεί, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Κουκούτσι», τεύχος 9, Χειμώνας 2013 – Άνοιξη 2014, στο πλαίσιο ενός μικρού αφιερώματος στον Βύρωνα Λεοντάρη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.