Τα αφιερώματα του G-Weekend στα κινηματογραφικά αριστουργήματα συνεχίζονται με το εμβληματικό θεατρικό του Τενεσί Ουίλιαμς, που μεταφέρθηκε άψογα στη μεγάλη οθόνη από τον Ηλία Καζάν. Αξέχαστη Μπλανς Ντυμπουά η Βίβιαν Λι, ιδανικός Στάνλεϊ Κοβάλσκι ο Μάρλον Μπράντο.
Η μοναξιά επικοινωνεί μόνο με μια άλλη μοναξιά. Η τέλεια συνομιλία. Η απώλεια ενώνει τις δύο πλευρές και ορίζει τη νέα κατεύθυνση, τον νέο σκοπό. Τι γίνεται όμως όταν η απώλεια γίνεται συναισθηματική συντριβή; Τότε, το υποκείμενο καθίσταται ευάλωτο και το σώμα αυτού χάρτινη πανοπλία που διαλύεται με το φύσημα του ανέμου.
Το αδιέξοδο της ύπαρξης αναπόφευκτο και η είσοδος σε έναν κόσμο με το λευκό να κυριαρχεί καταδίκη και σωτηρία την ίδια στιγμή. . . .
Γιατί μπορείς να χάσεις όλα τα υλικά αγαθά, κινητά και ακίνητα, να μείνεις ανέστιος, να χάσεις τον προσανατολισμό σου, όμως δεν μπορείς να χάσεις όλα όσα σε όρισαν, όσα έπλασαν και διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα σου. Αυτά είναι πολύτιμα και ζωτικής σημασίας για την ύπαρξη σου. Τη στιγμή, λοιπόν, που η απώλεια θα γίνει δίνη και θα “καταπιεί” καθετί δικό σου, κάθε κομμάτι της ταυτότητας σου, τότε δεν υπάρχει επιστροφή.Η μοναξιά σου δεν μπορεί να επικοινωνήσει με καμία άλλη μοναξιά, αφού όσα έχασες δεν μπορεί να στα δώσει κανένας. Ακόμη κι αν πρόκειται για τον πιο κοντινό σου άνθρωπο. Κανείς δεν θα σε καταλάβει. Η καλοσύνη των αγνώστων θα είναι πάντα ζητούμενο και η παράδοση στη μοίρα επώδυνο αντάλλαγμα. Το πολύπλοκο αυτό τοπίο της ανθρώπινης ύπαρξης αποτυπώθηκε στην τέχνη του θεάτρου και του κινηματογράφου. Το “Λεωφορείο ο πόθος” είναι η 12η ταινία που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.
Πρώτα και πάνω απ' όλα, ο Τενεσί Ουίλιαμς
Η αναφορά στο θέατρο φυσικά και δεν είναι τυχαία. Αντιθέτως. Είναι υποχρέωση να αναφερθεί το όνομα του Τενεσί Ουίλιαμς, ενός εκ των κορυφαίων θεατρικών συγγραφέων του προηγούμενου αιώνα. Μαζί με τον ΄Αρθουρ Μίλερ συνέβαλαν σημαντικά στη ανανέωση του αμερικανικού θεάτρου και κατ' επέκταση της παγκόσμια δραματουργίας. Το “Λεωφορείο ο πόθος” είναι το δεύτερο μεγάλο θεατρικό του μετά τον “Γυάλινο κόσμο”. Το έργο κέρδισε το βραβείο κριτικών της Νέας Υόρκης και το Πούλιτζερ το 1948. Ο Ηλία Καζάν, σκηνοθέτης της ταινίας, τόλμησε να το μεταφέρει στον κινηματογράφο και μας παρέδωσε μια μεγαλειώδη στιγμή της 7ης τέχνης.
Η σημείωση περί τόλμης του Καζάν έχει τον λόγο της. Το πέρασμα θεατρικών, ιδιαίτερα τόσο σημαντικών όπως αυτό, στη μεγάλη οθόνη είναι ριψοκίνδυνο. Οι διασκευές ή προσαρμογές τους συνήθως δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η ζωντάνια και η αμεσότητα του θεατρικού λόγου χάνεται και μαζί η καρδιά του έργου.
Έτσι, ακόμη κι αν ο δημιουργός ξεκαθαρίζει αμέσως τις προθέσεις του και ο θεατής ξέρει ότι θα δει κάτι βασισμένο στο θεατρικό, το τελικό αποτέλεσμα υπολείπεται σημαντικά του προτύπου. Η ταινία, όσο καλή κι αν είναι, γίνεται ένα ψυχρό αντίγραφο δίχως ενέργεια και ορμή. Στο τέλος, η βάση του φιλμ, εξαϋλώνεται και το καλλιτεχνικό υβρίδιο γίνεται σχεδόν απωθητικό. Ο Καζάν όμως -και το κινηματογραφικό “Λεωφορείο ο πόθος”- ανήκει στις εξαιρέσεις.
Υπόκλιση στον Καζάν
Ο σκηνοθέτης φρόντισε να κρατήσει ανέπαφη την καταγωγή του έργου και να κάνει τα πλάνα του όσο πιο “θεατρικά” γίνεται. Παρακολουθώντας την ταινία διαπιστώνεις ότι διαθέτουν μια αβίαστη φυσικότητα και ο τρόπος που κινούνται και στέκονται οι ηθοποιοί ομοιάζει με αυτόν του θεάτρου. Παρ' όλα αυτά, δεν έχουμε να κάνουμε με απλή αντιγραφή και προσαρμογή στις απαιτήσεις της κάμερας.
Όχι. Κάθε πλάνο γεμίζει την οθόνη και υποχρεώνει τον θεατή να κοιτάξει όχι μόνο τον τρόπο που κοιτούν τον φακό οι ηθοποιοί, αλλά να δουν τη ζωή αυτών στα όρια του κινηματογραφικού κάδρου και να αναρωτηθούν για τον κόσμο των ηρώων.
Ο Καζάν, βέβαια, ευτύχησε να έχει υπό τις οδηγίες του δύο μάστορες της υποκριτικής: Βίβιαν Λι, Μάρλον Μπράντο, με ένα επιτελείο άξιων ηθοποιών διπλά τους. Μαζί με το σενάριο του Ουίλιαμς βρήκε το κατάλληλο έδαφος για να μεταφέρει άψογα τον θεατρικό κόσμο στο κινηματογραφικό πανί. Η ταινία είναι γυρισμένη σε κλειστούς χώρους και η αίσθηση ότι παρακολουθείς θεατρικό είναι εμφανής.
Επίσης, η πρόζα και η εξέλιξη του σεναρίου, η μετάβαση από τη μία σκηνή στην άλλη γίνονται περισσότερο με θεατρικούς όρους, παρά με κινηματογραφικούς. Το τέλος κάθε σεκάνς κρατά τη χάρη της εικόνας, αλλά σε ετοιμάζει και για το πέρασμα στην επόμενη πράξη. Πραγματικά, καλλιτεχνικό επίτευγμα.
Όλα καταρρέουν για την Μπλανς
Η Μπλανς Ντιμπουά (Βίβιαν Λι) φτάνει στη Νέα Ορλεάνη και παίρνοντας το τραμ με το όνομα “Πόθος” θα φτάσει στο σπίτι της αδερφής της Στέλλας (Κιμ Χάντερ). Η Μπλανς βρίσκεται σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση και κινείται στο όριο της τρέλας. Πασχίζει να κρατήσει την ψυχική της ισορροπία, όμως όλα γύρω και κυρίως μέσα της καταρρέουν. Αναζητά στήριγμα στην αδελφή της αφού έχασε το πατρικό της και τη δουλειά της (καθηγήτρια αγγλικών σε Λύκειο). Έχει χάσει τον σύντροφο της και πλέον είναι μόνη. Το περιβάλλον όμως που θα βρει δεν είναι αυτό στο οποίο έχει συνηθίσει. Η Στέλλα είναι παντρεμένη με τον Στάνλεϊ Κοβάλσκι (Μάρλον Μπράντο), έναν πολωνικής καταγωγής εργάτη.
Η εγκατάλειψη στη γειτονιά, η φτώχεια του άμεσου κοινωνικού περίγυρου και τα συντηρητικά ήθη αντανακλώνται στη νέα εστία της Μπλανς. Ο Κοβάλσκι είναι ωμός, πρωτόγονος στους τρόπους και τη συμπεριφορά. Η Στέλλα έλκεται από τον πρωτογονισμό του και θέλει να είναι μαζί του. Μάλιστα, περιμένει και παιδί απ' αυτόν.
Η Μπλανς όμως θα προσπαθήσει να τα αλλάξει όλα για να μπορέσει η ίδια να επιβιώσει και να σωθεί. Με ψέματα, τεχνάσματα, προσποιήσεις και υπερβολές, θέλει να αναστήσει την παλιά καλή εποχή γι' αυτήν. Εκείνη όπου η κομψότητα, η χάρη, η αβρότητα και η ευγένεια κυριαρχούσαν. Τα λεπτά και ευγενή αισθήματα απέναντι στη χυδαιότητα και τη βαρβαρότητα.
Όλα αυτά η Μπλανς τα έχει χάσει διότι η μοναξιά και η ένδεια την έκαναν να μπει στον κόσμο της ματαιοδοξίας και της αμαρτίας. Ο μόνος ο τρόπος για να επιστρέψει εκεί που ανήκει είναι η ψευδαίσθηση και ένας γάμος. Η διάψευση όμως έρχεται εύκολα και είναι ο Κοβάλσκι που κάνει την αποκάλυψη. Το τέλος είναι δραματικό και κάθε πάθος και πόθος για ζωή έχει χαθεί.
Η Βίβιαν Λι συγκλονίζει
Η ερμηνεία της Βίβιαν Λι είναι συγκλονιστική. Υπάρχουν στιγμές που σε αφήνει άφωνο με τον τρόπο που αλλάζει διάθεση, που εκφράζει τις αλλαγές στη ψυχοσύνθεση της Μπλανς. Κινείται στα όρια και μένει σε αυτά χωρίς να γίνεται μελοδραματική. Η επιτήδευση γίνεται υποκριτικό στήριγμα και αναδεικνύει την προσωπικότητα της ηρωίδας. Κάθε ατάκα, κάθε κίνηση περνά από τη σάρκα και την ψυχή της Λι και η Μπλανς Ντυμπουά γίνεται σύμβολο των χαμένων ψυχών. Ο Μπράντο στέκεται επάξια δίπλα της και σε καμία περίπτωση δεν επισκιάζει τη Λι. Δεν το επιδιώκει κιόλας.
Ο Στάνλεϊ Κοβάλσκι του Μπράντο είναι τραχύς, αψύς, εγωιστής, πραγματιστής, αλλά και τρυφερός όταν το θέλει. Η συμπεριφορά και το σώμα του ξυπνούν το πάθος και τον πόθο. Η γυναίκα του ενδίδει διότι ξέρει πως στον κόσμο του Στάνλεϊ, στον οποίο έχει αποφασίσει να ζήσει, το σώμα μετράει περισσότερο από το πνεύμα.
Η Μπλανς έλκεται από τον Στάνλεϊ και το πάθος και ο πόθος για τη ζωή που αναζητά γνωρίζει ότι βρίσκεται σε έδαφος ανώμαλο και αφιλόξενο. Ξέρει ότι είναι το πέρασμα για την επιστροφή στον εκλεπτυσμένο κόσμο που την έχει αφήσει. Ο Μπράντο με απόλυτο έλεγχο σώματος και συναισθημάτων και με έκφραση αθώα και πονηρή ταυτόχρονα, ορίζει το πρότυπο του σκληρού άντρα. Η ταινία προτάθηκε για 12 Όσκαρ, λαμβάνοντας τελικά τέσσερα, εκ των οποίων τα τρία ήταν για τις ερμηνείες των Λι (Α' Γυνακείου), Καρλ Μάλντεν (Β' Ανδρικού) και Κιμ Χάντερ (Β' Γυναικείου).
http://tinyurl.com/5n8fyaz7
=====================<;"
O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.