Θρύψαλα ο γερμανογαλλικός άξονας - Από ατμομηχανή της οικονομίας το Βερολίνο οδηγεί την κούρσα των εξοπλισμών στην Ευρώπη

Μαριάννα Κουτέλα, Βασιλική Πουρλιώτη

Από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που θεμελίωσε την πολιτική ένωση της ηπείρου, η ΕΕ λειτουργούσε υπό έναν άγραφο κανόνα: το Βερολίνο, ως οικονομικός γίγαντας, διαχειριζόταν τα κονδύλια, ενώ το Παρίσι, ως μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ με μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ήταν υπεύθυνο για την άμυνα και τη γεωπολιτική. 

Ο γερμανογαλλικός άξονας εξασφάλιζε τη σταθερότητα της ηπείρου, μέχρι που η ισορροπία ανατράπηκε. Η στρατιωτική εξαίρεση από το γερμανικό «φρένο χρέους» άνοιξε τον δρόμο για μια νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

Ο Φρίντριχ Μερτς, που πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως τον πιο φιλοπόλεμο καγκελάριο της μεταπολεμικής Γερμανίας, μεταμορφώνει αθόρυβα και μεθοδικά τη χώρα του από πολιτική δύναμη (Zivilmacht) με ισχυρή οικονομία και κοινωνικό κράτος σε γεωπολιτικό παίκτη (Zentralmacht). 

Η αλλαγή αυτή ξεφεύγει από το όραμα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για μια ενιαία «ευρωπαϊκή άμυνα» και δημιουργεί ένα ευρωπαϊκό μωσαϊκό πολλών, ασύνδετων στρατών, που εξαρτώνται από έναν βιομηχανικό πυρήνα: τη Γερμανία. Μάλιστα την περασμένη Τετάρτη η Μπούντεσταγκ υπερψήφισε πρόγραμμα 52 δισ. ευρώ για ενίσχυση της γερμανικής πολεμικής μηχανής στο πλαίσιο εξοπλισμών ύψους 138 δισ. ευρώ τα τελευταία χρόνια. . . .

Μπροστά σε μια ρωσική απειλή η Ευρώπη παρουσιάζεται διχασμένη. Η Γερμανία αναδύεται ως η απόλυτη ηγεμονική δύναμη μέσω της βιομηχανικής ισχύος και του χρήματος, τη στιγμή που η Ευρώπη μετατρέπεται σε έναν χώρο πολλών στρατών που εξαρτώνται από ένα γερμανικό εργοστάσιο, χωρίς όμως την πολιτική ένωση που θα εξασφάλιζε την ειρήνη μεταξύ τους. Μπροστά στις εξελίξεις αυτές κάπου υπάρχει μια Γαλλία η οποία παρακολουθεί ενοχλημένη από το περιθώριο.

Το φάντασμα των Βερσαλλιών

Παρακολουθώντας την πορεία της Γερμανίας προς τον επανεξοπλισμό και την προσπάθεια δημιουργίας του ισχυρότερου συμβατικού στρατού της Ευρώπης προκύπτει ένα καίριο ερώτημα: Γιατί το «φρένο χρέους» «έσπασε» για την πολεμική βιομηχανία και όχι για κοινωνικές επενδύσεις;

Η απάντηση φέρεται να είναι ο φόβος μιας πιθανής ρωσικής εισβολής. Για το Βερολίνο η Ρωσία μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια από εμπορικό εταίρο σε υπαρξιακή απειλή. Χωρίς ασφάλεια η οικονομία και η κοινωνική συνοχή δεν έχουν νόημα. Οι «καθαροί λογαριασμοί», η έντονη απέχθεια του Βερολίνου για τα ελλείμματα –απότοκο των τραυμάτων του κραχ του 1929 και του πληθωρισμού της Βαϊμάρης λόγω των εξοντωτικών αποζημιώσεων της Συνθήκης των Βερσαλλιών– υποχωρούν μπροστά στην ανάγκη της επιβίωσης.

Η απάντηση φέρεται να είναι ο φόβος μιας πιθανής ρωσικής εισβολής. Για το Βερολίνο η Ρωσία μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια από εμπορικό εταίρο σε υπαρξιακή απειλή. Χωρίς ασφάλεια η οικονομία και η κοινωνική συνοχή δεν έχουν νόημα. Οι «καθαροί λογαριασμοί», η έντονη απέχθεια του Βερολίνου για τα ελλείμματα –απότοκο των τραυμάτων του κραχ του 1929 και του πληθωρισμού της Βαϊμάρης λόγω των εξοντωτικών αποζημιώσεων της Συνθήκης των Βερσαλλιών– υποχωρούν μπροστά στην ανάγκη της επιβίωσης. 

ΕΜΑΝΟΥΕΛ ΜΑΚΡΟΝ, ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΜΕΡΤΣ

=====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"