Αλέξανδρος Παναγούλης - Η Μπογιά ~ Ποίημα ~ Μίκης Θεοδωράκης - Ναοί στο σχήμα του Ουρανού.

" ....ενός απόλυτα διονυσιακού ανθρώπου που τρεφόταν από την ίδια του την τραγωδία, από τον πόνο και τον κίνδυνο, που έπαιζε ελκόμενος με τον θάνατο και λαγγευόταν με το να στέκεται απέναντι σε κάθε ισχύ, να γυρεύει την καταστροφή του, να πηγαίνει από την άκρη του γκρεμού γελώντας, ενός ανθρώπου που δεν γινόταν να σταματήσει, να συμβιβαστεί, να υποχωρήσει, να νικηθεί.."

" ...Ο Παναγούλης από την αρχή έσερνε τον χορό πάνω στον θάνατό του όποτε αυτός ματαιωνόταν, γέμιζε από μια παράξενη μελαγχολία. " ".... Μίλησα για τα βασανιστήρια του Παναγούλη, για να δείξω το πώς γράφτηκαν τα ποιήματά του -- για να μιλήσω για τον τρόπο που αυτός ο παράφορος δεσμώτης γονιμοποιούσε τον πόνο και τον έκανε άνθος, έπαιρνε την φρίκη και την έκανε ποίημα. Να το πω αλλιώς: ο Παναγούλης αναγκάστηκε να κάνει την εντάφια ζωή ποίηση για να την αντέξει. Η Μπογιά θαρρώ πως είναι το πιο ακραίο δείγμα τούτης της ανάγκης -- κι ούτε μπορώ να φανταστώ άλλο ανάλογο ποίημα. Αν το είχε γράψει ο Χέμιγουεϊ ή ο Τσε Γκεβάρα θα ήταν στα στόματα εκατοντάδων εκατομμυρίων σε όλον τον κόσμο : Οι τοίχοι του κελιού το μυστικό το κράτησαν κι οι μισθοφόροι ψάξανε παντού Όμως μπογιά δεν βρήκαν Γιατί στιγμή δεν σκέφτηκαν στις φλέβες μου να ψάξουν. . .

"Αλέξανδρος Παναγούλης...ωραίος ως Έλλην" : ¨Η ελευθερία είναι καθήκον, περισσότερο από δικαίωμα είναι καθήκον¨

“Θέλω να νικήσω αφού δεν μπορώ να νικηθώ” 

Ο Αλέξανδρος Παναγούλης ήταν πάντοτε αγωνιστής, πιο σωστά ήταν, είναι και θα είναι πάντα πρότυπο αγωνιστή. Δεν νικήθηκε ούτε με τα βασανιστήρια, ούτε στη φυλακή, ούτε ακόμα και όταν τον έβγαλαν από την μέση. Όπως φωνάζανε στην κηδεία του, ζει παρόλο που πολλοί προσπάθησαν για το αντίθετο.

Δεν ξέρω πόσοι γνωρίζουν τον Αλέξανδρο Παναγούλη ιδιαίτερα από την νέα γενιά, άλλωστε με ντροπή παραδέχομαι ότι αν και γνώριζα το όνομά του δεν γνώριζα πραγματικά τι είχε κάνει μέχρι πριν κάποια χρόνια.

Ο Παναγούλης υπήρξε πρώτα απ΄ όλα αγωνιστής και ποιητής και μετέπειτα πολιτικός. Ήταν αυτός που στις 13 Αυγούστου του 1968 αποπειράται να δολοφονήσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο. Είχε λιποτακτήσει πριν από το στρατό όπου και υπηρετούσε και είχε καταφύγει στην Κύπρο. Εκεί με την οργάνωση Εθνική Αντίσταση, την οποία είχε ιδρύσει, οργανώνει την δολοφονία του Παπαδόπουλου. Η απόπειρα αποτυγχάνει, κάποιοι είχαν μιλήσει και για σαμποτάζ -ότι τα υλικά που του παρείχαν δεν ήταν καλά- ο ίδιος είχε πει ότι η θέση του δεν ήταν πολύ καλή και για λίγα δευτερόλεπτα η έκρηξη δεν πέτυχε τον δικτάτορα. 

Ο Παναγούλης συλλαμβάνεται. Θα πει: «Δεν επιδίωξα να σκοτώσω έναν άνθρωπο. Δεν είμαι ικανός να σκοτώσω έναν άνθρωπο. Επιδίωξα να σκοτώσω έναν τύραννο».

Τα όσα ακολούθησαν αδύνατο να χαρακτηριστούν. Οι βασανισμοί που υπέστη για να σπάσει και να αποκαλύψει ποιοι τον βοήθησαν απερίγραπτοι. Ο Παναγούλης δεν σπάει, ακολουθεί την τακτική της επιθέσεως ώστε να τον βαράνε χωρίς σχέδιο και να λιποθυμά. Τον Νοέμβριο δικάζεται από το στρατοδικείο. Η ποινή δις εις θάνατο. Η εκτέλεση δεν γίνεται ποτέ καθώς οι διεθνείς αντιδράσεις ήταν έντονες. . .