Γράμματα στην Αλέϊδα Μαρτς [Πρόκειται για ένα απόσπασμα του τελευταίου γράμματος του Τσε Γκεβάρα, προς την. . . σύντροφο της ζωής του και μητέρα των παιδιών του, Αλέϊδα Μαρτς]

"Μοναδική μου εσύ στον κόσμο,

λαθραία έβγαλα απ' το αρμάρι του Χικμέτ, τούτον τον ερωτευμένο στίχο μόνο, για να σου δείξω το ακριβές μέγεθος της αγάπης μου.

του Ναζίμ Χικμέτ —

Μονάκριβή μου εσύ στον κόσμο

μου λες στο τελευταίο σου γράμμα:

«πάει να σπάσει το κεφάλι μου, σβήνει η καρδιά μου,

Αν σε κρεμάσουν, αν σε χάσω θα πεθάνω».

Θα ζήσεις, καλή μου, θα ζήσεις,

Η ανάμνησή μου σαν μαύρος καπνός

θα διαλυθεί στον άνεμο.

Θα ζήσεις, αδελφή με τα κόκκινα μαλλιά της καρδιάς μου

Οι πεθαμένοι δεν απασχολούν πιότερο από ῾να χρόνο

τους ανθρώπους του εικοστού αιώνα.

Ο θάνατος

Ένας νεκρός που τραμπαλίζεται στην άκρη του σκοινιού

σε τούτον ῾δω το θάνατο δεν αντέχει η καρδιά μου.

Μα νά ῾σαι σίγουρη, πολυαγαπημένη μου,

αν το μαύρο και μαλλιαρό χέρι ενός φουκαρά ατσίγγανου

περάσει στο λαιμό μου τη θηλειά

άδικα θα κοιτάνε μες στα γαλάζια μάτια του Ναζίμ να δουν το φόβο.

Στο σούρπωμα του στερνού μου πρωινού

θα δω τους φίλους μου και σένα.

Και δε θα πάρω μαζί μου κάτου από το χώμα

παρά μόνο την πίκρα ενός ατέλειωτου τραγουδιού.

Γυναίκα μου

Μέλισσά μου με τη χρυσή καρδιά

Μέλισσά μου με τα μάτια πιο γλυκά απ᾿ το μέλι

Τί κάθησα και σου ῾γραψα πως ζήτησαν το θάνατό μου.

Η δίκη μόλις άρχισε

Δεν κόβουν δα και στα καλά καθούμενα έτσι το κεφάλι

όπως ένα γογγύλι.

Έλα, έλα, μη μου σκας

Αυτά είναι μακρινά ενδεχόμενα.

Αν έχεις τίποτα λεφτά

Αγόρασέ μου ένα μάλλινο σώβρακο

Μου μένει ακόμα κείνη η ισχιαλγία στο πόδι

Και μην ξεχνάς πως η γυναίκα ενός φυλακισμένου

Δεν πρέπει να ῾χει μαύρες έγνοιες.

[απόδοση: Γιάννης Ρίτσος]

(Σε κουβαλάω στον σάκο μου του ακούραστου ταξιδιώτη, σαν τον άρτον ημών τον επιούσιο.)

Πάω να οικοδομήσω τις ανοίξεις του αίματος και του γουδιού κι αφήνω, στο κενό της απουσίας μου, ετούτο το φιλί, το δίχως γνωστή διεύθυνση. Δε μου έχουν ανακοινώσει, όμως, την κρατημένη θέση, στη θριαμβευτική παρέλαση της νίκης και το μονοπάτι που βγάζει στον δρόμο μου, είναι φωτοστεφανωμένο από δυσοίωνες σκιές.

Αν προορίζουν για μένα τον σκοτεινό θώκο των τσιμέντων, φύλαξε τον στο ομιχλώδες αρχείο των αναμνήσεων- κατάφυγε σ' αυτόν, τις νύχτες των δακρύων και των ονείρων.

Αντίο, μοναδική μου, μην τρέμεις μπροστά στην πείνα των λύκων, ούτε στις παγωμένες στέπες της απουσίας - σ' έχω στο μέρος της καρδιάς και θα πορευτούμε μαζί, ώσπου ο δρόμος να σβηστεί..."

Πρόκειται για ένα απόσπασμα του τελευταίου γράμματος του Τσε Γκεβάρα, προς την. . .

Ζοζέ Σαραμάγκου: Σύντομος στοχασμός με αφορμή ένα πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα

Άλλοι ομολογούν πως παρασύρθηκαν από τη μόδα των καιρών, την ίδια μόδα που μεγάλωνε τα γένια και μάκραινε τα μαλλιά, λες και η επανάσταση ήταν υπόθεση κομμωτικής.

Ζοζέ Σαραμάγκου (José de Sousa Saramago)
16 Νοε. 1922, Αζινιάγκα, Πορτογαλία – 18 Ιουνίου 2010, Λανθαρότε, Κανάρια Νησιά Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.VI.2018 (Μολύβι, 21χ29 εκ.)

 Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

 

Σύντομος στοχασμός με αφορμή ένα πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα

Δεν έχει σημασία ποιο πορτρέτο. Το όποιο: σοβαρό, χαμογελαστό, με όπλο στο χέρι, με τον Φιντέλ ή χωρίς τον Φιντέλ, να βγάζει λόγο στον ΟΗΕ, νεκρός, με το κορμί γυμνό και μάτια μισάνοιχτα, σαν να ’θελε, ακόμη κι απ’ την άλλη μεριά της ζωής, να ακολουθήσει την τροχιά του κόσμου που έπρεπε ν’ αφήσει, σαν να μην ήθελε να παραιτηθεί και ν’ αδιαφορήσει οριστικά για τους δρόμους των αναρίθμητων πλασμάτων που ακόμα δεν είχαν γεννηθεί.

Σε κάθε μία από τούτες τις εικόνες, θα μπορούσα να συλλογίζομαι επίμονα, με τρόπο λυρικό ή και δραματικό, με την πεζή αντικειμενικότητα του ιστορικού ή απλά σαν κάποιος έτοιμος να μιλήσει για το φίλο που ανακαλύπτει ξαφνικά ότι τον είχε χάσει και δεν το ’ξερε…