Η άνοδος της ασημαντότητας, Κορνήλιος Καστοριάδης: "O κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, υπεύθυνος και για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται"

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs (φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, 1922-1997). 

Μπορείτε να βρείτε όλα τα άρθρα του Καστοριάδη  στην αναζήτηση του ιστολογίου – ΕΔΩ

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;

Καστοριάδης: Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. 

Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας. 

Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες. 

Εξάλλου, καθώς ξέρουμε, ο ίδιος ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε . . .

O κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, υπεύθυνος και για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs (φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, 1922-1997).

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;

Καστοριάδης: Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. 

Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας. Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. 

Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι . . .

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997) : Κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του

Από τα πολλά που ακούστηκαν και γράφτηκαν αυτές τις μέρες, μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, σημειώσαμε: 

«Η τόση οργή που ξεχειλίζει όλες αυτές τις μέρες δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένας εύσχημος τρόπος να αποσείσουμε τις συλλογικές μας ενοχές. 

Γιατί κράτος είναι οι πολίτες του. Κακιά χώρα με καλούς πολίτες δεν γίνεται.»

   

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις.

Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;

Καστοριάδης:  Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ. 

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. 

Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. . . .

Καστοριάδης – Στην Ελλάδα γελοιοποιήθηκαν και ο σοσιαλισμός και η βαρβαρότητα…

Συνέντευξη Τύπου του Κορνήλιου Καστοριάδη την 15η Φεβρουαρίου 1989 στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.

ι

https://www.babylonia.gr/tag/kornilios-kastoriadis/page/4/?print=print-search

Ερώτηση: Θα σας παρακαλούσα να μας λέγατε για τους αγώνες σας στην Ελλάδα, πριν φύγετε στο εξωτερικό και για την επαφή που είχατε νέος με τον Α. Παπανδρέου.

Κορνήλιος Καστοριάδης: Τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά οργανώθηκα, στην 6η Γυμνασίου, σε πυρήνα της Κ.Ν.Ε. στο 8ο Γυμνάσιο Αρρένων. Στη συνέχεια μόλις μπήκα στο Πανεπιστήμιο συνδέθηκα φιλικά με τον Ανδρέα Παπανδρέου και με άλλους 3 φίλους είχαμε μια κοινή παρέα. Διαβάζαμε μαζί και τρώγαμε παγωτό τα βράδια στην Αίγλη, στο Ζάππειο. 

Ο Παπανδρέου ανήκε τότε σε μια τροτσκιστική οργάνωση και προσπάθησε, χωρίς αποτέλεσμα, να μας εντάξει σε αυτήν. Μας πουλούσε όμως ένα φυλλάδιο της οργάνωσης. Τον Ιούνιο του 1939 η Ασφάλεια συλλαμβάνει τον Α. Παπανδρέου κι όλη την παρέα. Είχαμε προσυνεννοηθεί αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, να πούμε ότι η σχέση μας ήταν αποκλειστικά φιλική. . . .

O κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, υπεύθυνος και για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs (φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, 1922-1997).

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;

Καστοριάδης: Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας. Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες. Εξάλλου, καθώς ξέρουμε, ο ίδιος ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε στασιασμό των Ελλήνων που είχε πάρει μαζί του, διότι ήθελε να τους υποχρεώσει να γονυπετούν μπροστά του, όπως οι Πέρσες μπροστά στο Μεγάλο Βασιλέα – πράγμα ανθελληνικότατο. Σε όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής οι ελληνικές πόλεις, με λίγες περιθωριακές και παροδικές εξαιρέσεις, αποτελούν παιχνίδια στα χέρια των ελληνιστικών δυναστειών. Ακολουθεί η ...

Κορνήλιος Καστοριάδης – Ο άνθρωπος και οι ιδέες του

Τον Δεκέμβριο του 1984, ο Κορνήλιος Καστοριάδης παρουσιαζόταν πρώτη φορά στην ελληνική τηλεόραση, στην εκπομπή παρασκήνιο. Από την εκπομπή αυτή, η οποία προκάλεσε συζητήσεις και σχόλια στον Τύπο για αρκετές ημέρες, δημοσιεύεται εδώ η συνέντευξη του Κ.Κ. με πολύ μικρές συντομεύσεις και ελάχιστες προσθήκες από το αμοντάριστο υλικό.

Αρχίζοντας, θα ήθελα να σας ζητήσω να κάνετε μία σύνοψη αυτοβιογραφικών σας στοιχείων.

Κορνήλιος Καστοριάδης. Εντάξει. Θα αρχίσω με μια χρονολογία, αν και οι χρονολογίες δεν ενδιαφέρουν πολύ. Γεννήθηκα το 1922 στην Κωνσταντινούπολη. Η οικογένεια ήρθε στην Αθήνα έναν μήνα πριν από την Μικρασιατική Καταστροφή. Τα σημαντικά γεγονότα ήταν οι άνθρωποι που έπαιξαν ρόλο στη ζωή μου. Οι γονείς φυσικά.

Ο πατέρας μου: λάτρης της μόρφωσης άθεος, βολταιρικός, φανατικός αντιβασιλικός. Η μητέρα μου: ιδιαίτερα καλλιεργημένη γυναίκα, αγαπούσε με πάθος τη μουσική. Μετά, μια τύχη στο Γυμνάσιο. Κάθε χρόνο όλο και κάπου υπήρχε τουλάχιστον ένας καθηγητής που άξιζε, που διήγειρε, που δημιουργούσε ενδιαφέρον.

Επίσης, ένας δύο συμμαθητές που ανάμεσα μας αναπτυσσόταν μια βαθιά φιλία και συνεννόηση .Τελείωσα το Γυμνάσιο σε ηλικία δέκα πέντε ετών. Γενικά ήμουν ένα πρώιμο, ένα γελοία πρώιμο παιδί. Το λέω αυτό, γιατί, αν και μπορεί να φανεί απίστευτο ,το πρώτο ενδιαφέρον μου για τη φιλοσοφία άρχισε όταν ήμουν έντεκα δώδεκα ετών. Τότε, πρώτη φορά διάβασα φιλοσοφικά κείμενα και, πολύ γρήγορα, οδηγήθηκα στον μαρξισμό. Θυμάμαι το μικρό βιβλιοπωλείο, σε μια στοά της οδού Σταδίου, που πωλούσε μαρξιστικά και κομμουνιστικά βιβλία. Θυμάμαι ότι αγόραζα κρυφά από τους γονείς μου, τον Ριζοσπάστη, τους Νέους Πρωτοπόρους, τη Μαρξιστική Βιβλιοθήκη.

Πρέπει να πω, ότι σε μικρή ηλικία με διέκρινε ήδη μία διπλή πόλωση. Από τη μια μεριά, είχα μεγάλο ενδιαφέρον για τη φιλοσοφία. Από την άλλη, είχα επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για την πολιτική δράση και την κοινωνική μεταβολή. Αυτή η διπλή πόλωση ήταν καθοριστικό στοιχείο στην όλη μετέπειτα εξέλιξη μου.

Και σήμερα, κατά κάποιον τρόπο, έτσι είμαι. Με ενδιαφέρει βασικά η σκέψη, αλλά επίσης με ενδιαφέρει η τύχη της κοινωνίας και η προσπάθεια για μια κοινωνία πιο ελεύθερη και πιο δίκαιη. Από τους ανθρώπους που γνώρισα, εκείνος που μου έδωσε την εικόνα ενός πολιτικού, ο οποίος σκέπτεται χωρίς φόβο και αυτοπεριορισμούς, ήταν οπωσδήποτε ο...

Κορνήλιος Καστοριάδης: Ο κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, υπεύθυνος και για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται

Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; 
Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν; 
Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο.

Σχετικά: Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs (1922-1997)

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;
Καστοριάδης: Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.
Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους.
Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας.
Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες. Εξάλλου, καθώς ξέρουμε, ο ίδιος ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε στασιασμό των Ελλήνων που είχε πάρει μαζί του, διότι ήθελε να τους υποχρεώσει να γονυπετούν μπροστά του, όπως οι Πέρσες μπροστά στο Μεγάλο Βασιλέα - πράγμα ανθελληνικότατο.
Σε όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής οι ελληνικές πόλεις, με λίγες περιθωριακές και παροδικές εξαιρέσεις, αποτελούν παιχνίδια στα χέρια των ελληνιστικών δυναστειών.
Ακολουθεί η ρωμαϊκή κατάκτηση, κάτω από την οποία οι ελληνικές πόλεις δεν έχουν παρά μόνον κοινοτική ζωή. Κατόπιν, έρχεται η βυζαντινή αυτοκρατορία. Το Βυζάντιο είναι μια ανατολική, θεοκρατική μοναρχία. Στο Βυζάντιο η πολιτική ζωή περιορίζεται στις ίντριγκες της Κωνσταντινούπολης, του αυτοκράτορα, των "δυνατών" και των ευνούχων της αυλής. Και βεβαίως, τα σχολικά μας βιβλία δεν αναφέρουν ότι στη βυζαντινή αυλή υπήρχαν ευνούχοι, όπως σ' αυτήν του Πεκίνου.

Δημοσιογράφος:

Η πολιτική ζωή στην Ελλάδα, κατά Κορνήλιο Καστοριάδη

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs (1922-1997)

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;

Καστοριάδης:  Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ. 

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας. Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες. Εξάλλου, καθώς ξέρουμε, ο ίδιος ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε στασιασμό των Ελλήνων που είχε πάρει μαζί του, διότι ήθελε να τους υποχρεώσει να γονυπετούν μπροστά του, όπως οι Πέρσες μπροστά στο Μεγάλο Βασιλέα - πράγμα ανθελληνικότατο. Σε όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής οι ελληνικές πόλεις, με λίγες περιθωριακές και παροδικές εξαιρέσεις, αποτελούν παιχνίδια στα χέρια των ελληνιστικών δυναστειών. Ακολουθεί η ρωμαϊκή κατάκτηση, κάτω από την οποία οι ελληνικές πόλεις δεν έχουν παρά μόνον κοινοτική ζωή. Κατόπιν, έρχεται η βυζαντινή αυτοκρατορία. Το Βυζάντιο είναι μια ανατολική, θεοκρατική μοναρχία. Στο Βυζάντιο η πολιτική ζωή περιορίζεται στις ίντριγκες της Κωνσταντινούπολης, του αυτοκράτορα, των "δυνατών" και των ευνούχων της αυλής. Και βεβαίως, τα σχολικά μας βιβλία δεν αναφέρουν ότι στη βυζαντινή αυλή υπήρχαν ευνούχοι, όπως σ' αυτήν του Πεκίνου.

Δημοσιογράφος: Όλα αυτά αφορούν ένα πολύ μακρινό ιστορικό παρελθόν. Η Ελλάδα ως σύγχρονο νεοελληνικό κράτος έχει, ήδη, ιστορία εκατόν εβδομήντα ετών. Θα θέλατε να επικεντρώσετε σ' αυτή την περίοδο;

Οι τέσσερις λέξεις *, του Κ. Καστοριάδη Φαντασία, Φαντασιακό, Δημιουργία, Αυτονομία

O Κορνήλιος Καστοριάδης πέθανε στο Παρίσι στις 26 Δεκεμβρίου 1997, σε ηλικία 75 ετών.

Ο Καστοριάδης υπήρξε ένας σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, που έδρασε και δημιούργησε στη Γαλλία. Από τους σημαντικότερους στοχαστές του 20ου αιώνα, συνένωσε στο έργο του την πολιτική, τη φιλοσοφία και την ψυχανάλυση.
Αποκλήθηκε «φιλόσοφος της αυτονομίας», υπήρξε συγγραφέας του σημαντικού βιβλίου «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» και συνιδρυτής του περιοδικού «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα».
Αναδημοσιεύουμε εδώ, «τις τέσσερις λέξεις» του.

Οι τέσσερις λέξεις *

του Κορνήλιου Καστοριάδη

1. Φαντασία
Ποιο είναι το ίδιον του ανθρώπου; Τι είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από τα ζώα; Επαναλαμβάνουν, εδώ και αιώνες, ότι είναι ο ορθός λόγος. Αρκεί όμως να προσέξουμε τη συμπεριφορά των άλλων γύρω μας αλλά και τη δική μας, για να αντιληφθούμε ότι αυτό δεν αληθεύει. Οι ατομικές και οι συλλογικές συμπεριφορές πολύ συχνά είναι παράλογες. Τα ζώα είναι πιο “λογικά” από εμάς· δεν σκοντάφτουν, δεν τρώνε δηλητηριώδη μανιτάρια, κάνουν αυτό που πρέπει, για να συντηρηθούν και να αναπαραχθούν. Ποιο είναι το ίδιον του ανθρώπου; Είναι το πάθος και οι επιθυμίες; Ναι, πράγματι. Τα ζώα από ό,τι μπορούμε να ξέρουμε δεν έχουν πάθη ούτε πραγματικές επιθυμίες τα ζώα έχουν ένστικτα. Τι όμως συνιστά την ιδιαιτερότητα του πάθους και των επιθυμιών; Είναι ακριβώςτο γεγονός ότι το πάθος και οι επιθυμίες -ο έρωτας, η δόξα, το κάλλος, η εξουσία, ο πλούτος- δεν είναι «φυσικά» αλλά φαντασιακά αντικείμενα.

Η φαντασία, λοιπόν, είναι το ίδιον του ανθρώπου. Η φαντασία μάς διαφοροποιεί από τα ζώα. ...

Κορνήλιος Καστοριάδης: Μηνύματα "κλεισμένα σε μπουκάλια"

Ανδρέας Μπελιμπασάκης

«Τι θα απομείνει από τη φιλοσοφία του εικοστού αιώνα;»  ρώτησαν τον Γάλλο φιλόσοφο Εντγκάρ Μορέν. “Το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη!” απάντησε.

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922 – 1997), φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα. Διευθυντής σπουδών στη Σχολή Ανώτερων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού από το 1979, οι απόψεις του επηρέασαν τους επαναστατικούς κύκλους της εποχής εντός και εκτός γαλλικών συνόρων. Η αναγνώριση του ιδίου όμως άργησε να έρθει, καθώς χρησιμοποιούσε διάφορα ψευδώνυμα (Pierre Chaulieu, Paul Cardan, Marc Noiraud κ.α) από το 1945 εώς το 1970. Αυτό συνέβαινε επειδή ο Καστοριάδης ζούσε υπό το φόβο της απέλασης στην Ελλάδα μέχρι το 1970, οπότε και απέκτησε τη γαλλική υπηκοότητα. Το 1989 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και το 1993 επίτιμος διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Αποκλήθηκε «φιλόσοφος της αυτονομίας», υπήρξε συγγραφέας του σημαντικού βιβλίου «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» και συνιδρυτής του περιοδικού «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα».

 Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 11 Μαρτίου 1922 και λίγο μετά τη Μικρασιατική καταστροφή βρέθηκε στην Αθήνα με την οικογένειά του. Αρκετά νωρίς, από τα 13 του, αναμίχθηκε στην πολιτική και κοινωνική δράση. Μέλος παράνομης κομμουνιστικής οργάνωσης την περίοδο της δικτατορίας Μεταξά, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Σπουδάζει νομικά και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1941 εντάσσεται στο ΚΚΕ. Θα το εγκαταλείψει ένα χρόνο αργότερα για να ενταχθεί στην τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα. Αυτό θα έχει ως συνέπεια να βρεθεί ανάμεσα σε δύο πυρά, των Γερμανών και των ορθόδοξων κομμουνιστών.

Το 1944 δημοσιεύει το πρώτο του δοκίμιο για τον Μαξ Βέμπερ, που δημοσιεύεται στο ...

Ο ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΥΠΕΡΜΑΧΟΥΣ ΤΟΥ "ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ"

Πολλές φορές έχω ακούσει από στόματα αριστερών και αναρχικών που βάλλονται κατά του έθνους και του κράτους ότι είναι αδύνατον να εφαρμοστεί δημοκρατία (όχι κοινοβουλευτισμός) στα πλαίσια του έθνους - κράτους και ότι η κοινωνία θα πρέπει να συγκροτηθεί και να οργανωθεί σε κοινότητες, διότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος εφαρμογής δημοκρατικού πολιτεύματος.

Παρά το γεγονός ότι και ο ίδιος έχω πολλά επιχειρήματα να αντιτάξω στους παραπάνω ισχυρισμούς, θεωρώ καλύτερο να παραθέσω τα επιχειρήματα ενός ανθρώπου που η ίδια η αριστερά θεωρεί "δικό της άνθρωπο" και αποδέχεται σαν μεγάλο της θεωρητικό.

Στο πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον βιβλίο του Κορνήλιου Καστοριάδη "Η αρχαία Ελληνική δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα" (που εκδόθηκε το 1999 και αποτελεί προϊόν απομαγνητοφώνησης μιας διάλεξης του στο Λεωνίδιο στις 17 Αυγούστου 1984), μεταξύ άλλων, λέει ο Κορνήλιος Καστοριάδης:

"Έχει υποστηριχθεί ότι ή κερματισμένη γεωγραφική διάρθρωση της χώρας, παρεμποδίζοντας την συγκρότηση ενιαίας κρατικής εξουσίας, ευνόησε τη δημιουργία αυτόνομων κοινοτήτων, οι οποίες εξελίχθηκαν, στη συνέχεια, σε δημοκρατίες.

Πάνω σ' αυτό, δύο παρατηρήσεις: 

100+ βιβλιοπροτάσεις/βιβλιοπροσφορές απ το Πολιτικό Καφενείο (Εντελώς_Δωρεάν σε μορφή .pdf)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ <gpapanik.george@gmail.com>	20 Ιουλίου 2012 12:01 π.μ.
Κρυφή κοιν.: nasosgr.zangi@gmail.com
100+ βιβλιοπροτάσεις/βιβλιοπροσφορές απ το Πολιτικό Καφενείο Τόμας Έλιοτ - Το ιερό δάσος http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2914 Εντουάρντο Γκαλεάνο: Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής (τ. Α' + Β΄) http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2165 Mosse – Ιστορία μιας δημοκρατίας Αθήνα http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2855 Η Αρχαία Ελληνική Δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα Κορνήλιος Καστοριάδης http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2862 Glotz Gustave: Η Ελληνική πόλις http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2861 ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2033 Ανδρέας Εμπειρίκος: Ο Μέγας Ανατολικός ΔΥΟ ΤΟΜΟΙ http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2050 Περικλής Κοροβέσης - Οι Ανθρωποφύλακες http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2049 Άλκη Ζέη, Η Αρραβωνιστικιά του Αχιλλέα http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2048 Ν. Μπογιόπουλος: «Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε» ...

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία: Νεροκουβαλητής στον μύλο του εξουσιασμού (Κείμενο του Κορνήλιου Καστοριάδη)

που αποτελείται από αποσπάσματα διάλεξής του με τίτλο «Προβλήματα δημοκρατίας σήμερα», που δόθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1989 στο πανεπιστήμιο του Βόλου. (Από την ιστοσελίδα Ελεύθερη Έρευνα, όπου μπορείτε να βρείτε σε .pdf το πλήρες κείμενο της διάλεξης του Κ.Καστοριάδη).

Τα αδιέξοδα της αντιπροσώπευσης και η ανάγκη επανόδου στην Άμεση Δημοκρατία

Δημοκρατία σήμερα δεν υπάρχει πουθενά. Υπάρχουν το πολύ φιλελεύθερες ολιγαρχίες σε ορισμένες χώρες σχετικά προνομιούχες. Πρέπει να είμαστε τώρα πάνω από πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι πάνω στη γη. Είναι ζήτημα αν υπάρχουν 500 ή 600 το πολύ 700 εκατομμύρια ανθρώπων, που ζουν σε χώρες, όπου η πείνα δεν είναι καθημερινό πρόβλημα, όπου η καταδίωξη, η φυλάκιση, η ανελευθερία δεν είναι η καθημερινή πραγματικότητα.

     Αλλά και σε αυτές τις οικονομικά αναπτυγμένες και πολιτικά -ας πούμε- φιλελεύθερες χώρες η κατάσταση, ενώ φαίνεται περίπου βιώσιμη, είναι στην πραγματικότητα απελπιστική. Είναι απελπιστική, γιατί ο καθένας δυστυχώς δεν κοιτάει πιό μακριά από την μύτη του. Τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα είναι τεράστια. Είναι πρώτα - πρώτα το πρόβλημα που ανέφερα προηγουμένως, ότι τα 6/7 εάν όχι τα 7/8 του κόσμου ζούνε σε ένα καθεστώς φτώχειας και τεραστίας καταπίεσης. Είναι έπειτα το πρόβλημα το οικολογικό, για το οποίο ο καθένας αδιαφορεί ή ενδιαφέρεται για μικρές του απόψεις, τη στιγμή που ζούμε πάνω σε μια μπαρουταποθήκη, ή αν προτιμάτε μιά άλλη παρομοίωση, πριονίζουμε συστηματικά, καθημερινά το κλαδί, επάνω στο οποίο είμαστε καθισμένοι. ...

TO ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΕΫΝΣΙΑΝΙΣΜΟΥ --- Σειρά Εργατικό Κίνημα Οικονομία

Φωτό: Wikipedia         Η πρακτική της κατάχρησης δύναμης από πλευράς των Hedge fund, των αυτόκλητων οίκων αξιολόγησης και των πολλών «παραγόντων» της αγοράς εξακολουθεί και μετά την διάσωσή τους. Αυτήν την περίοδο τζογάρουν  εις βάρος του ευρώ εν μέσω αναμενόμενης έκρηξης της ανεργίας στην Ευρώπη για το έτος 2010 και ενός αποδυναμωμένου κράτους πρόνοιας - καθώς η διάσωσή τους εκτροχίασε τα δημοσιονομικά!
       

          Το προκλητικό είναι ότι το κάνουν αμέσως μετά την πρώτη ανάσα – εικονική ή πραγματική – αποκατάστασης της ρευστότητάς τους. Όσον αφορά για την επιρροή τους στην οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών τις τελευταίες δεκαετίες ο Πώλ Κρούγκμαν σχολιάζει ότι «η αύξηση της ανισότητας στις ΗΠΑ δεν έχει το αντίστοιχό της πουθενά».[1]

            Αυτές οι ολοκληρωτικές, άπληστες και χωρίς οίκτο πρακτικές, που χρησιμοποιούν συν τοις άλλοις  τη δύναμη του φόβου και του πανικού, διευρύνουν την συζήτηση για την ανάγκη ενός νέου Κευνσιανισμού. 
 
          Όπως σε κάθε εξελικτικό βήμα έτσι και στο πεδίο της οικονομίας η νέα διαχείριση είναι αναγκασμένη να ξεκινήσει από το επίπεδο της επινόησης. Η επινόηση, η λογική και η φαντασία, έχουν πάντοτε το δικαίωμα της διαχείρισης των γεγονότων και των δεδομένων. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι αφενός η ...