Η ελληνική οικονομία & απασχόληση το 2009!

Μέρος ΙΙ

Του Αντώνη-Μάριου Παπαγιώτη

Μετά το άκουσμα της νέας έκθεσης ιδεών του Πρωθυπουργού κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες και ενθυμούμενος τα σχολικά μου χρόνια, όπου προσπαθούσα εναγώνια να βρω διαφορετικές λέξεις για να εκφράσω το θέμα που καλούμουν να αναπτύξω, συνεχίζω (http://stoxasmos-politikh.blogspot.com/2009/10/2009_21.html) τη σύνοψη των συμπερασμάτων της ετήσιας έκθεσης του Ινστιτούτου Εργασίας (ΙΝΕ).

• Σύμφωνα με τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για το β’ τρίμηνο του 2008, οι μισθοί των εργαζομένων κατανέμονται ως εξής: Περίπου 25% των εν λόγω εργαζομένων δήλωσαν ότι οι καθαρές αποδοχές τους ήταν μικρότερες των 750 ευρώ μηνιαίως. Περίπου 30% δήλωσαν ότι είχαν αποδοχές μεταξύ 750 και 1000 ευρώ. Ο μέσος καθαρός μισθός ανερχόταν σε 1.010 ευρώ, ενώ ο διάμεσος μισθός σε 980 ευρώ περίπου. Επομένως, το όριο για τους χαμηλόμισθους ήταν (2/3)*980=650 ευρώ περίπου και το ποσοστό των χαμηλόμισθων ανερχόταν σε 18% του συνόλου των εργαζομένων στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.
• Οι κρισιακές εξελίξεις εξηγούν την βελτίωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 10,5% το 2007 σε 8,8% κατά το 2008. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η βελτίωση αυτή πρόκειται να συνεχιστεί και κατά την διετία 2009-2010 έτσι ώστε στο τέλος του 2010, το έλλειμμα ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών να έχει περιοριστεί περαιτέρω σε 7,5% του ΑΕΠ. Η πρόβλεψη αυτή βασίζεται στην υπόθεση ότι η πτώση της ζήτησης στην Ελλάδα θα περιορίσει τις εισαγωγές κατά πολύ περισσότερο από την μείωση των ελληνικών εξαγωγών, που θα προκληθεί από την πτώση της ζήτησης στις χώρες προορισμού των ελληνικών εξαγωγών. Εντούτοις, σύμφωνα με προβλέψεις των περισσότερων αναλυτών αναφορικά με την ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου και των άλλων νομισμάτων, το ευρωπαϊκό νόμισμα θα ανατιμηθεί περαιτέρω στη διάρκεια του 2010 και δεν θα αποτελέσει έκπληξη να φθάσει ακόμη και στην ισοτιμία των δύο δολαρίων ΗΠΑ ανά ευρώ. Εάν επαληθευτούν αυτές οι προβλέψεις, θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στο εξωτερικό εμπόδιο της Ελλάδας, γιατί οι μεν ελληνικές εξαγωγές θα γίνουν ακριβότερες και ως εκ τούτου θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στις αγορές προορισμού τους, οι δε εισαγωγές στην Ελλάδα θα καταστούν φθηνότερες με αποτέλεσμα την αύξηση του όγκου των εισαγόμενων προϊόντων.
• Η πραγματική φορολογική επιβάρυνση της εργασίας στην Ελλάδα (35,5% το 2007) αντιστοιχεί στο μέσο όρο της Ε.Ε-25 (36,4% το 2006), ενώ η πραγματική φορολογική επιβάρυνση για τα κέρδη ανέρχεται σχεδόν στο ήμισυ του μέσου όρου της Ε.Ε-25 (15,9% στην Ελλάδα έναντι 33% στην ΕΕ). Παράλληλα, από την ανάλυση και επεξεργασία των στοιχείων που αφορούν τους άμεσους και έμμεσους φόρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση – 15 (Eurostat, Μάιος 2009) προκύπτει ότι οι άμεσοι φόροι στην Ελλάδα φτάνουν 8% του ΑΕΠ το 2004 και 7,7% του ΑΕΠ το 2008, ενώ στην ΕΕ – 15 ήταν 11,3% και 12,2% αντίστοιχα. Οι έμμεσοι φόροι στην Ελλάδα ήταν 11,6% του ΑΕΠ το 2004 και 12,3% του ΑΕΠ το 2008, ενώ στην ΕΕ – 15 ήταν 13,2% και 13% αντίστοιχα. Έτσι, οι έμμεσοι φόροι στην Ελλάδα ως ποσοστό του συνόλου των άμεσων και έμμεσων φόρων από 59,2% το 2004 αυξήθηκαν σε 61,5% το 2008, ενώ στην Ε.Ε. -15 μειώθηκαν από 53,9% το 2004 σε 51,6% το 2008.
• Η αύξηση των μέσων πραγματικών αποδοχών ανά απασχολούμενο (κατά 3,2% το 2008) είχε ως αποτέλεσμα να συγκλίνουν περαιτέρω οι αμοιβές στην Ελλάδα έναντι του αντίστοιχου μέσου όρου των 15 πιο προηγμένων χώρων της ΕΕ (δηλαδή των 15 «παλαιών» χωρών μελών). Η σύγκλιση ακολουθεί ανοδική τάση της τάξης του 0,7% ετησίως.
• Ο κατώτατος μηνιαίος μισθός σε ευρώ στην Ελλάδα συνεχίζει να υστερεί σημαντικά έναντι των κατώτατων μισθών των πλουσιότερων χωρών μελών της ΕΕ (στις οποίες ισχύει ο κατώτατος μισθός σε εθνικό επίπεδο) και ανέρχεται περίπου στο 60% του αντίστοιχου μισθού της πρώτης κατηγορίας χωρών (Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργου), ενώ βρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση έναντι του αντίστοιχου κατώτατου μισθού των χωρών της δεύτερης κατηγορίας (Πορτογαλία, Σλοβενία, Μάλτα, Ισπανία).
• Τον Απρίλιο 2009 σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2008, η ανεργία διαμορφώθηκε στο επίπεδο του 9,4% (466.878 άτομα) από 7,7% του εργατικού δυναμικού (380.775 άτομα) σημειώνοντας αύξηση κατά 22,6%.
• Η απασχόληση των μεταναστών στην χώρα μας ανέρχεται σε 366.800 άνδρες και γυναίκες, ενώ οι μετανάστριες αποτελούν το 1/3 των απασχολούμενων μεταναστών. Η συμμετοχή τους στην συνολική απασχόληση της χώρας ανέρχεται στο 8%, ενώ είναι μεγαλύτερη για τους άνδρες μετανάστες και μικρότερη για τις γυναίκες μετανάστριες (8,8% και 6,8% αντίστοιχα). Η απασχόλησή τους αναφέρεται κυρίως στην μισθωτή απασχόληση (91,2% έναντι 62,2% των Ελλήνων). Ως αυτοαπασχολούμενοι εργάζεται το 5,8% αυτών. Το 1,4% είναι εργοδότες και 1,6% ανήκει στα συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη της οικογένειας. Το ποσοστό των προσωρινά απασχολούμενων μεταναστών ανέρχεται στο 16,9% των μισθωτών και είναι μεγαλύτερο κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες έναντι των Ελλήνων προσωρινά απασχολούμενων. Οι μισθωτοί μετανάστες αναλογούν στο 11,2 % του συνόλου των μισθωτών και οι προσωρινά απασχολούμενοι στο 16,5% του αντίστοιχου συνόλου. Με μορφή μερικής απασχόλησης εργάζεται το 6,2% των μεταναστών έναντι 5,4% των Ελλήνων.
• Από το σύνολο των 59 κλάδων που καταγράφονται κατά διψήφιο κωδικό, οι 41 εμφανίζουν αύξηση της απασχόλησης και οι υπόλοιποι 18 μείωση. Ανάμεσα στους κλάδους που εμφανίζουν αύξηση της απασχόλησης συγκαταλέγονται κλάδοι με ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς αύξησης (ανακύκλωση 1057,6%, διαχείριση ακίνητης περιουσίας 1056,5%, ετερόδικοι οργανισμοί και όργανα 519,1 %, ενοικίαση μηχανημάτων και είδη ατομικής και οικιακής χρήσης 201, 6%, πληροφορική 138,0 %, συναφή με ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς 124,4%, άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών 66,5%, παραγωγή βασικών μετάλλων 63,1%). Οι κλάδοι που παρουσιάζουν μείωση της απασχόλησης και με εξαίρεση αυτόν της γεωργίας είναι κλάδοι με ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς μείωσης (παραγωγή προϊόντων καπνού -60,1%, κατασκευή μηχανών γραφείου -53,6%, κατασκευή ειδών ένδυσης και γουναρικών -45,6%, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία -49.4%, κατασκευή ιατρικών οργάνων -32,9%, κατεργασία δέρματος -30,9%) γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό για το μέλλον και τη βιωσιμότητα των συγκεκριμένων κλάδων. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι και οι δέκα κλάδοι που παρουσιάζουν τους υψηλότερους ρυθμούς αύξησης της απασχόλησης είναι κλάδοι των υπηρεσιών. Ανάμεσά τους δεν συγκαταλέγεται ούτε ένας κλάδος του δευτερογενούς τομέα. Στον αντίποδα, οι οκτώ από τους δέκα κλάδους που εμφανίζουν τους υψηλότερους ρυθμούς μείωσης της απασχόλησης είναι κλάδοι της μεταποίησης. Με τον τρόπο αυτό γίνεται φανερό ότι κύριο χαρακτηριστικό της διαδικασίας αναδιάρθρωσης της απασχόλησης συνιστά η περαιτέρω ενίσχυση της θέσης των κλάδων του δευτερογενούς τομέα και ειδικότερα της μεταποίησης. Στους κλάδους με υψηλούς ρυθμούς μείωσης της απασχόλησης συμπεριλαμβάνεται και η γεωργία-κτηνοτροφία, αλλά και ένας κλάδος των υπηρεσιών (ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία), η παρουσία του οποίου ανάμεσα στους κλάδους αυτούς δεν ερμηνεύεται με ευχέρεια.

========================================================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"