"Διδακτικές ιστορίες από την αρχαία Ελλάδα για το "χρέος" ή "η εκπαίδευση στην αμάθεια";

Στο διαδίκτυο, είτε ως ανάρτηση είτε ως pps, κυκλοφορούν οι

"Διδακτικές ιστορίες από την αρχαία Ελλάδα για το “χρέος”:

Ίσως ακούγεται σαν «ατάκα» από την ταινία «Γάμος…αλά Ελληνικά» αλλά πραγματικά το χρέος είναι μια ελληνική υπόθεση από την αρχαιότητα. Έξι ιστορίες από την αρχαία Ελλάδα, που ίσως μας παραδειγματίσουν.

 

ΙΣΤΟΡΙΑ 1η : Πώς «διέγραψε» το χρέος του ο Διονύσιος των Συρακουσών

Λέγεται ότι  η πρώτη χρεοκοπία στην ελληνική ιστορία δεν έχει να κάνει με τη “λεηλασία” του ταμείου του ναού της Δήλου (που αναφέρουμε παρακάτω), αλλά με το δάνειο που εισέπραξε από τους υπηκόους του ο σπάταλος τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος. Αυτό που θα πρεπε ίσως να κάνουν σήμερα οι ευρωπαίοι , δηλαδή να «κόψουν» χρήμα, το κανε πρώτος ο Διονύσιος. Στην αρχή προσπάθησε να μαζέψει χρήματα από άλλες πόλεις-κράτη, χωρίς όμως να τα καταφέρει. Αφου είδε ότι δεν έχει αποτέλεσμα αυτή η μέθοδος έδωσε διαταγή, υπό την απειλή  θανατικής ποινής,  οι συρακούσιοι να του παραδόσουν όλα τα χρήματα τους. Μόλις συγκεντρώθηκαν όλα τα νομίσματα, μετέτρεψε όλες τις δραχμές σε δίδραχμα! Κατόπιν τους τα επέστρεψε κανονικά  μόνο που πλέον άξιζαν το μισό. Με τα υπόλοιπα μισά που κράτησε ξόφλησε τα χρέη κι έτσι κατάφερε να εξαφανίσει τα δημοσιονομικά προβλήματα της ηγεμονίας του.

ΙΣΤΟΡΙΑ 2η: Δήλος 454 πχ. Η πρώτη χρεωκοπία στο κόσμο

Η «επίσημη» πρώτη πτώχευση στην παγκόσμια ιστορία σημειώθηκε το 454 προ Χριστού στον Ναό της Δήλου. Τον 4ο αιώνα π.Χ. στον Ναό του Απόλλωνα στη Δήλο βρίσκονταν οι θησαυροί της συνομοσπονδίας των ελληνικών πόλεων-κρατών κάτω από την ηγεσία της Αθήνας. Εκεί φυλασσόταν το τεράστιο ποσό των εισφορών των συμμάχων και εκεί γίνονταν οι συναντήσεις των αντιπροσώπων.

Οι πόλεις-κράτη συνέβαλαν στο ταμείο με τη μορφή οικονομικών πόρων, στρατευμάτων και πλοίων, ενώ τα μέλη είχαν ισότιμη ψήφο στο συμβούλιο που είχε δημιουργηθεί.

Το ποσό της οικονομικής συμβολής καθοριζόταν από την Αθήνα, η οποία κατάφερε κάποια στιγμή να μεταφερθεί το θησαυροφυλάκιο της Συμμαχίας από τη Δήλο στην Αθήνα, καθώς πολύ σύντομα η Δηλιακή Συμμαχία εξελίχθηκε σε Αθηναϊκή Ηγεμονία.

Ο Αριστείδης καθόρισε πρώτος το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με τόσο δίκαιο τρόπο που οι σύμμαχοι τον ονόμασαν «τον δικαιότερο από όλους τους ανθρώπους». ...

Το 454 π.Χ., λοιπόν, και ενώ η περίφημη αθηναϊκή συμμαχία έχει ανασυσταθεί, 13 πόλεις-κράτη προχώρησαν σε δανεισμό από τον Ναό της Δήλου. Οι δέκα πόλεις-κράτη, όμως, δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, προχωρώντας έτσι στην πρώτη… στάση πληρωμών της παγκόσμιας ιστορίας!

Δύο από τις δέκα πόλεις-κράτη, μάλιστα, δεν μπόρεσαν τελικά να αποπληρώσουν τα χρέη τους, ενώ οι υπόλοιπες οκτώ ζήτησαν αυτό που αποκαλείται… επαναδιαπραγμάτευση χρέους.

Η στάση πληρωμών στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν, λοιπόν, άγνωστο φαινόμενο, διότι -όπως λέγεται- οι αρχαίοι Ελληνες ως έμποροι αναγνώριζαν αυτό που αποκαλείται σήμερα συνυπευθυνότητα χρέους – δηλαδή ότι ο δανειστής πρέπει να αναλαμβάνει μερίδιο του ρίσκου αν κάτι πάει στραβά.

Το θέμα είναι, πάντως, ότι πολλά από τα δάνεια χορηγήθηκαν τότε με τη σίγουρη πρόβλεψη ότι ο οφειλέτης θα αποδειχτεί τελικά ανίκανος να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.

Μετά το «κανόνι» ο Περικλής μετέφερε το ταμείο της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Εκτοτε οι αποφάσεις λαμβάνονταν μόνο από την Αθήνα και ο φόρος οριζόταν από την Εκκλησία του Δήμου.

ΙΣΤΟΡΙΑ 3η:  Αθήνα 413 π.χ.  Παραχάραξη, κίβδηλα, κοπή νομίσματος χωρίς αντίκρυσμα

Ενώ σήμερα το νόμισμα έχει συμβολική αξία, σε άλλους καιρούς υπήρχε αντιστοίχηση στην αξία του και στο βάρος του μετάλλου.

Μετά την αποτυχία της Σικελικής Εκστρατείας το 413 π.Χ. η Αθήνα βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Οι αποστασίες πολλών συμμάχων και η συνακόλουθη κατάργηση του συμμαχικού φόρου περιορίζουν τα έσοδά της. Παράλληλα, η αυτομόληση των δούλων των μεταλλείων του Λαυρίου στο στρατόπεδο των Λακεδαιμονίων στη Δεκέλεια συρρικνώνει τα αποθέματα σε άργυρο. Ετσι το 407 η Αθήνα αναγκάστηκε να κόψει χρυσά νομίσματα και ένα χρόνο αργότερα τέθηκαν σε κυκλοφορία υπόχαλκα, δηλαδή κέρματα με αργυρό περίβλημα και χάλκινο πυρήνα

Πάντως, η παραχάραξη ανέκαθεν ήταν αδίκημα. Απόδειξη ο Νόμος Νικοφώντος, ένα ψήφισμα λίγο μετά την ίδρυση της Β” Αθηναϊκής Συμμαχίας που προσδιορίζει τα νομίσματα που επιτρέπονταν να κυκλοφορούν. Λαμβάνεται επίσης μέριμνα για τις απομιμήσεις αθηναϊκών τετραδράχμων, ενώ αναφέρεται η κατάσχεση των κίβδηλων νομισμάτων και οι ποινές για τους παραβάτες του νόμου.

 

ΙΣΤΟΡΙΑ 4η:  Σπάρτη 5ος αιώνας π.χ.  Η πρώτη περίπτωση καταγεγραμμένης δημόσιας δανειακής πράξης που γνωρίζουμε 

Γράφει ο Γάλλος οικονομολόγος και τραπεζίτης Ζακ Ατταλί στο τελευταίο του βιβλίο «Παγκόσμια κατάρρευση σε 10 χρόνια;

 Τον 5ο αιώνα π. Χ., οι κυβερνώντες της Σπάρτης και πολλών άλλων συμμαχικών πόλεων – κρατών, ελλείψει χρημάτων, όταν το 431 π. Χ. ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, που τους έφερε αντιμέτωπους με την Αθήνα, δανείστηκαν άτοκα πόρους που δεν μπορούσαν να καταλάβουν: τις αποταμιεύσεις των ιερών της Ολυμπίας και των Δελφών, που προορίζονταν θεωρητικά για τις τελετές και τη συντήρηση των ιερών χωρών».

Αυτή ήταν μια πρώτη προσέγγιση του «θεσμού», η οποία, ωστόσο, δεν είχε ακριβώς τη μορφή του κρατικού δανείου.

 

ΙΣΤΟΡΙΑ 5η:  Αθήνα 426 π.χ.  Η πρώτη «τρόικα»

Συνεχίζει ο Ατταλί  πιο κάτω:

Οι Αθηναίοι ήταν αυτοί στους οποίους κατοχυρώνεται και αυτή η «ανακάλυψη καθώς, στο αντίπαλο στρατόπεδο, η Αθήνα, η οποία σταδιακά καταστρεφόταν από αυτό τον πόλεμο, έπρεπε κι εκείνη να δανειστεί από τους ναούς.
Eτσι, από το 426 π. Χ. έως το 422 π. Χ. οι υπεύθυνοι της πόλης συνήψαν τρία δάνεια με τους ιερείς των ναών της Αθηνάς Πολιάδος, της Αθηνάς Νίκης και της Αρτέμιδος (σ. σ. οι οποίοι, υπό μία έννοια, θα αποτελούσαν και την «τρόικα» της εποχής), έπειτα από ιερά από άλλες περιοχές (σ. σ. ως γνωστόν, ο δανεισμός φέρνει κι άλλον δανεισμό), παροτρύνοντας τον λαό να τους δανείσει τους πόρους του προσφέροντάς του σε αντάλλαγμα κάθε είδους τιμές. Ωστόσο», καταλήγει ο Ατταλί, «οι κινήσεις αυτές δεν απέτρεψαν το τέλος του Xρυσού Aιώνος της Αθήνας, εξαιτίας της καταστροφικής αυτής σύρραξης».

Ο πόλεμος τελείωσε, όπως τελείωσε, οι κακές συνήθειες όμως, όπως αυτή του κρατικού δανεισμού, δεν κόπηκαν.

Και μάλιστα, έγιναν χειρότερες, υπό την έννοια ότι οι πρόγονοί μας γρήγορα «συνέλαβαν» και την… ιδέα της αθέτησης υποχρεώσεων.

Στο ίδιο βιβλίο, λίγο παρακάτω, αναφέρεται ότι «έναν αιώνα αργότερα, 10 από τις 13 πόλεις – κράτη της ναυτικής συμμαχίας, που είχε δημιουργηθεί κατά την ένδοξη εποχή της Αθήνας, αθετούν την εξόφληση των δανείων που είχαν λάβει από το συμμαχικό ταμείο».

 

ΙΣΤΟΡΙΑ 6η:  594 π.χ.  Σεισάχθεια – Η πρώτη διαγραφή χρέους

Ο όρος είναι σύνθετος από τα αρχαία ελληνικά, από το «σείω» (ταρακουνώ) + «άχθος» (βάρος, χρέος). Ουσιαστικά σήμαινε την «αποτίναξη των βαρών».Πριν την απαγόρευσή της από το Σόλωνα, στην Αθήνα ίσχυε ο θεσμός της υποδούλωσης για χρέη: ένας πολίτης που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει το δανειστή του έχανε την ελευθερία του

Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά, αλλά και δραστικά. Βασίζονταν στην αρχή της δίκαιης ανισότητας και όχι της απόλυτης ισότητας, ενώ επιδίωκαν να αποτρέψουν την εμφύλια διαμάχη και τη διάλυση της πολιτικής κοινότητας της Αθήνας, διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική διαστρωμάτωση και την προβολή αυτής της διαστρωμάτωσης στη νομή της εξουσίας.

Η σεισάχθεια εντασσόταν στα μέτρα επανόρθωσης που έλαβε ο Σόλων. Πιο συγκεκριμένα, καταργούνταν τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο, καταργήθηκε ο δανεισμός με εγγύηση το «σώμα» (προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς του, ενώ απελευθερώθηκαν και όσοι Αθηναίοι είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών στην ίδια την Αθήνα και επαναφέρθηκαν στην πόλη όσοι εν τω μεταξύ είχαν μεταπωληθεί στο εξωτερικό.

Είναι γνωστό ότι με τη «σεισάχθεια» ο Σόλων έδωσε τέλος στην εξάρτηση των φτωχών αγροτών στην Αττική. Εκείνο που δεν είναι γνωστό και παραμένει θέμα διαμάχης ανάμεσα στους ερευνητές είναι η διαδικασία που ακολούθησε προκειμένου να αποκαταστήσει όσους είχαν πέσει θύματα της αυθαιρεσίας των πλουσίων, ακριβώς γιατί δεν υπήρχαν γραπτές διατάξεις (αυτό άλλωστε λέει και ο Σόλων σε ένα από τα ποιήματά του). Το μέτρο άλλοτε συνδέεται με τους εκτημόρους, τους εξαρτημένους αγρότες που καλλιεργούσαν τη γη των προνομιούχων με τη συμφωνία να τους δίνουν το 1/6 της παραγωγής αντί ενοικίου, ενώ άλλοτε με όλους όσους είχαν δανειστεί και καλλιεργούσαν την γη των πλουσίων και ισχυρών με ενέχυρο την προσωπική τους ελευθερία.

 Πηγές: Βήμα, Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Έθνος, Forbes, wikipedia

 Βασίζονται, κυρίως, στο βιβλίο του Jacques Attali "Παγκόσμια κατάρρευση σε 10 χρόνια;".

O Jacques Attali στο βιβλίο του συσκοτίζει και αποκρύπτει.
Η απόπειρα του είναι να δείξει πως το χρέος είναι κάτι παλιό και "φυσικό", οπότε δεν πρέπει να αμφισβητείται.
Η ουσία του προβλήματος  δεν βρίσκεται στο χρέος, αλλά στη "φύση" του νομίσματος, την οποία ο Αριστοτέλης ορίζει με περισσή σαφήνεια. Πρόκειται για κατά συνθήκη γεγονός και όχι κατά φύσιν. Το χρέος έχει να κάμει με αυτό που νόμιζαν(νόμισμα) πως πρέπει να χρησιμοποιούν στις ανταλλακτικές τους σχέσεις. Όπως το νόμισμα, έτσι και το χρέος είναι κάτι που νομίζουμε πως υπάρχει. Ένα "κατά συνθήκην" ψεύδος.
Η φύση του νομίσματος από την αρχαιότητα ως σήμερα έχει αλλάξει και ως εκ τούτου και το χρέος. Το προνόμιο της πόλης ή του βασιλιά ή του κράτους έχει γίνει προνόμιο των τραπεζιτών. Κι εκεί βρίσκεται όλη η ουσία του προβλήματος. Γιατί;
Η επιλεκτική αναφορά του κ. Ατταλί σε ιστορικά γεγονότα είναι τουλάχιστον επιδερμική.
Ενδεικτικά:
1. Ενώ μιλά για την ίδρυση των πρώτων "δημόσιων ταμείων", για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους στις ιταλικές πόλεις στον 13ο αιώνα, δεν αναφέρει πως η πρώτη  έκδοση κρατικών ομολόγων έγινε στη Φλωρεντία, για να καλυφθούν πολεμικές ανάγκες. Και υποτίθεται πως έγινε για το καλό των πολιτών: Αντί το δημοκρατικό πολίτευμα να φορολογήσει τους πολίτες, ζήτησε από αυτούς δάνειο, εκδίδοντας χρεόγραφα. Αυτό έγινε γιατί "νόμιζαν" - είχαν επιλέξει διαχρονικά - το νόμισμα πρέπει να είναι μέταλο. Σήμερα, που το νόμισμα είναι χαρτί, κέρμα ή λογιστική εγγραφή, τι νόημα έχει να διατηρείται η έκδοση κρατικών ομολόγων αντί της έκδοσης χρήματος; Τότε, τα μέταλλα ήταν δυσεύρετα και ευτυχείς ήταν οι κάτοχοι ορυχείων. Έχει υποτιμηθεί, τα μέγιστα, ο ρόλος των μεταλλείων του Λαυρίου και του Παγγαίου όρους, στην εμπορική και πολεμική ισχύ των Αθηναίων  και της Μακεδονίας. Όπως έχει υποτιμηθεί ο ρόλος που έπαιξε στην οικιστική και εμπορική επέκταση των ελλήνων σε όλη τη Μεσόγειο και ακόμα παραπέρα, η εφεύρεση του μεταλλικού νομίσματος, που συνέβη τον 7ο αιώνα στην Μικρά Ασία. Η αρχαία Ελλάδα ήταν η πρώτη χρηματιστική οικονομία.

Για την ιστορία, η έκδοση χρεογράφων, αντί νομίσματος, οδήγησε σε κατάρρευση την δημοκρατία της Φλωρεντίας, επειδή η δύναμη πέρασε στα χέρια των ισχυρότερων δανειστών της, που ήταν οι Μέδικοι. Κάθε παραλληλισμός με το σήμερα, δεκτός.
2. Ενώ έχει για τίτλο "Το δημόσιο χρέος στον πυρήνα της γένεσης των ΗΠΑ" , πάλι μας τα λέει μισά. Στην εξιστόρηση του, υπερασπίζεται την αναγκαιότητα του χρέους και αποκρύπτει, αν και προκύπτει από τα μισόλογα του, πως ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ είχε αιτία την απαγόρευση έκδοσης χρήματος στις αποικίες, από την Αγγλία. Χωρίς τη χρήση της λίρας η Αυτοκρατορία δεν θα μπορούσε να μαζέψει φόρους από τις αποικίες. Αφορμή και όχι η αιτία ήταν η φορολογία του τσαγιού, η οποία ακολούθησε την απαγόρευση. 

Τέλος, ο τίτλος της "ιστορίας 3" είναι λάθος.
Η φράση "κοπή νομίσματος χωρίς αντίκρυσμα" είναι άνευ νοήματος. Η έννοια αυτή εμφανίζεται για πρώτη φορά στο τέλος του Μεσαίωνα στη Βενετία και τις άλλες ιταλικές πόλεις, και έχει να κάνει με τα "αποδεικτικά έγγραφα", που εξέδιδαν οι χρυσοχόοι έναντι κατάθεσης χρυσού ή νομισμάτων. Αυτά τα "αποδεικτικά έγγραφα" άρχισαν να εκδίδονται, χωρίς αντίκρυσμα σε κατάθεση, όταν οι χρυσοχόοι είδαν πως μπορούν να το κάνουν, αφού οι καταθέτες δεν ζητούσαν όλοι μαζί και ταυτόχρονα, ανάληψη καταθέσεων. Έτσι ξεκίνησε το σημερινό τραπεζικό σύστημα και από την banka (πάγκο) των χρυσοχόων και των αργυραμοιβών, προκύπτει η ονομασία bank.
H μείωση του βάρους και η αντικατάσταση του με ελαφρότερα ή φτηνότερα κέρματα ήταν γενική πραχτική, αφού νόμιζαν, είχαν αποδεχτεί, χρήμα να είναι μόνο κάποιο μέταλλο. Το νόμισμα ήταν μέταλλο, έστω μικρότερης αξίας. Η διαδικασία υποτίμησης του νομίσματος, επί πολλούς αιώνες γινόταν με τη μείωση του βάρους ή την "νόθευση" με φτηνότερα μέταλλα. Π.χ., το Βυζάντιο, αλλά και σχεδόν όλα τα βασίλεια του πλανήτη, χρησιμοποιούσαν αυτή τη μέθοδο, σε δύσκολους καιρούς. Ως εκ τούτου, η απομόνωση ενός περιστατικού, προσπαθεί να οδηγήσει στο ίδιο συμπέρασμα με αυτό που όλοι οι πολιτικοί και τραπεζίτες επιδιώκουν, σήμερα: Την μη αμφισβήτηση του χρέους, αφού είναι αναγκαίο και φυσικό γεγονός.
Αυτό που αποκρύπτει η "διδακτική" ιστορία είναι πως η διαχείριση του χρήματος ήταν υπόθεση του δήμου των αθηναίων!  Είναι χαρακτηριστική του τρόπου , η απόφαση, με προτροπή του Θεμιστοκλή, να μη λάβουν 10 τάλαντα ο καθε πολίτης, αλλά να διατεθούν για την κατασκευή στόλου, ο οποίος οδήγησε, τελικά, στη συντριβή των Περσών. Η απόφαση για "κίβδηλα" νομίσματα ήταν απόφαση του δήμου των Αθηναίων και όχι κάποιου κράτους ή άλλης εξουσίας. Είναι χαρακτηριστικό του τρόπου απόκρυψης και η παγίδα μέσα στην οποία βρισκόμαστε, η φράση στο ίδιο θέμα, όπου παρουσιάστηκε ως κείμενο και όχι με τη μορφή pps:
"Μετά την αποτυχία της Σικελικής Εκστρατείας το 413 π.Χ. η Αθήνα βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Οι αποστασίες πολλών συμμάχων και η συνακόλουθη κατάργηση του συμμαχικού φόρου περιορίζουν τα έσοδά της. Παράλληλα, η αυτομόληση των δούλων των μεταλλείων του Λαυρίου στο στρατόπεδο των Λακεδαιμονίων στη Δεκέλεια συρρικνώνει τα αποθέματα σε άργυρο. Ετσι το 407 η Αθήνα αναγκάστηκε να κόψει χρυσά νομίσματα και ένα χρόνο αργότερα τέθηκαν σε κυκλοφορία υπόχαλκα, δηλαδή κέρματα με αργυρό περίβλημα και χάλκινο πυρήνα".
Η Αθήνα ήταν οι Αθηναίοι. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, όπως τότε, έτσι και σήμερα: Ποιος αποφασίζει; Τότε, για να πούν "Κόρινθος" έλεγαν "Κορίνθιοι". Για να πούν "Αθήνα" έλεγαν "Αθηναίοι". Κι όταν έλεγαν "η Πόλις" δεν εννοούσαν τα κτήρια, αλλά τους "πολίτες".

Έχει υποτιμηθεί ο ρόλος των ορυχείων αργύρου και χρυσού στο Λαύριο και το Πάγγαιο Όρος στην εμπορική και πολεμική ισχύ των Αθηναίων και των Μακεδόνων. Επίσης, έχει υποτιμηθεί, τα μέγιστα, η εφεύρεση μεταλλικών νομισμάτων, που συντελέστηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. στη Μικρά Ασία, στην οικονομική, πολιτική, πολιτισμική και φιλοσοφική  εξέλιξη των αρχαίων ελλήνων και στην οικιστική και εμπορική επέκταση τους σε όλη τη Μεσόγειο και ακόμα πιο πέρα. Η αρχαία Ελλάδα ήταν η πρώτη χρηματιστική οικονομία και αυτό διατηρήθηκε ως και τα χρόνια του Βυζαντίου. Παρέμεινε μια βαθιά ανθρωποκεντρική πολιτεία, επειδή η διαχείριση του χρήματος ήταν υπόθεση της πόλης, των πολιτών. Και στις μοναρχικές περιόδους, η κεντρική εξουσία αναγνώρισε, σεβάστηκε και διατήρησε την αυτονομία των πόλεων, επιδιώκοντας  μόνο ένα μερίδιο του πλούτου, μέσω της φορολογίας. Ακόμα και στα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής, τα ορυχεία αργύρου στα μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής, ιδιοκτησία του Σουλτάνου,  εκμεταλλεύονταν οι κάτοικοι, αποδίδοντας τη συμφωνημένη ποσότητα αργύρου στην Πύλη. Κάθε σύγκριση με την σημερινή παράδοση των ορυχείων της Χαλκιδικής σε ξένους και την καταστροφή ορυκτού και φυσικού πλούτου είναι θεμιτή.
Βεβαίως, λίγα χρόνια μετά τα "κίβδηλα νομίσματα", οι Αθηναίοι, δημοκρατικά, αποφάσισαν την παράδοση της εξουσίας στους "τριάκοντα τυράννους". Αυτό έχουμε κάμει και εμείς. Αναλογικά με τον πληθυσμό της γης, οι τύραννοι, σήμερα, είναι λιγότεροι.

Το γιατί γράφεται έτσι η ιστορία είτε από τον Ατταλί είτε από άλλους, φαίνεται και από το κεφάλαιο του βιβλίου του "τα 12 διδάγματα της ιστορίας του χρέους", κατά τον κ. Ατταλί. Πρέπει όλα να οδηγούν τους λαούς στον ίδιο τρόπο σκέψης και ιδού ο τίτλος του πρώτου "μαθήματος", όπως ακριβώς το γράφει, και το οποίο συνηγορεί στα όσα έγραψα:
"ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΜΑ:Το δημόσιο χρέος είναι μια απαίτηση της σημερινής γενιάς, έναντι των επομένων, οι οποίες τελικάπάντα το εξοφλούν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο".
Με άλλα λόγια: "Παιδί μου κάτσε φρόνιμα και πλήρωνε. Είναι θέλημα Θεού".
Τα υπόλοιπα "μαθήματα" του κυρίου Ατταλί είναι μια διδασκαλία απόκρυψης της αλήθειας.
Γιατί το χρήμα να είναι ιδιωτική υπόθεση και ποιος, τελικά, πρέπει να  αποφασίζει για τις ζωές μας και κατ΄επέκταση για το χρήμα, το χρέος και το είδος του πολιτεύματος, της συμπολιτείας,  που θέλουμε να έχουμε;
Από την άκρα αριστερά ως την άκρα δεξιά, οι ηγέτες του πλανήτη έχουν απαντήσει.
Εμείς θα δώσουμε την ίδια απάντηση, διανέμοντας "διδακτικές" ιστορίες αμάθειας;

ΣΗΜ: Ο Ζακ Ατταλί επί 10 χρόνια, από το 1981 ως το 1991 ήταν σύμβουλος του Γάλλου Προέδρου Φρανσουά Μιτεράν. Το 1991 έγινε ο πρώτος πρόεδρος της ΕυρωπαικήςΤράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, με έδρα στο Λονδίνο, του οικονομικού οργανισμού που ίδρυσαν οι δυτικοευρωπαικές κυβερνήσεις για να υποστηρίξουν τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης κατά τη μετάβαση τους σε καθεστώς "ελεύθερης" οικονομίας.

(οι εικόνες είναι έργο του Δον ΨΥΧΩΤΗ)

 χρησιμοποιήθηκαν οι παραπάνω πηγές καθώς επίσης και το σχετικό από το antikleidi

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"