Λίγες σκέψεις για τις εκλογές της ΕΣΗΕΑ

Έχω ακούσει πολλές φορές ότι δημοσιογραφία είναι να παρουσιάζεις όλες τις απόψεις. 
Διαφωνώ απολύτως.

Μπορεί σε ένα ΜΜΕ να υπάρξει χώρος και για «απόψεις», καμία αντίρρηση, διότι τα είδη δημοσιογραφικής γραφής είναι πολλά, όμως η δημοσιογραφία επ’ ουδενί δεν είναι παράθεση απόψεων. Δημοσιογραφία είναι η παρουσίαση του πράγματος που ισχύει.

Δεν δέχομαι με κανέναν τρόπο ότι δουλειά μου είναι να παρουσιάσω, λόγου χάρη, για τις ιδιωτικοποιήσεις την άποψη του Α. Σαμαρά από τη μία και την άποψη του Α. Τσίπρα από την άλλη. 

Δεν είναι οι ιδιωτικοποιήσεις ένα μεταφυσικό ζήτημα, για το οποίο ζητούμε τις ποικίλες προσεγγίσεις φιλοσόφων και θεολόγων. 

Δουλειά μου είναι να βρω αν το επιχείρημα πως οι ιδιωτικοποιήσεις μειώνουν το χρέος, είναι ένα επιχείρημα που ισχύει. 

Και αφού βρω ότι όλες τις τελευταίες δεκαετίες, όπου οι ιδιωτικοποιήσεις, μετοχοποιήσεις, αποκρατικοποιήσεις, ή όπως αλλιώς έχουν βαφτιστεί, δίνουν και παίρνουν, το χρέος έχει αυξηθεί ραγδαία, να ενημερώσω τον πολίτη ότι η κυβέρνησή του τού λέει ψέματα.  ...

Δουλειά μου είναι να βρω αν το επιχείρημα πως οι ιδιωτικοποιήσεις βελτιώνουν τις υπηρεσίες και μειώνουν τις τιμές, είναι ένα επιχείρημα που ισχύει.  

Και αφού βρω ότι η διεθνής εμπειρία λέει το αντίθετο, ότι οι υπηρεσίες χειροτερεύουν ως το σημείο να καταστρατηγούνται οι προδιαγραφές ασφάλειας στις μεταφορές ή στην ύδρευση και οι τιμές αυξάνονται, να ενημερώσω τον πολίτη ότι η κυβέρνησή του τού λέει ψέματα.  

Δουλειά μου είναι να βρω αν το επιχείρημα πως οι ιδιωτικοποιήσεις μάς προστατεύουν από το κρατικοδίαιτο πελατειακό σύστημα, είναι ένα επιχείρημα που ισχύει.  

Και αφού βρω ότι ο Δημήτρης Μελισσανίδης, η οικογένεια του οποίου χώθηκε στην αγορά του ΟΠΑΠ, φιγουράρει στις λίστες του υπουργείου Οικονομικών με τους μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου, να ενημερώσω τον πολίτη ότι η κυβέρνησή του τού λέει ψέματα. 

Αυτή είναι η δουλειά μου και δεν έχει τίποτε να κάνει με την «άποψη» του καθενός.

Έχω επίσης ακούσει πολλές φορές ότι στη δημοσιογραφία πρέπει να τηρείς ίσες αποστάσεις. 

Και μ’ αυτό διαφωνώ.

Δεν θα τηρήσω ίσες αποστάσεις από μια κυβέρνηση, η οποία έχει τη δύναμη να κάνει πράξη όσα λέει, κι από μια αντιπολίτευση, η οποία έχει τη δύναμη μόνο να πει ότι πρέπει τα πράγματα να γίνουν διαφορετικά. 

Το να τηρήσω ίσες αποστάσεις από δύο τόσο εξώφθαλμα άνισες εξουσίες θα σήμαινε ότι στην καλύτερη περίπτωση είμαι ανόητος και στη χειρότερη ύποπτος. Το να βρίσκομαι αντιμέτωπος με την κυβερνητική πολιτική της τρικομματικής κυβέρνησης και να ρωτάω τι σχέδιο έχει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν καθιστά τη στάση μου «ισορροπημένη». 

Την καθιστά φιλοκυβερνητική. Διότι συσκοτίζει ότι την ευθύνη για τις αποφάσεις που ρυθμίζουν τη ζωή μας την έχει η κυβέρνηση. Και το να είναι η στάση μου φιλοκυβερνητική αποτελεί τη μεγαλύτερη μομφή εναντίον μου, αποτελεί έσχατη ντροπή. 

Διότι στη δημοσιογραφία, μείζων στόχος της κριτικής εξέτασης και της έρευνας είναι η εξουσία. Με μια έννοια, η δημοσιογραφία είναι πάντα στην αντιπολίτευση.

Εμείς στο περιοδικό UNFOLLOW αυτή τη δημοσιογραφία έχουμε να προτείνουμε. Επί ενάμιση χρόνο και δεκαοκτώ τεύχη, έχουμε δημοσιεύσει ρεπορτάζ και έρευνες για ζητήματα και πρόσωπα που σπάνια αγγίζει οποιοδήποτε κυρίαρχο ΜΜΕ και τότε συνήθως για να τα αγιοποιήσει ή να τα ξεπλύνει. Και, πέρα από την ύλη μας, έχουμε προσπαθήσει να συγκροτήσουμε έναν τρόπο διαχείρισης ενός δημοσιογραφικού εντύπου που να ξεφεύγει από σκιώδεις χρηματοδοτήσεις, κρατική διαφήμιση και τις μεθοδεύσεις της διαφημιστικής αγοράς εν γένει, στηριζόμενοι στους αναγνώστες μας, οι οποίοι μας εμπιστεύονται. 

Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είναι ο μόνος τρόπος ή ότι είναι τέλειος, αντιλαμβανόμαστε ότι το να είσαι ανεξάρτητος εν μέσω ενός συστήματος εξαρτήσεων, αποτελεί δύσκολο πείραμα, κατοικεί σε μια περιοχή αναπόφευκτων αντιφάσεων, και χρειάζεται διαρκή περιφρούρηση αλλά κι επανεξέταση. Τουλάχιστον, όμως, είναι ένας τρόπος που αντιπαρατίθεται στην αίσθηση παραίτησης και υποταγής στις κυρίαρχες δυνάμεις του χώρου των ΜΜΕ. Και δεν είμαστε οι μόνοι που το προσπαθούν, υπάρχουν κι άλλα ΜΜΕ, έντυπα και διαδικτυακά, διαφόρων μορφών, μεγάλης ποικιλίας και εξαιρετικής ποιότητας, και θα υπάρξουν ακόμη περισσότερα.

Δυστυχώς, όμως, για την ώρα, τα κυρίαρχα ΜΜΕ εξακολουθούν να ορίζουν το τοπίο της ενημέρωσης σε μεγάλο βαθμό. Είναι τα ΜΜΕ όπου λείπει το ρεπορτάζ και περισσεύουν οι «απόψεις». 

Είναι τα ΜΜΕ που διαπομπεύουν άρρωστους ανθρώπους και φιλοξενούν αναντίρρητα ψευδή στοιχεία δια στόματος υπουργού περί επιδημιών που οφείλονται σε μετανάστες – ενώ ταυτόχρονα είναι γεμάτα «απόψεις» για την «ευρωπαϊκή προοπτική» της χώρας. 

Είναι τα ΜΜΕ που κωφεύουν απέναντι σε έναν από τους μεγαλύτερους φορείς ανομίας στη σημερινή Ελλάδα, την Ελληνική Αστυνομία, η βία της οποίας έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις – ενώ ταυτόχρονα είναι γεμάτα «απόψεις» για την προστασία του τουρισμού και της εικόνας των πόλεων. 

Είναι τα ΜΜΕ που αδιαφορούν για την περιστολή της δημοκρατίας, την απαξίωση του κοινοβουλίου και τον εντεινόμενο αυταρχισμό της κυβέρνησης – ενώ ταυτόχρονα είναι γεμάτα «απόψεις» για το πώς τα γιαούρτια στους πολιτικούς και οι Αγανακτισμένοι στο Σύνταγμα εξέθρεψαν τον φασισμό.

Είναι τα ΜΜΕ που πρόθυμα αναπαράγουν δίχως έρευνα ή έλεγχο τις χαλκεύσεις της «Ομάδας Αλήθειας» του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος – ενώ ταυτόχρονα είναι γεμάτα «απόψεις» για τα «δύο άκρα» και την «ανομία της μεταπολίτευσης».

Είναι τα ΜΜΕ που συστηματικά αποκρύπτουν πως οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στις ιδιωτικοποιήσεις και στο αλισβερίσι με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι είτε οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους είτε συνέταιροι των ιδιοκτητών τους είτε αυτοί που τα ταϊζουν με τραπεζικά δάνεια και διαφήμιση – ενώ ταυτόχρονα είναι γεμάτα «απόψεις» για την αναγκαιότητα των ιδιωτικοποιήσεων, το κακό κράτος και την «ανομία» των διαδηλωτών και των απεργών.

Είναι αυτά τα ΜΜΕ που πολεμούν και που σπάνε την απεργία που κήρυξε η ΕΣΗΕΑ για την άνευ προηγουμένου απόφαση της κυβέρνησης να ρίξει το σήμα της δημόσιας τηλεόρασης και να απολύσει τους χιλιάδες εργαζόμενούς της. 

Μια απόφαση που η κυβέρνηση (ή, ακριβέστερα, η Νέα Δημοκρατία, ή, ακόμη ακριβέστερα, το σύστημα Σαμαρά) πήρε δίχως κοινοβούλιο, δίχως ανεξάρτητες αρχές, δίχως κοινωνική ζύμωση, στα κυβερνητικά ενδότερα, έτσι θέλησε, έτσι έκανε, κατέβασε τον διακόπτη, κατήργησε μέχρι νεοτέρας, δίχως να ρωτήσει κανέναν, τη δημόσια ενημέρωση – δικαίωμα και περιουσία της κοινωνίας.

Έπρεπε η ΕΣΗΕΑ να κηρύξει απεργία;

Βεβαιότατα. Αφενός επειδή ένα σωματείο έχει καθήκον να αντιδράσει απέναντι στην παράνομη απόλυση χιλιάδων εργαζομένων. Αφετέρου –κι αυτό είναι πιο σημαντικό κι από τους εργαζόμενους τους ίδιους– επειδή ένα δημοσιογραφικό σωματείο οφείλει να υπερασπίζεται πάνω από όλα τη δημοκρατία, διότι προφανώς σε αυτήν την υπεράσπιση είναι πρωτίστως αφοσιωμένο το δημοσιογραφικό λειτούργημα. Η απεργία λέει το εξής: Μια κυβέρνηση που ρίχνει το σήμα της δημόσιας τηλεόρασης δεν είναι δημοκρατική. Υπερασπιζόμαστε λοιπόν το δημοκρατικά αυτονόητο: καμία συζήτηση δεν μπορεί να γίνει όταν μια κυβέρνηση ρίχνει το σήμα της δημόσιας τηλεόρασης. Με μια κυβέρνηση που δεν είναι δημοκρατική, δεν συζητάμε ποτέ αν τα θύματά της είχαν έστω κατά κάποια έννοια άδικο. Ανοίξτε την τηλεόραση και μετά θα συζητήσουμε.

Κάποιοι θέτουν το ερώτημα: Γιατί δεν μπορούμε να συζητήσουμε με τα ΜΜΕ ανοικτά, ώστε να ενημερώνεται ο κόσμος;

Η απάντηση είναι ότι για τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους, η περιστολή της δημοκρατίας είναι «κόκκινη γραμμή» – με την πραγματική έννοια, όχι την συγκυβερνητική. Δεν θα κάτσουμε μπροστά σε μια κάμερα να ανταλλάξουμε «απόψεις» για την περιστολή της δημοκρατίας. Δεν είναι αυτή η δουλειά μας. Η δουλειά μας δεν είναι «απόψεις». Είναι να λέμε αυτό που ισχύει: το μαύρο στη δημόσια τηλεόραση είναι μαύρο στη δημοκρατία. Και η απεργία είναι ο πιο ηχηρός τρόπος να το πούμε.

Κάποιοι θέτουν το ερώτημα πιο πιεστικά: Γιατί είναι αντιδημοκρατικό το κλείσιμο της ΕΡΤ από την κυβέρνηση και όχι η «φίμωση» της (ιδιωτικής) ενημέρωσης από την ΕΣΗΕΑ;

Η απάντηση είναι ότι η δημοκρατία δεν είναι ένα νεφελώδες πράγμα πέρα από κοινωνικούς συσχετισμούς και σχέσεις ισχύος.

Η κυβέρνηση έχει την εξουσία, όχι τα σωματεία. 

Οι εργοδότες έχουν τη δύναμη, όχι οι εργαζόμενοι.  

Η επίκληση της δημοκρατίας ως επιχειρήματος κατά μιας απεργίας είναι σόφισμα. 

Δεν αποφάσισε η ΕΣΗΕΑ έτσι ξαφνικά να μην κυκλοφορήσουν εφημερίδες και να μην εκπέμψουν ραδιοτηλεοπτικά μέσα. 

Η κυβέρνηση αποφάσισε ξαφνικά να κλείσει τη δημόσια τηλεόραση, γεγονός που έχει αφήσει εμβρόντητη την υφήλιο. Το να λες ότι η απεργία είναι αντιδημοκρατική είναι σαν να λες ότι ένα θύμα βίας δρα αντιδημοκρατικά αν αρνείται να θέσει προς συζήτηση με τον θύτη του την απαίτηση της αποκατάστασής του.

Πόσο μάλλον όταν γνωρίζουμε ότι η κυβέρνηση και οι εργοδότες των κυρίαρχων ΜΜΕ είναι στην πραγματικότητα το ίδιο μέτωπο. Ο λόγος που πολεμούν την απεργία είναι επειδή η κυβέρνηση έχει ανάγκη να αλλάξει το κλίμα, να βγουν «απόψεις» προς τα έξω, η περιβόητη εκείνη «άλλη άποψη», που θα λέει «εντάξει, ας δούμε τώρα τι θα γίνει, η χώρα ήταν σ’ ένα καλό σημείο, τα πράγματα είχαν αρχίσει να πηγαίνουν καλύτερα, μην αφήνουμε συντεχνιακές λογικές να εμποδίζουν την ανάπτυξη, να, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας, το 2014 θα βγούμε στις αγορές…».

Ναι, το γνωρίζουμε αυτό, το γνωρίζουν κι εκείνες οι συνδικαλιστικές παρατάξεις που κατεβαίνουν ως «τρικομματικές» στις εκλογές της ΕΣΗΕΑ. Το γνωρίζουν κι οι άλλες παρατάξεις που κατεβαίνουν με σκοπό να τους προσφέρουν μετεκλογική στήριξη. Γνωρίζουν ότι με το πρόσχημα των «ανοιχτών ΜΜΕ» υπερασπίζονται τους εργοδότες που συνεργάζονται με την κυβέρνηση, γνωρίζουν ότι αναπαράγουν αυτολεξεί σχεδόν την προπαγάνδα της «Ομάδας Αλήθειας» της Νέας Δημοκρατίας, γνωρίζουν ότι η λυσσαλέα μάχη που έχουν δώσει όλο το τελευταίο διάστημα για δήθεν «συνεννόηση» με τους εργοδότες έχει κοστίσει όχι μόνο δουλειές αλλά την ίδια την τιμή της δημοσιογραφίας: ΜΜΕ που κατάντησαν φερέφωνα της κυβερνητικής ρητορικής, όπου ακόμη κι όσοι συνάδελφοι θέλουν και μπορούν να ασκήσουν δημοσιογραφία με ποιότητα και θάρρος, έχουν βυθιστεί στη σιωπή, τρομοκρατημένοι από μια πανίσχυρη συμπαιγνία εργοδοτών και εξουσίας. Αλλά, προφανώς, αυτές οι παρατάξεις, όπως θεωρούν τη δημοσιογραφία μια «παρουσίαση όλων των απόψεων» με «ίσες αποστάσεις», άλλο τόσο δεν ντρέπονται να είναι φιλοκυβερνητικές.

Σταματώ. Αν, συνάδελφοι, νιώθετε ότι οι εμπειρίες μας των τελευταίων ετών μας έκαναν σοφότερους τόσο ώστε επιτέλους να διεκδικούμε τουλάχιστον να λέμε την αλήθεια, πηγαίνετε να ψηφίσετε στις εκλογές της ΕΣΗΕΑ στις 18 & 19 Ιουνίου. Εγώ, για πρώτη φορά, αποφάσισα να συμμετάσχω στο ψηφοδέλτιο της Συσπείρωσης Δημοσιογράφων – Δούρειος Τύπος.

Αυγουστίνος Ζενάκος, περιοδικό UNFOLLOW

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"