Ποια δάνεια, πότε και πώς θα "κουρευτούν"

Διαγραφές με «μέτρο» την κερδοφορία και την ανάκαμψη επιχειρήσεων-νοικοκυριών. Εκτός ρυθμίσεων οι «έχοντες» οφειλέτες.

Από τον Κωνσταντίνο Μαριόλη


Στο «κουρείο» των αρμόδιων τραπεζικών τμημάτων αναμένεται να... εισέλθουν μετά τα stress tests και για περίπου τρία χρόνια τα δάνεια ιδιωτών (επιχειρήσεων και νοικοκυριών) ύψους άνω των 3 δισ. Ευρώ.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το «Κ», δάνεια θα «κουρευτούν» σταδιακά και σε ικανοποιητική έκταση. Το σχέδιο στο οποίο έχουν συγκλίνει με την ευνοϊκή στάση της τρόικας οι τράπεζες προβλέπει ότι οι πιστωτικοί όμιλοι θα «καθαρίσουν» πάση θυσία τους ισολογισμούς τους και θα αναλάβουν δράση για να «ξεφουσκώσει» το συντομότερο δυνατό το φαινόμενο των «κόκκινων» δανείων.

Όμως, μην... μπερδεύεστε! Δεν θα υπάρξει «από μηχανής θεός», ούτε θα χαριστούν οφειλές για τους έχοντες. Ειδικά οι κατηγορίες των δανειοληπτών που θα διαπιστωθεί ότι μπορούν, αλλά δεν πληρώνουν θα εξαιρεθούν πλήρως από οποιαδήποτε διαδικασία διευκόλυνσης. Πρόκειται για μια σιωπηρή συμφωνία μεταξύ των τραπεζών και εν γνώσει τρόικας και ΥΠΟΙΚ.

Οι τραπεζικές διοικήσεις εξετάζουν πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να κρατούν στην άκρη ένα ποσοστό των ετήσιων κερδών τους...(π.χ., 10% ή 20%) για να «κουρεύουν» και να διαγράφουν δάνεια. Αυτό θα γίνει, βέβαια, αφού επιστρέψουν σε κερδοφορία και εφόσον τα αποτελέσματα των stress tests κρίνουν επαρκή την κεφαλαιακή τους θέση και δεν δημιουργήσουν περαιτέρω προβλήματα.

Χρονικά, η αφετηρία της νέας αυτής «πρωτοβουλίας» τοποθετείται αμέσως μετά τα stress tests και θα πάρει σοβαρή έκταση μέσα στο 2015, έτος επιστροφής και των τεσσάρων τραπεζών σε κερδοφορία.

Αρμοδίως εκτιμάται ότι η τριετία που ακολουθεί θα είναι η περίοδος που θα πραγματοποιηθεί ο μεγάλος όγκος «κουρεμάτων» και διαγραφών, καθώς η διαφαινόμενη βελτίωση του κλίματος θα περιορίζει στο μέλλον την ανάγκη τέτοιων λύσεων, ενώ παράλληλα οι ρυθμίσεις θα... πιάνουν τόπο.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Bank of America - Merrill Lynch, οι τράπεζες θα εμφανίσουν αθροιστικά κέρδη της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ το 2014, κυρίως λόγω της Εθνικής, αφού Τρ. Πειραιώς και Eurobank θα παραμείνουν στο «κόκκινο». Από το 2015 όλες οι τράπεζες θα είναι κερδοφόρες, ενώ «έκρηξη» κερδών προβλέπεται για το 2016 και το 2017, στα 3,3 δισ. ευρώ και 4,8 δισ. ευρώ, αντίστοιχα, για το σύνολο του κλάδου.

Ξένοι επενδυτικοί οίκοι, από την πλευρά τους, προβλέπουν ότι οι διαγραφές δανείων από τους τραπεζικούς ισολογισμούς θα κινηθούν μεταξύ 1 %-1,5% επί του συνόλου των δανείων την επόμενη τριετία, που αντιστοιχεί σε περίπου 2-3 δισ. ευρώ δανείων.

Πρόκειται για τα πλέον προβληματικά δάνεια, τα οποία βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση και δεν υπάρχουν πιθανότητες ανάκτησης έστω και μικρού μέρους του κεφαλαίου. Η εξέλιξη σχετίζεται και με την είσοδο ξένων επενδυτών στο μετοχολόγιο των τεσσάρων «συστημικών» τραπεζών. Εξειδικευμένες ομάδες τεχνοκρατών, πατώντας πάνω σε ανάλογες εμπειρίες -για παράδειγμα από την Ιρλανδία-, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί πιο ενεργά, αφού τα κεφάλαια που θα διατίθενται από την κερδοφορία θα αντισταθμίζονται από τη μείωση των προβλέψεων και παράλληλα θα βελτιώνεται η ικανότητα χορήγησης νέων δανείων.

Η προοπτική να «κουρευτούν» δάνεια ιδιωτών αποτελούσε πάντα την ύστατη λύση, αφού, για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζονται πρωτίστως κεφάλαια και δευτερευόντως ένα αποτελεσματικό πλαίσιο που δεν θα επιτρέπει τις αδικίες. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτε από τα δύο...

Η συζήτηση συντηρείται από τότε που ξέσπασε η κρίση, με αποτέλεσμα πολλοί να εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε κάποιον «από μηχανής θεό». Άλλωστε, η υπόσχεση ότι θα χαριστούν χρέη και οφειλές έχει... εξάψει τη φαντασία πολλών παραγόντων της πολιτικής ζωής.

Οι τράπεζες σήμερα αποφεύγουν όπως ο... διάβολος το λιβάνι τη λέξη «κούρεμα», φοβούμενες ότι και μόνο στο άκουσμά της θα αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός όσων έχουν, αλλά δεν πληρώνουν. Μόνο για τα δάνεια ιδιωτών, τα ποσά που σήμερα δεν εξυπηρετούνται γιατί οι δανειολήπτες εκμεταλλεύονται την κατάσταση εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 3 δισ. Ευρώ.

Οι προβλέψεις των αναλυτών δεν είναι ευοίωνες. Θεωρούν ότι είναι δύσκολο οι τράπεζες να «καθαρίσουν» τους ισολογισμούς τους άμεσα, πουλώντας δάνεια ή μέσω μιας εσωτερικής bad bank, ή προχωρώντας σε πιο επιθετικές διαγραφές, καθώς δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν κεφάλαια. Για να μειωθούν NPLs από το 38%, όπου ενδέχεται να φτάσουν στο αποκορύφωμά τους, στο 10%-12%, προβλέπεται ότι θα χρειαστούν έως και δέκα χρόνια.

Επιχειρηματικά και καταναλωτικά στην «πρώτη γραμμή»
Μέχρι σήμερα τα δάνεια για τα οποία οι τράπεζες δέχονταν να χάσουν μέρος του κεφαλαίου ήταν είτε εκείνα που έφταναν σε σημείο θα θεωρηθούν «νεκρά» είτε αυτά για τα οποία αποφάσιζε το δικαστήριο να «κουρευτούν». Τα πρώτα εξετάζονται από ειδικές επιτροπές, και μόνο αν κριθεί ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ανάκτησης διαγράφονται. Όσο για τα δάνεια του νόμου Κατσέλη, αυτά που «κουρεύονται» αποτελούν μειοψηφία.

Στη νέα φάση ρυθμίσεων που ξεκινά το 2015 -με την άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών-, ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στις επιχειρηματικές χορηγήσεις αλλά και στα καταναλωτικά. Και αυτό, γιατί για τα στεγαστικά αναμένεται να υπάρξει κάποιο είδος προστασίας, σε περιορισμένη, ωστόσο, έκταση, ενώ «σταθμίζονται» και οι κοινωνικές επιπτώσεις.

Σε κάθε ευκαιρία, οι τράπεζες τονίζουν ότι δεν επιθυμούν να γίνουν... διαχειριστές ακινήτων και, γι΄ αυτόν τον λόγο, δεν προχωρούν εύκολα σε πλειστηριασμούς. Η άρση, ωστόσο, της απαγόρευσης θα λειτουργήσει ευεργετικά για τις ίδιες, αφού θα έχουν πολύ μεγαλύτερα περιθώρια πίεσης. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι τα στεγαστικά δύσκολα θα πρωταγωνιστήσουν.

Από εκεί και πέρα, οι τράπεζες θα «κουρεύουν» δάνεια για τα οποία θα έχουν πρώτα εξαντληθεί όλες οι εναλλακτικές επιλογές ρυθμίσεων, όπως αυτές περιγράφονται στην Οδηγία της Τράπεζας της Ελλάδος και σε συνδυασμό με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης». Στην πράξη, οι «συνεργάσιμοι» δανειολήπτες θα είναι αυτοί που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες «ειδικής» μεταχείρισης.

Τα πρώτα δάνεια που θα «κουρευτούν»/διαγραφούν αφορούν «παλιές» εκκρεμότητες. Σε δεύτερο χρόνο, θα προκύψουν περιπτώσεις πιο πρόσφατων δανείων, τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, θα έχουν περάσει τη διαδικασία ρύθμισης.

*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 13ης Σεπτεμβρίου

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"