Το θέατρο της Κυριακής - Η πινακοθήκη των ηλιθίων

*Του Νίκου Τσιφόρου* *Ακούγονται οι ηθοποιοί Δημήτρης Χορν, Μαίρη Αρώνη, Ανδρέας Φιλιππίδης, Νάντια Χωραφά, Διονυσία Ρώη, Ζώρας Τσάπελης, Τίτος Βανδής, Νάσος Κεδράκας, Άννα Λώρη, Θεόδωρος Έξαρχος* *Σκηνοθεσία Ίων Νταϊφάς*

Νίκος Τσιφόρος - Η Πινακοθήκη των ηλιθίων by Zangogiannis Nasos on Scribd

Η πινακοθήκη των ηλιθίων * Δημήτρης Χορν & Μαίρη Αρώνη

----------------------------------------------------------------------------------

Νίκος Τσιφόρος

Ο Θεός έφτιαξε τα μικρόβια, τα χρέη, τους στενοκέφαλους δικαστικούς και τους συγγενείς, για να τιμωρήσει τον αχάριστον και τον άτιμον άνθρωπο. Τα πρώτα τα πολεμάς με ενέσεις, τα δεύτερα με άρνηση και σε πάνε μέσα, τα τρίτα με φυλάκιση. Τους συγγενείς δεν τους πολεμάς με τίποτα. ...

«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ» Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ

Μια φορά στις εκβολές ενός ποταμού στη Δυτική Αφρική, κάποιος Εγγλέζος θέλησε να κάνει μπάνιο. Επειδή όμως εκείνο το μέρος είχε πολλούς κροκοδείλους, φώναξε ένα ιθαγενή και τον παρακάλεσε να του δείξει καμιά σίγουρη τοποθεσία που να μην έχει απ’ αυτά τα τρομερά ερπετά. Τούδειξε λοιπόν ο ιθαγενής ένα μέρος κοντά στη θάλασσα, έπεσε ο Εγγλέζος, έκανε το μπάνιο του, βγήκε και ρώτησε τον ιθαγενή: -Καλά, εδώ γιατί δεν έχει κροκοδείλους; -Αφέντη, απάντησε ο μαύρος, εδώ δεν έχει κροκοδείλους γιατί έχει πολλούς καρχαρίες. Κι οι κροκόδειλοι τους φοβούνται τους καρχαρίες.

«ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΦΡΑΓΚΟΙ» Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ

Λες έχω αμπέλια και χωράφια και σπίτια και γης. Κουράδες έχεις. Κανένας άνθρωπος δεν έχει γη. Η γης έχει εμάς και σπάει κέφι μαζί μας, άσε που την ενοχλάμε κάθε λίγο σαν κοτόψειρες. Δύναμη; Μπούρδες. Ίδρωσες να κάνεις μια πολυκατοικία 46 διαμερίσματα και πλακώνει ένας σεισμός και στην κάνει λιάδα. Πήρες παρασήματα και χειροκροτήματα και ζήτω και έρχεται αδερφάκι μου ένα τόσο δα μικρόβιο από συνάχι και σε κάνει μια πτωματάρα χωρίς να το καταλάβεις. Έβαλες παρά στην μπάντα και διέταξες κόσμο κάντε έτσι ρε μερμήγκια ασήμαντα, και σε πιάνει ένα κόψιμο και είσαι ρεζίλης στην λεκάνη του καμπινέ. Κάνεις το δυνατό κι έτσι και πιάσει μια παγωνιά τρέμεις σαν παλιόσκυλο και από την άλλη μεριά, μια μολόχα, ένα χορταράκι ασήμαντο, κάθεται όλη νύχτα και τρώει τους αέρηδες και το χιονιά και το πρωί είναι φρέσκο και δεν τούγινε τίποτα. Πούν’ η δύναμή σου ρε φιόγκο κάτου από τούτο εδώ το Σύμπαν που μας πλακώνει με το βάρος του; Πούναι τα μεγαλεία σου και το τουπέ σου; Μια ανάποδη να πάρουνε τα πράματα, στα λεφτά, στα πολιτικά, στην υγεία, στα όλα που την βασίζεις, πας, ξεγράφτηκες και μήτε που θέλουνε να σε θυμούνται οι άλλοι. Πέθανες και περάσανε πενήντα χρόνια και μήτε κανένας ξέρει αν υπήρξες και αν έκανες και σε φοβηθήκανε και σε λογαριάσανε. 

«ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΑΤΣΑΣ» Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ

Νίκος Τσιφόρος (1912-1970)

 από την «Ελληνική Μυθολογία» του Νίκου Τσιφόρου:

Κάποιος είπε ότι σήμερα οι Έλληνες είναι ένας λαός μεταπρατών. Ίσως να τον ενόχλησε η ναυτιλία μας, δυσανάλογα μεγάλη για τη χώρα τούτη δω, τη μικρή και ασήμαντη. Ε, λοιπόν, πάντα ήτανε ένας λαός μεταπρατών οι Έλληνες. Η γη, σκουπιδαριό του Θεού που πέταξε όσα βράχια του περισσεύανε, άμα κι έφτιασε την Ευρώπη, φτωχιά, ντούρα και περήφανη, δεν έδινε απλόχερα τον καρπό της για να θρέψει τον κόσμο της. Η ελιά φύτρωνε πάνω στις απότομες πλαγιές για να καλύψει το έλλειμμα από τα αραιά κοπάδια με λίπος φυτικό. Ίσως νάτανε και το κλίμα που την ανάγκασε να φυτρώνει σε τούτες τις Μεσογειακές άκρες. Μπόλικο το σταφύλι, λιγοστό το σιτάρι. Όμως κανένας Έλληνας δεν σκοτίστηκε για την φτώχεια της γης του. Τη γλέντησε τούτη τη φτώχεια. Στη μεγάλη, τη δυνατή Αθηναϊκή Δημοκρατία, τότε τον χρυσό καιρό της, οι «ελεύθεροι πολίτες» περνάγανε κοτσάνι με φακή, κρασάκι και κριθαρένιο ψωμί. Αραιή και γιορταστική ήτανε η καλοφαγία. Το μόνο που δούλευε άφθονα και πληθωρικά ήτανε «ο νους», η σκέψη, το πνεύμα. Και το αντριλίκι, που αντιμετώπιζε νικηφόρα ορδές από Ασιάτες επιδρομείς, σε δυσανάλογους αλλά νικηφόρους αγώνες. Αντίθετα με τη Ρώμη, την Ελλάδα δεν την έφαγε ο πλούτος. Την έφαγε το μυαλό της. Που δημιούργησε διαμάχες ανάμεσα στους Έλληνες και τους έβαλε να μαλώνουνε μεταξύ τους. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ήτανε η αρχή του τέλους της. Οι τέσσερις σταθμοί της καταστροφής της: Πόλεμος Αθήνας – Σπάρτης, πρόωρος θάνατος του Αλέξανδρου, Βυζαντινή παπαδοκρατία, Μικρασιατική καταστροφή. Ένα από τα τέσσερα ήτανε ικανό να την βουλιάξει. Ήρθανε και τα τέσσερα ακριβώς τη στιγμή που σηκώναμε κεφάλι. «Καλημέρα μεγάλοι και εντιμότατοι ημών σύμμαχοι και προστάτες», αλλά φταίμε κι εμείς. Έχουμε, βλέπεις, πολύ ανεπτυγμένη την ανεξαρτησία, την πρωτοβουλία και το πνεύμα της αρχομανίας. Και δεν πρόκειται να διορθωθούμε ποτέ. Αυτό είναι το δράμα μας.

ΝΙΚΟΣ ΤΣΙΦΟΡΟΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ» Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ

 

από την «Ελληνική Μυθολογία» του Νίκου Τσιφόρου:

Ο Θεός έφτιαξε τα μικρόβια, τα χρέη, τους στενοκέφαλους δικαστικούς και τους συγγενείς, για να τιμωρήσει τον αχάριστον και τον άτιμον άνθρωπο. Τα πρώτα τα πολεμάς με ενέσεις, τα δεύτερα με άρνηση και σε πάνε μέσα, τα τρίτα με φυλάκιση. Τους συγγενείς δεν τους πολεμάς με τίποτα.

 

Το μυστικό με τους δυνατούς είναι να τους χαμογελάς και να τους λες ότι είναι σπουδαίοι. Έτσι και τους βγεις παραπάνω, όλη τη δύναμή τους θα την ξεσπάσουνε στην καμπούρα σου.

 

Οι άνθρωποι; Κοστούμια αλλάζουμε, λάμπες αλλάζουμε, ξυριστικές μηχανές αλλάζουμε… Μυαλά δεν αλλάζουμε.

 

Όσο πιο βλάκας και αφελής είσαι, τόσο ζυγώνεις την ευτυχία.

ΝΙΚΟΣ ΤΣΙΦΟΡΟΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ» Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ

 

Δυο κριτικές του Άλκη Θρύλου (Ελένης Ουράνη) για έργα του Νίκου Τσιφόρου:

Το θεατρογράφημα «Οι Γαμπροί της Ευτυχίας» των κ. Νικ. Τσιφόρου και Π. Βασιλειάδη με το οποίο εγκαινιάσθηκε η θεατρική περίοδος, είναι από τα χειρότερα του είδους. Αν αληθεύει το ρητό ότι «η καλή μέρα φαίνεται από το πρωί», ασφαλώς δεν δικαιολογείται να περιμένουμε την εξέλιξή της με αισιοδοξία. Ακόμα κι ένα θεατρογράφημα μπορεί να έχει μια κάπως στέρεη δομή, να είναι έντεχνο, να έχει κάποια λεπτομερειακά στραφταρίσματα, κάποια χάρη, κάποια ευγένεια. «Οι Γαμπροί της Ευτυχίας» που πλέκονται γύρω από το ίδιο περίπου θέμα της «Δίδος 39 ετών» των κ. κ. Γιαννακόπουλου και Σακελλάριου -η «Δίδα 39 ετών» όμως, κι ας ήταν κι αυτή ένα εργάκι είχε κομψότητα και κάποιο περιεχόμενο, έστω κι όχι βαθύ- δεν έχουν κανένα απ’ αυτά τα προσόντα. Το μόνο μέλημα των συγγραφέων φαίνεται έκδηλα ότι ήταν να κατασκευάσουν τρεις καλουπιασμένους ρόλους κομμένους στ’ αχνάρια των πρωταγωνιστών του θιάσου που στεγάζεται στο θέατρο Φυρστ -όπως μετονομάσθηκε φέτος το άλλοτε θέατρο Σαμαρτζή- των κ. Β. Αυλωνίτη, Ν. Ρίζου και της κ. Γ. Βασιλειάδη. Α! με τι βαναυσότητα γίνεται εκμετάλλευση της καλόβολης έγκρισης της κ. Βασιλειάδη η οποία όχι μόνο παραδέχθηκε αλλά και πέτυχε η ασχήμια της μορφής της -που υπέρμετρα υπογραμμίσθηκε και εξογκώθηκε- να απαρτίσει στοιχείο της προσωπικότητάς της. Οι τρεις ρόλοι συνδέονται μ’ έναν τρόπο χαλαρότατο. Η πλοκή είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αντικαταστάθηκε με την παρδαλότητα διάφορων επεισοδίων που τοποθετήθηκαν πρόχειρα το ένα πλάι στο άλλο. Το θλιβερότερο είναι ότι ο κ. Τσιφόρος που άλλοτε σκορπούσε σπάταλα στο διάλογο την εξυπνάδα του, τώρα τους σπινθηρισμούς της τους έχει σχεδόν σβήσει. Προτίμησε για καρύκευμα της πολύ αναιμικής ίντριγκας την επιδίωξη γυμνοτήτων. Βουβά πρόσωπα, κοπέλες με καλλίγραμμα σώματα και με μικροσκοπικά μπικίνι, περιφέρονται χωρίς λόγο πάνω κάτω στη σκηνή. Πέρσι, όταν σε μια παράσταση του Κήπου είχε γίνει η ίδια επίδειξη, είχα εκφράσει τη γνώμη ότι μια που σε όλες τις ακρογιαλιές μπορεί κανένας να δει όσες θέλει γυμνότητες, δεν πρέπει πια το γυμνό σώμα να έχει την ίδια εμπορικότητα όπως άλλοτε. Φαίνεται ότι είχα απατηθεί και ότι εξακολουθεί να επενεργεί σαν μαγνήτης. Θα κατακλύσουν λοιπόν οι γυμνότητες και τα μπικίνι τις αθηναϊκές καλοκαιρινές σκηνές;
Δεν νομίζω ότι δικαιολογείται να ασχοληθούμε περισσότερο με τους «Γαμπρούς της Ευτυχίας».

ΑΛΚΗΣ ΘΡΥΛΟΣ¹ περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ τ. 840-841 (1/7/1962)

¹Άλκης Θρύλος ήταν το φιλολογικό ψευδώνυμο της Ελένης Ουράνη

 

Η κωμωδία των κ. Νικ. Τσιφόρου, Π. Βασιλειάδη «Μια Ιταλίδα στην Κυψέλη» που παρουσιάζει ο θίασος Μ. Κοντού – Γ. Πάντζα – Γ. Βογιατζή – Δ. Νικολαΐδη, δεν είναι τίποτε άλλο, τίποτε περισσότερο από μια κωμωδία ίντριγκας. Είναι όμως άρτια στο είδος της. Όταν ένα έργο, κι ας μην είναι παρά ένα εργάκι, είναι άρτιο στο είδος του, φθάνει στο στόχο του, δεν είμαστε δικαιολογημένοι, το είπαμε συχνά, να μην αναγνωρίσουμε ότι σημειώνει μια επίτευξη, έστω και μικρών διαστάσεων. Στο θέατρο όπως εξελίχθηκε, στο θέατρο που δεν δίνει πια σαν άλλοτε παραστάσεις μόνο σε μέρες γιορτής, στο θέατρο που πολλαπλασίασε τις εκδηλώσεις του, υπάρχει χώρος για όλα τα είδη. Οι κ. Τσιφόρος και Βασιλειάδης δεν επιδίωξαν καθόλου να προβληματιστούν γύρω από κοινωνικές καταστάσεις, ή ατομικές ψυχολογικές περιστάσεις. Περιόρισαν τις αξιώσεις τους στο να χαρίσουν ευθυμία και διασκέδαση στο κοινό. Εκείνο στο οποίο επέβλεψαν το επέτυχαν. Χωρίς να καταφύγουν σε κανένα χοντρό γαργαλιστικό μέσο, μόνο με την άριστη δομή και το γρήγορο στροβιλιστικό ρυθμό της κωμωδίας τους, με την επιδέξια πλοκή της ευρηματικής ίντριγκας, με τα ευφάνταστα επεισόδια τα οποία ακολουθούν το ένα το άλλο απανωτά, μ’ έναν έξυπνο διάλογο, χαρίζουν αδιάλειπτα και σπάταλα άφθονο κρυστάλλινο γέλιο. Γιατί να προσέξουμε ότι η υπόθεση δεν έχει πιθανοφάνεια, ότι οι χαρακτήρες είναι επίπλαστοι και συμβατικοί, μια που η αληθοφάνεια και η ζωντάνια των προσώπων ήταν κάτι πέρα από τις επιδιώξεις των συγγραφέων; Απολαμβάνουμε εκείνο που οι συγγραφείς μας προσφέρουν. Πρόσθεσαν ακόμα ένα αριστοτεχνικό μπουλβαρδιέρικο εργάκι στο καλό ελληνικό μπουλβάρ.
Στην τέρψη μας συμβάλλει φυσικά πολύ και το παίξιμο που είναι όπως και το εργάκι μπριόζικο, φτερωτό, ανάλαφρο, ταχύτατο (ο σκηνοθέτης κ. Δ. Νικολαΐδης επέτυχε να μην προβάλλουν ούτε στιγμή ενοχλητικά χάσματα και διαλείψεις) και το σημαντικότερο: λεπτότατο. Η παράσταση ήταν εξαιρετικά ενορχηστρωμένη. Πλάι στους φεγγερούς πρωταγωνιστάς, την θελκτικότατη κ. Μ. Κοντού, τους κ. Γ. Πάντζα και Γ. Βογιατζή που ξέρουν να είναι κωμικοί χωρίς να καταδεχθούν κανένα φθηνό ή χοντρό τέχνασμα που θα χαμήλωνε τη στάθμη και την ποιότητα των ερμηνευτικών τους τρόπων, κι όλοι οι άλλοι ηθοποιοί που έλαβαν μέρος στη διανομή ήσαν ό,τι έπρεπε. Από τους δευτεραγωνιστάς ξεχώρισα τις κ. Κ. Γιουλάκη και Η. Καλαμίδου, τον κ. Σ. Μουστάκα και εντελώς ιδιαίτερα την κ. Κ. Παπανίκα.

ΑΛΚΗΣ ΘΡΥΛΟΣ¹ περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ τ. 976 (1/3/1968)

¹Άλκης Θρύλος ήταν το φιλολογικό ψευδώνυμο της Ελένης Ουράνη

Νίκος Τσιφόρος (1909-1970)

Ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες:

Ν. Τσιφόρος: βιογραφικό και απόσπασμα από «Τα παιδιά της πιάτσας»

Απόσπασμα από την «Ελληνική Μυθολογία»

Απόσπασμα από την «Ελληνική Μυθολογία»

Ν. Τσιφόρος, ο Μέγας, άρθρο της Ε. Ακρίτα

Άρθρο του Γ. Λαζαρίδη για τον Ν. Τσιφόρο

«Η Πινακοθήκη των ηλιθίων», ολόκληρο το θεατρικό έργο του Ν. Τσιφόρου

Φιλμογραφία του Ν. Τσιφόρου

logomnimon

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"