Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής την πραγματική εξουσία στη Θεσσαλονίκη είχαν τα «γερμανοντυμένα» Τάγματα Ασφαλείας. Λίγοι πλήρωσαν για τα εγκλήματά τους, ενώ οι περισσότεροι ηγέτες τους ακολούθησαν τον εχθρό για να σωθούν.Δημόσιος απαγχονισμός στους Αμπελοκήπους, 1944. Τα Τάγματα Ασφαλείας κρεμούσαν Έλληνες αντιστασιακούς με σκοπό τον εκφοβισμό, την κάμψη του φρονήματος και την αποθάρρυνση της Αντίστασης στους κατακτητές.
του Χρίστου Ζαφείρη
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη γερμανική κατοχή πραγματοποιήθηκε χωρίς πολεμικές συμπλοκές από τμήματα του ΕΛΑΣ. Στις 30 Οκτωβρίου, οι αρχηγοί της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας, Μάρκος Βαφειάδης και Ευριπίδης Μπακιρτζής, έδωσαν εντολή στα προπορευόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ να καταλάβουν την πόλη. Η εγκατάλειψη της πόλης από τους ναζί και η εμφάνιση των ανταρτικών τμημάτων προκάλεσε παλλαϊκό συναγερμό και παραλήρημα ενθουσιασμού στους Θεσσαλονικείς, που κατέκλυσαν δρόμους και χαιρετούσαν με εκδηλώσεις λατρείας τους παρελαύνοντες ελευθερωτές τους.
Ο ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ ήταν για τρεις περίπου μήνες, ώς τον Ιανουάριο του 1945, που αποσύρθηκε με τη Συνθήκη της Βάρκιζας, η μοναδική τοπική και πολιτική εξουσία στην πόλη. Η Εθνική Πολιτοφυλακή, που εκλέχτηκε από το λαό, είχε αναλάβει όλες τις αρμοδιότητες, τη διατήρηση της τάξης, τον επισιτισμό, τη φορολογία και τη λειτουργία των δημοτικών υπηρεσιών. Το κύριο μέλημά του ήταν η εκκαθάριση της πόλης από τους δωσίλογους, τους «ταγματασφαλίτες», τους συνεργάτες των Γερμανών, που είχαν κάνει την πόλη κέντρο όλων των δυνάμεων της Μακεδονίας που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή.
To «βασίλειο των ταγματασφαλιτών»....
Μια ιστορική μελέτη του λέκτορα της Ιστορίας στο ΑΠΘ Στράτου Δορδανά, με τίτλο «Ελληνες εναντίον Ελλήνων - Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944» (εκδ. Επίκεντρο), δίνει με επιστημονική τεκμηρίωση το ζοφερό κλίμα των παρακρατικών και εθνοπροδοτικών αποβρασμάτων, που αποτελούσαν τα τελευταία χρόνια της κατοχής -με την προστασία των ναζί, τη βία και την αντικομμουνιστική υστερία- την πραγματική εξουσία στην πόλη. Τα Τάγματα Ασφαλείας, ένοπλες παραστρατιωτικές δυνάμεις, δημιούργημα της κατοχικής κυβέρνησης, με τη βοήθεια του στρατού κατοχής αντικατέστησαν στην πράξη τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες (Χωροφυλακή, Δικαιοσύνη κ.λπ.). Τα στελέχωναν ιδεολόγοι αντικομμουνιστές, εθνικοσοσιαλιστές, τυχοδιώκτες και καιροσκόποι, που προσελκύονταν από την πρόσκαιρη εξουσία, τα προσωπικά οφέλη και τα πλούτη που αποκόμισαν από τις αρπαγές και τη «μεσεγγύηση» των εβραϊκών περιουσιών.
Οι πιο διαβόητοι ηγέτες των δωσιλογικών ένοπλων τμημάτων, συνεργάτες των Γερμανών, ήταν ο Γεώργιος Πούλος, ο Αντώνιος Βήχος, ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος κ.ά. Ο Πούλος, απότακτος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, ήταν αρχικά αρχηγός του εθνοσοσιαλιστικού σωματείου «Εθνική Ενωσις η Ελλάς», το διαβόητο «Τρία Εψιλον», που μετεξελίχτηκε σε κόμμα και συνεργάστηκε με τις γερμανικές αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το στρατιωτικό εθελοντικό τάγμα του Πούλου ήταν ντυμένο με γερμανικές στολές και οπλισμένο με γερμανικό οπλισμό.
Ο Αντώνιος Βήχος ίδρυσε την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων (ΠΟΕΤ) και συνεργάστηκε με άλλες αντικομμουνιστικές οργανώσεις. Οι ταγματασφαλίτες του Βήχου, που είχε το στρατηγείο του στη σημερινή οδό Αλεξάνδρου Σβώλου (τότε Πολωνίας), επιδόθηκαν σε όργιο αρπαγών περιουσιών, βίας και εκτελέσεων. Οι άνδρες του Βήχου περιπολούσαν στους δρόμους ως αστυνομικοί και συλλάμβαναν ακόμη και όσους υποψιάζονταν ότι ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ.
Παρωδία ελληνικού στρατού ήταν και ο Εθνικός Ελληνικός Στρατός (ΕΕΣ) του Κισά Μπατσάκ (Κυριάκου Παπαδόπουλου), η διοίκηση του οποίου εγκαταστάθηκε στο μέγαρο της οδού Βασ. Ηρακλείου, ενώ τη διεύθυνση του Γραφείου Τύπου και Προπαγάνδας ανέλαβε ο γνωστός από την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη Ξενοφών Γιοσμάς.
Σκληρότερος απ' όλους τους ταγματασφαλίτες αναδείχτηκε ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο οποίος, λόγω των φρικιαστικών εγκλημάτων, είχε το παρατσούκλι «αιμοσταγής δράκος». Το τμήμα του, που εκπαιδεύτηκε και εξοπλίστηκε από τους Γερμανούς, ονομάστηκε Εθνική Ελληνική Ασφάλεια Πόλεως Θεσσαλονίκης. Οι «Δαγκουλαίοι», πέρα από τις πράξεις βίας, είναι υπεύθυνοι για τις μαζικές εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη το 1944, με δεκάδες άτομα, όπως στο «μπλόκο της Καλαμαριάς», στην Κάτω Τούμπα, στην Ευκαρπία και σε άλλες συνοικίες της πόλης. Ο Δάγκουλας τραυματίστηκε βαριά κατά την εκδίωξη του από τον ΕΛΑΣ και πέθανε στο νοσοκομείο.
Αμεσος συνεργάτης των Γερμανών, ως διευθυντής του Γραφείου Αντικατασκοπίας και Πληροφοριοδότης της Γκεστάπο στη Θεσσαλονίκη, ήταν ο Λάσκαρης Παπαναούμ, ο οποίος, εκτός των άλλων, συνετέλεσε στη δίωξη των Εβραίων της πόλης, αφού πρώτα, σε συνεργασία με τον Μέρτεν, άρπαξαν ως «μεσεγγυούχοι» τις περιουσίες των Εβραίων. Αλλοι συνεργάτες του στρατού κατοχής ήταν ο Κων. Κυλινδρέας, ο Χρήστος Παπαβασιλείου, ο Γεώργιος Σπυρίδης, ο Γρηγόριος Παζιώνης, ο καθηγητής Βασίλειος Εξαρχος, ο Νικόλαος Ζωγράφος κ.ά.
Η φυγή των προδοτών
Οταν οι ηγέτες των ταγματασφαλιτών και των συνεργατών των ναζί διαπίστωσαν ότι επέρχεται το τέλος της γερμανικής κατοχής, αναζήτησαν τη σωτηρία τους στους προστάτες τους. Ενα μήνα πριν από την είσοδο του ΕΛΑΣ στην πόλη, οι πιο πολλοί γερμανόφιλοι αναχώρησαν με τις οικογένειές τους για τη Γερμανία. «Στο τρένο της φυγής», γράφει ο Δορδανάς, «συνταξίδεψαν με τις γερμανικές οικογένειες ο Παζιώνης, ο Σπυρίδης, ο Παπαναούμ, η οικογένεια του Πούλου, οι οικογένειες των διευθυντών των γερμανόφιλων εφημερίδων της πόλης “Νέα Ευρώπη” και “Απογευματινή”, σημαντικών πρακτόρων και πολλοί άλλοι. Ενα μήνα αργότερα, ο Πούλος και οι άνδρες του εγκατέλειψαν συντεταγμένα τις οχυρές θέσεις στη Χαλκηδόνα και ακολούθησαν το γερμανικό στρατό, περνώντας τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα…». Οι σημαντικότεροι ταγματασφαλίτες δεν πλήρωσαν για τα εγκλήματά τους στις δίκες δωσίλογων που ακολούθησαν.
Τα Τάγματα Ασφαλείας, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, που είχαν αποσυρθεί στις παρυφές της πόλης, συγκρούστηκαν με τον ΕΛΑΣ, που είχε ως στόχο τη διάλυσή τους. Η τελική αναμέτρηση, με μεγάλες απώλειες εκατέρωθεν, έγινε το Νοέμβριο του 1944 στη φονικότατη μάχη του Κιλκίς. Ομως, μετά την ήττα των αντικομμουνιστικών τμημάτων, επικράτησε παραφροσύνη από τους άνδρες του ΕΛΑΣ και εκατοντάδες αιχμάλωτοι των ηττημένων ταγματασφαλιτών και άλλων «εθνοπροδοτών» εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, καθώς «η οργή αυτών που τόσο είχαν δεινοπαθήσει ήταν αδύνατον να συγκρατηθεί…». Ηταν η αρχή του φοβερού Εμφυλίου που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια
.
Δυο δεκαετίες και κάτι χρόνια μετά την ήττα των ναζί, αντίστοιχο χρόνο μετά την απελευθέρωση της ελλάδας από τον άξονα, ανοίγει ο δρόμος για τη δημοσιοποίηση σημαντικών στοιχείων , των ίδιων των κατακτητών για τα εγκλήματά τους στη χώρα και σε άλλες κατακτημένες ευρωπαϊκές χώρες, τις ρατσιστικές τους γενοκτονίες κλπ. , αλλά επιπλέον και ανάλογα σημαντικό:
Τίτλος: Στο φως τα μυστικά των ναζί
Φως στο άγνωστο κομμάτι της Ιστορίας της Θεσσαλονίκης, που αφορά τη γερμανική Κατοχή και την τύχη της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης, αναμένεται να ρίξει η δημοσιοποίηση των αρχείων των ναζί που φυλάσσονταν μέχρι σήμερα ως «άκρως απόρρητα έγγραφα» στο Μπαντ Αρολσεν της Γερμανίας. Η Ελλάδα, μία από τις έντεκα χώρες που συνυπέγραψαν το 1955 τη διεθνή συνθήκη η οποία έθετε τα 30 εκατομμύρια έγγραφα του αρχείου υπό υψηλή προστασία, θα λάβει σύντομα σε ψηφιακή μορφή το μέρος του υλικού που την αφορά. Το γεγονός χαρακτηρίζεται μοναδικό από τους ιστορικούς, καθώς για πρώτη φορά 62 χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου θα αποκαλυφθούν «κρυμμένα» μυστικά που αφορούν τους Ελληνες Εβραίους θύματα του Oλοκαυτώματος, τη στάση πολιτικών και τοπικών παραγόντων επί γερμανικής Κατοχής αλλά και τους συνεργάτες των ναζί στην Ελλάδα.
Oι έντεκα χώρες - μέλη της Διεθνούς Επιτροπής Ερευνας Θυμάτων (Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ισραήλ, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Oλλανδία, Πολωνία, ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία) είχαν συμφωνήσει, το 1955, τα αρχεία αυτά να αποδοθούν μόνο στον Ερυθρό Σταυρό, καθώς μόνον αυτός διέθετε τις πληροφορίες που αφορούσαν τα 17,5 εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι προπολεμικά, στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και μεταπολεμικά αιχμαλωτίστηκαν, παρέμειναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, καταδικάστηκαν σε καταναγκαστικά έργα ή και θανατώθηκαν, και την τύχη των οποίων αναζητούσαν συγγενείς τους. Τα αρχεία, που περιλαμβάνουν τις αναφορές των Γερμανών στρατιωτικών και αξιωματικών από τις χώρες όπου έδρασαν, περιέχουν λεπτομερή στοιχεία για τον τρόπο λειτουργίας των στρατοπέδων συγκέντρωσης, των πειραμάτων που γίνονταν στους κρατουμένους, ευαίσθητα ιατρικά δεδομένα (όπως οι ασθένειες αλλά και οι σεξουαλικές προτιμήσεις των θυμάτων), ονόματα ανθρώπων που συνεργάστηκαν με τους ναζί από διάφορες θέσεις αλλά και «φακέλους» με τα ονόματα όσων βρέθηκαν στις δυνάμεις της εθνικής αντίστασης. Το Μάιο του 2006, εκπρόσωποι των χωρών που συνυπέγραψαν τη συνθήκη, συναντήθηκαν στο Λουξεμβούργο και προχώρησαν στις τροποποιήσεις εκείνες που θα άνοιγαν το δρόμο για την άρση του απορρήτου. Η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα που προχώρησε στην επικύρωση των τροποποιήσεων στη Συνθήκη του 1955 μόλις πριν από λίγες μέρες και επομένως άναψε το «πράσινο φως», για να δοθούν αυτά τα στοιχεία σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες.
Ερωτηματικά και «πληγές»
«Πρόκειται για ένα μεγάλο ιστορικό γεγονός. Τα αρχεία αυτά θα μας δώσουν πολιτικές, κοινωνικές και ιστορικές πληροφορίες γύρω από τη δράση των Γερμανών στην Ελλάδα: ποιοι ήταν οι ‘συνεργάτες’ τους, πώς έγινε ο διωγμός των Εβραίων και ειδικά εκείνων της Θεσσαλονίκης, που θρήνησε 46.091 ψυχές, το 96% των μελών της κοινότητάς μας. Θα απαντηθούν ερωτήματα για το Oλοκαύτωμα των Εβραίων στις τρεις ζώνες κατοχής (βουλγαρική, γερμανική, ιταλική) που υπήρχαν στην Ελλάδα, στοιχεία για τη στάση του εβραϊκού πληθυσμού και των ηγετών του εκείνη την περίοδο αλλά και των τοπικών παραγόντων», τονίζει στον «ΑτΚ» ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου (ΚΙΣ), Μωυσής Κωνσταντίνης. Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση αυτού του αρχείου, όπως τονίζει, το ΚΙΣ, το οποίο, σύμφωνα με το νόμο, έχει την ευθύνη για όλες τις εβραϊκές κοινότητες στην Ελλάδα, θα συνεργαστεί με τις ελληνικές αρχές που θα το παραλάβουν προκειμένου να το αξιοποιήσουν. Στην ερώτηση αν η δημοσιοποίηση του αρχείου, και ειδικότερα εκείνου που αφορά την αρνητική στάση ατόμων, ανοίξει «πληγές», ο κ. Κωνσταντίνης απαντά αρνητικά. «Ως ηγέτης του ελληνικού εβραϊσμού, πιστεύω πως όχι. Εχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε και οι πρωταγωνιστές είτε έχουν θανατωθεί στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης είτε δε ζουν πλέον αυτοί που όμως συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς. Παράδειγμα το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει διπλωματικές σχέσεις με τη Γερμανία ή το άνοιγμα αρχείων πολλών κρατών για σημαντικά πολιτικά γεγονότα που δεν προκάλεσαν τέτοια φαινόμενα. Παράλληλα, θα τηρηθούν όλοι οι νόμοι που αφορούν τη διαφύλαξη των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων». Ρωτήσαμε τον πρόεδρο του ΚΙΣ ποια είναι η απάντηση που ο ίδιος προσδοκά να πάρει από τα αρχεία. «Oλα αυτά που σας ανέφερα και κυρίως για το ερώτημα που τυραννά όλους εμάς που επιζήσαμε ή είμαστε απόγονοι των θυμάτων του Oλοκαυτώματος: Γιατί οι Ελληνες Εβραίοι και κυρίως εκείνοι της Θεσσαλονίκης δεν αντιστάθηκαν στους διωγμούς των Γερμανών;».
Ανεκτίμητα ντοκουμέντα
O συγγραφέας και ερευνητής της Ιστορίας των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και της πόλης γενικότερα Ευάγγελος Χεκίμογλου μιλά για γεγονός τεράστιας σημασίας. «Μέχρι σήμερα έχουμε προφορικές μαρτυρίες και μνήμες, όχι, όμως, τις αποδείξεις που αφορούν αυτήν την ιστορική περίοδο. Η αξία αυτού του αρχείου είναι πολιτική, οικονομική και κοινωνική και συναρτάται με τα αντίγραφα των καταλόγων των μελών της Εβραϊκής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης που βρίσκονται σήμερα στο Ισραήλ. Συνδέεται επίσης με πολλά ερωτήματα, όπως ποιες είναι οι διεκδικήσεις της ελληνικής πλευράς (κυβέρνηση, Ισραηλιτικό Συμβούλιο κ.ά. ) από τη Γερμανία, ποιος θα διαχειριστεί και πώς το αρχείο και ακόμη πώς θα αντιμετωπιστούν τα κοινωνικά προβλήματα που θα προκύψουν, για παράδειγμα αυτό που αφορά τους ‘συνεργάτες’ των Γερμανών. Εκτός από ανθρώπους που είχαν άμεσο προσωπικό όφελος και συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς βλάπτοντας συμπατριώτες τους, υπήρξαν και άνθρωποι που βρέθηκαν να συνομιλούν με τους ναζί με μεγάλο προσωπικό κόστος. Η διαχείριση του θέματος είναι λεπτή...», επισημαίνει.».
Τα ονόματα πότε θα βγούν στη φόρα???
Αν τα βρεί κανείς ας τα μεταφέρει στο indy. Έχω απορία να δώ τα ονόματα αλλά όπως φαντάζομαι θα δούμε των φίλους των ηθικών αυτουργών και όχι αυτούς καθαυτούς...
Αν τα βρεί κανείς ας τα μεταφέρει στο indy. Έχω απορία να δώ τα ονόματα αλλά όπως φαντάζομαι θα δούμε των φίλους των ηθικών αυτουργών και όχι αυτούς καθαυτούς...
Πηγή : http://naftilos.blogspot.com/2006/10/blog-post_30.html " ......
To «βασίλειο των ταγματασφαλιτών»
Μια ιστορική μελέτη του λέκτορα της Ιστορίας στο ΑΠΘ Στράτου Δορδανά, με τίτλο «Ελληνες εναντίον Ελλήνων - Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944» (εκδ. Επίκεντρο), δίνει με επιστημονική τεκμηρίωση το ζοφερό κλίμα των παρακρατικών και εθνοπροδοτικών αποβρασμάτων, που αποτελούσαν τα τελευταία χρόνια της κατοχής -με την προστασία των ναζί, τη βία και την αντικομμουνιστική υστερία- την πραγματική εξουσία στην πόλη. Τα Τάγματα Ασφαλείας, ένοπλες παραστρατιωτικές δυνάμεις, δημιούργημα της κατοχικής κυβέρνησης, με τη βοήθεια του στρατού κατοχής αντικατέστησαν στην πράξη τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες (Χωροφυλακή, Δικαιοσύνη κ.λπ.). Τα στελέχωναν ιδεολόγοι αντικομμουνιστές, εθνικοσοσιαλιστές, τυχοδιώκτες και καιροσκόποι, που προσελκύονταν από την πρόσκαιρη εξουσία, τα προσωπικά οφέλη και τα πλούτη που αποκόμισαν από τις αρπαγές και τη «μεσεγγύηση» των εβραϊκών περιουσιών.
Οι πιο διαβόητοι ηγέτες των δωσιλογικών ένοπλων τμημάτων, συνεργάτες των Γερμανών, ήταν ο Γεώργιος Πούλος, ο Αντώνιος Βήχος, ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος κ.ά. Ο Πούλος, απότακτος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, ήταν αρχικά αρχηγός του εθνοσοσιαλιστικού σωματείου «Εθνική Ενωσις η Ελλάς», το διαβόητο «Τρία Εψιλον», που μετεξελίχτηκε σε κόμμα και συνεργάστηκε με τις γερμανικές αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το στρατιωτικό εθελοντικό τάγμα του Πούλου ήταν ντυμένο με γερμανικές στολές και οπλισμένο με γερμανικό οπλισμό.
Ο Αντώνιος Βήχος ίδρυσε την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων (ΠΟΕΤ) και συνεργάστηκε με άλλες αντικομμουνιστικές οργανώσεις. Οι ταγματασφαλίτες του Βήχου, που είχε το στρατηγείο του στη σημερινή οδό Αλεξάνδρου Σβώλου (τότε Πολωνίας), επιδόθηκαν σε όργιο αρπαγών περιουσιών, βίας και εκτελέσεων. Οι άνδρες του Βήχου περιπολούσαν στους δρόμους ως αστυνομικοί και συλλάμβαναν ακόμη και όσους υποψιάζονταν ότι ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ.
Παρωδία ελληνικού στρατού ήταν και ο Εθνικός Ελληνικός Στρατός (ΕΕΣ) του Κισά Μπατσάκ (Κυριάκου Παπαδόπουλου), η διοίκηση του οποίου εγκαταστάθηκε στο μέγαρο της οδού Βασ. Ηρακλείου, ενώ τη διεύθυνση του Γραφείου Τύπου και Προπαγάνδας ανέλαβε ο γνωστός από την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη Ξενοφών Γιοσμάς.
Σκληρότερος απ' όλους τους ταγματασφαλίτες αναδείχτηκε ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο οποίος, λόγω των φρικιαστικών εγκλημάτων, είχε το παρατσούκλι «αιμοσταγής δράκος». Το τμήμα του, που εκπαιδεύτηκε και εξοπλίστηκε από τους Γερμανούς, ονομάστηκε Εθνική Ελληνική Ασφάλεια Πόλεως Θεσσαλονίκης. Οι «Δαγκουλαίοι», πέρα από τις πράξεις βίας, είναι υπεύθυνοι για τις μαζικές εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη το 1944, με δεκάδες άτομα, όπως στο «μπλόκο της Καλαμαριάς», στην Κάτω Τούμπα, στην Ευκαρπία και σε άλλες συνοικίες της πόλης. Ο Δάγκουλας τραυματίστηκε βαριά κατά την εκδίωξη του από τον ΕΛΑΣ και πέθανε στο νοσοκομείο.
Αμεσος συνεργάτης των Γερμανών, ως διευθυντής του Γραφείου Αντικατασκοπίας και Πληροφοριοδότης της Γκεστάπο στη Θεσσαλονίκη, ήταν ο Λάσκαρης Παπαναούμ, ο οποίος, εκτός των άλλων, συνετέλεσε στη δίωξη των Εβραίων της πόλης, αφού πρώτα, σε συνεργασία με τον Μέρτεν, άρπαξαν ως «μεσεγγυούχοι» τις περιουσίες των Εβραίων. Αλλοι συνεργάτες του στρατού κατοχής ήταν ο Κων. Κυλινδρέας, ο Χρήστος Παπαβασιλείου, ο Γεώργιος Σπυρίδης, ο Γρηγόριος Παζιώνης, ο καθηγητής Βασίλειος Εξαρχος, ο Νικόλαος Ζωγράφος κ.ά.
...."Στοιχεία από τους ίδιους τους ταγματαλήτες-η περίπτωση του Αγρινίου
Μια ιστορική μελέτη του λέκτορα της Ιστορίας στο ΑΠΘ Στράτου Δορδανά, με τίτλο «Ελληνες εναντίον Ελλήνων - Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944» (εκδ. Επίκεντρο), δίνει με επιστημονική τεκμηρίωση το ζοφερό κλίμα των παρακρατικών και εθνοπροδοτικών αποβρασμάτων, που αποτελούσαν τα τελευταία χρόνια της κατοχής -με την προστασία των ναζί, τη βία και την αντικομμουνιστική υστερία- την πραγματική εξουσία στην πόλη. Τα Τάγματα Ασφαλείας, ένοπλες παραστρατιωτικές δυνάμεις, δημιούργημα της κατοχικής κυβέρνησης, με τη βοήθεια του στρατού κατοχής αντικατέστησαν στην πράξη τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες (Χωροφυλακή, Δικαιοσύνη κ.λπ.). Τα στελέχωναν ιδεολόγοι αντικομμουνιστές, εθνικοσοσιαλιστές, τυχοδιώκτες και καιροσκόποι, που προσελκύονταν από την πρόσκαιρη εξουσία, τα προσωπικά οφέλη και τα πλούτη που αποκόμισαν από τις αρπαγές και τη «μεσεγγύηση» των εβραϊκών περιουσιών.
Οι πιο διαβόητοι ηγέτες των δωσιλογικών ένοπλων τμημάτων, συνεργάτες των Γερμανών, ήταν ο Γεώργιος Πούλος, ο Αντώνιος Βήχος, ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος κ.ά. Ο Πούλος, απότακτος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, ήταν αρχικά αρχηγός του εθνοσοσιαλιστικού σωματείου «Εθνική Ενωσις η Ελλάς», το διαβόητο «Τρία Εψιλον», που μετεξελίχτηκε σε κόμμα και συνεργάστηκε με τις γερμανικές αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το στρατιωτικό εθελοντικό τάγμα του Πούλου ήταν ντυμένο με γερμανικές στολές και οπλισμένο με γερμανικό οπλισμό.
Ο Αντώνιος Βήχος ίδρυσε την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων (ΠΟΕΤ) και συνεργάστηκε με άλλες αντικομμουνιστικές οργανώσεις. Οι ταγματασφαλίτες του Βήχου, που είχε το στρατηγείο του στη σημερινή οδό Αλεξάνδρου Σβώλου (τότε Πολωνίας), επιδόθηκαν σε όργιο αρπαγών περιουσιών, βίας και εκτελέσεων. Οι άνδρες του Βήχου περιπολούσαν στους δρόμους ως αστυνομικοί και συλλάμβαναν ακόμη και όσους υποψιάζονταν ότι ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ.
Παρωδία ελληνικού στρατού ήταν και ο Εθνικός Ελληνικός Στρατός (ΕΕΣ) του Κισά Μπατσάκ (Κυριάκου Παπαδόπουλου), η διοίκηση του οποίου εγκαταστάθηκε στο μέγαρο της οδού Βασ. Ηρακλείου, ενώ τη διεύθυνση του Γραφείου Τύπου και Προπαγάνδας ανέλαβε ο γνωστός από την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη Ξενοφών Γιοσμάς.
Σκληρότερος απ' όλους τους ταγματασφαλίτες αναδείχτηκε ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο οποίος, λόγω των φρικιαστικών εγκλημάτων, είχε το παρατσούκλι «αιμοσταγής δράκος». Το τμήμα του, που εκπαιδεύτηκε και εξοπλίστηκε από τους Γερμανούς, ονομάστηκε Εθνική Ελληνική Ασφάλεια Πόλεως Θεσσαλονίκης. Οι «Δαγκουλαίοι», πέρα από τις πράξεις βίας, είναι υπεύθυνοι για τις μαζικές εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη το 1944, με δεκάδες άτομα, όπως στο «μπλόκο της Καλαμαριάς», στην Κάτω Τούμπα, στην Ευκαρπία και σε άλλες συνοικίες της πόλης. Ο Δάγκουλας τραυματίστηκε βαριά κατά την εκδίωξη του από τον ΕΛΑΣ και πέθανε στο νοσοκομείο.
Αμεσος συνεργάτης των Γερμανών, ως διευθυντής του Γραφείου Αντικατασκοπίας και Πληροφοριοδότης της Γκεστάπο στη Θεσσαλονίκη, ήταν ο Λάσκαρης Παπαναούμ, ο οποίος, εκτός των άλλων, συνετέλεσε στη δίωξη των Εβραίων της πόλης, αφού πρώτα, σε συνεργασία με τον Μέρτεν, άρπαξαν ως «μεσεγγυούχοι» τις περιουσίες των Εβραίων. Αλλοι συνεργάτες του στρατού κατοχής ήταν ο Κων. Κυλινδρέας, ο Χρήστος Παπαβασιλείου, ο Γεώργιος Σπυρίδης, ο Γρηγόριος Παζιώνης, ο καθηγητής Βασίλειος Εξαρχος, ο Νικόλαος Ζωγράφος κ.ά.
Από μια έκθεση του αρχιταγματασφαλίτη του Αγρινίου Τολιόπουλου- δίνει ο ίδιος κάπου 50 ονόματα βαθμοφόρων.
Στην παρακάτω φωτογραφία:
Γερμανικό πολυβολείο, στις άκρες τότε και σήμερα κοντά στο κέντρο του Αγρινίου, ανάμεσα σε ζώνη παλιών καπναποθηκών και του τότε σιδηροδρομικού σταθμού. Δεν ξέρω άν στο διάστημα της κατοχής εκτός από τους ναζί το διαχειρίζονταν και οι τσολιάδες- μετά την αποχώρησή των γερμανών πέρασε στο λόχο βαριού οπλισμού των ταγματασφαλιτών για την απόκρουση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ που τελικά απελευθέρωσαν την πόλη.
q Είναι αφάνταστα τρελλό(;) το πώς συστηματικά και διαχρονικά, το ελληνικό κράτος καλύπτει το δοσιλογισμό και τους συνεργάτες των ναζί κατακτητών.
Μόλις στα τέλη του 1998 τα ελληνικά στρατιωτικά επιτελεία έδωσαν στη δημοσιότητα και τη δυνατότητα πολιτικής και επιστημονικής έρευνας τα αρχεία τους για την περίοδο Κατοχής , Εμφυλίου και πρώτης μετεμφυλιακής περιόδου.
«Διέπρεπαν» εκεί, αναφορές , εκθέσεις κλπ. αιμοσταγών ταγματασφαλιτών , μπάτσων , καραβανάδων, πρακτόρων εποχής κλπ. που εξυμνούσαν τα κατορθώματά τους, διέστρεφαν μεν στοιχεία και γεγονότα (αλλά στοιχειώδης γνώση των αληθινών περιστατικών σε συνδιασμό με τη «γνώμη» των ντόπιων φασιστών δείχνει σε πληρότητα τα εγκλήματά τους..).
Το εξαιρετικό: Μια που πρόκειται για εσωτερικά, υπηρεσιακά κείμενα, οι φασίστες δίνουν τα πάντα! Πλήρη ονόματα , δυνάμεις κλπ.
Αυτά τα πολύτιμα στην ιστορική και πολιτική έρευνα , αλλά και ΜΝΗΜΗ αρχεία, ο στρατός τα απέσυρε γρήγορα!
Δεν υπάρχουν στη διάθεση κανενός.
Ελάχιστα από αυτά που πρόλαβαν να κυκλοφορήσουν ανάμεσα σε ερευνητές διασώθηκαν.
Μεταξύ τους η έκθεση του αρχιταγματασφαλίτη και σφαγέα του Αγρινίου ταγματάρχη (τότε) Τολιόπουλου - έκθεση που χρειάστηκε να φτάσει το 2006-7 για να βρεθεί και να δημοσιευτεί σε μερικά τοπικά ΜΜΕ.
Το «τάγμα» , σε μια πόλη που τότε ήταν ακόμα μικρή με πληθυσμό λιγότερο από 20-25.000 , το Σεπτέμβρη του ’44 όταν αποχωρούσαν οι γερμανοί είχε δύναμη 800 ανδρών , συν τη χωροφυλακή , συν ένα πλήρη λόχο -περίπου 100 άτομα που είχαν σταλεί στη Ναύπακτο για να συγκροτήσουν και εκεί δύναμη Ράλληδων! Δηλαδή πάνω από 1000 Γερμανοτσολιάδες και χωροφυλάκοι. Πλήρης έλεγχος πληθυσμού με ένα ένοπλο ανά είκοσι κατοίκους- γι’ αυτό και οι τότε φυλακές της αγια τριάδας ήταν τίγκα στους πολιτικούς κρατούμενους , απο όπου ένα χρόνο πριν οι Ράλληδες διάλεξαν τους 120 που εκτέλεσαν μ. παρασκευή οι γερμανοί.
Να’ ρθουμε όμως στο προκείμενο , στα στοιχεία που δίνει ο ίδιος ο αρχιταγματασφαλίτης , με αποσπάσματα από την αναφορά του που συντάχτηκε το 1955:
«...Η εν λόγω συγκρότησις του Τάγματος εν Αγρίνιω επετεύχθη:
α) Διά του 5ου λόχου του ΙΙ Τάγματος Ασφαλείας Αθηνών χρησιμοποιηθείς ως πυρήν.
β) Διά της ενισχύσεως ενός πλήρους λόχου της Στρ/κής Δ/σεως Ασφαλείας Πατρών.
γ) Διά της εθελουσίας κατατάξεως των κατοίκων της πόλεως Αγρινίου και περιχώρων και
δ) Διά της Στρατολογίας εφέδρων, εκ των πλέον εθνικοφρόνων κατοίκων, της εν λόγω περιοχής και πόλεως Αγρινίου
(.....)
1. Συγκρότησις - Σύνθεσις: Τάγμα Πεζικού με 7 Λόχους τυφεκιοφόρων, 1 Λόχο Πολυβόλων και 1 Μηχανοκίνητον Τμήμα.
2. Αξιωματικοί
1) Ταγ/χης Πεζικού Τολιόπουλος Γεώργιος Διοικητής Τάγματος
2) " " Αρσένης Αριστείδης Επόπτης Οικον. υπηρεσ.
3) " " Παυλής Γεώργιος Υπασπιστής
4) " " Σταματίου Ευάγγελος Δντής Γραφ. Πληροφοριών
5) " " Σούρτος Ματθαίος Διοικητής Λόχου
6) " " Δελής Ηλίας " "
7) " Πυρ/κού Τσάμης Αθανάσιος Διαθέσιμος
8) Λοχαγός Πεζικού Γιωτόπουλος Παναγιώτης Αξ/κός Εκπαιδεύσεως
9) " " Τσαπίνας Γεώργιος Διοικητής Λόχου
10) " " Παναγιώτου Πέτρος " "
11) " Μηχανικού Μαργιόλης Διονύσιος Αξ/κός Φρουραρχείου
12) " Πεζικού Μαρκόπουλος Σωτήριος Διοικητής Λόχου
13) Ιατρός Παπαλάμπρου Ευάγγελος Ιατρός Τάγματος
14) Εφ. " Μπαϊμπάς Ιωάννης Ιατρός βοηθός
15) Υπλ/γός Πεζικού Πελεκίδης Δημήτριος Διοικητής Λόχου
16) Υπλ/γός Πεζικού Νταβατζής Ιωάννης Διαχ/στής Υλικού
17) " " Μηλιάδης Ελευθέριος Διοικητής Λόχου
18) Εφ. " Πυρ/κού Σερπάνος Άγγελος Δ/ντής Μηχ/του Ουλαμού
19) " " Δικ/κού Αλεξανδρής Φώτιος Αξ/κός Δικαστικού
20) Ανθ/γός Πεζικού Αποστολίδης Κων/νος Διμοιρίτης
21) " " Μαρινόπουλος Δημήτρ. "
22) " Στρ/γίας Βαρδάλος Χρήστος Στρατολόγος
23) " Πεζικού Παπανικολάου Δημήτριος Διμοιρίτης
24) " " Γεωργόπουλος Φώτιος "
25) " " Κοτρίκλας Αθανάσιος "
26) " " Σκιαδάς Νικόλαος "
27) " Μηχανικού Αγγελής Νικόλαος Αξ/κός Φρουραχείου
28) " Πεζικού Μαργαρίτης Χαράλαμπος Διμοιρίτης
29) " Ιππικού Παπαχρήστου Σταύρος "
30) Εφ.Ανθ/ρχος Παπαδήμας Νικόλαος Ταμίας
31) Ανθ/γός Πεζικού Αρκάδας Δημήτριος Διμοιρίτης
32) " " Κόνιαρης Γεώργιος "
33) Ανθυπ-ίατρος Πιτιάς Ιωάννης Οφθαλμ-ίατρος
34) " Σίσκος Γεώργιος Δερματο-λόγος
35) Ανθ.
Χωρ/κής Πουρής Ιωάννης Αξ/κός Πληροφοριών
36) " " Γεωργίου Γεώργιος " "
37) Λοχαγός Δικ/κού Ρακόφιλος Κωνστ/νος Διευθυντής Δικαστικού
38) Ανθ/στής Πεζικού Μπάρκας Παναγιώτης Διμοιρίτης
39) " Πυρ/κού Πετσαλάς Ηλίας "
40) " Μηχ/κού Ορφανός Ιωάννης "
41) " Πυρ/κού Γιαννακός Ιωάννης "
42) " Πεζικού Τσανακάκης Γρηγόριος "
43) " " Ναρκογιαννάκης Εμμαν. "
44) " Πυρ/κού Κολοβός Επαμειν. "
45) " Πεζικού Μαχαίρας Κωνσ/νος "
46) " " Γεωργαντάς Κωνστ. "
47) " " Παπαβασιλείου Ιωάννης "
48) " " Καραγεωργάκης "
49) Λοχαγός " Καλαμπόκης Γεώργιος Δ/τής Λόχου
(....)
β) Τακτική κατάστασις του Τάγματος της 10ης Σ/βρίου 1944. (...)
Το Τάγμα διέθετε (5) Λόχους Τυφεκιοφόρων και 1 Λόχον Πολυβόλων μεθ’ ενός βαρέος όλμου, συνολικής δυνάμεως 800 ανδρών. Διά της δυνάμεως του ταύτης, εγκατέστησε μίαν περιφερειακήν γραμμήν αντιστάσεως πέριξ της πόλεως Αγρινίου, καταλαβών εδαφικά σημεία, αρκετά ισχυρά ως προς την Β.Δ. πλευράν της πόλεως...».
ΤΑΓΜΑΤΑΣΦΑΛΙΤΗΣ ΠΑΠΑΣ
Ένα ακόμα απόσπασμα έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Βαμένος φασίστας αποδεικνύεται ο παπάς διπλανού χωριού (Δοκίμι- ενωμένο σήμερα με το Αγρίνιο) , που ηγείται μαχών εναντίον του ΕΛΑΣ, πριν την απελευθέρωση της πόλης. Ο παπάς τρώει αντάρτικες σφαίρες ή μαχαιριές στη μάχη και παραδίνει τελικά (μαύρη) ψυχή:
«.... ε) Τακτική Κατάστασις του Τάγματος της 12ης Σ/βρίου 1944.
=====================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
θα δούμε άραγε αν