Πέμπτη 21 Μαΐου 2020

« Ψαρονέφρι στο ΚαρπενήσιΑρνί και λιοντάρι. Καπιτάν μπουρντά γκελίορ (αποσπάσματα από το Ταξιδι του Ψυχάρη) » Μεζεδάκια στο σιντριβάνι


Ποιο σιντριβάνι; Mα φυσικά το καινούργιο σιντριβάνι της Ομόνοιας.











Το σιντριβάνι, που εγκαινιάστηκε προχτές από τον δήμαρχο Αθηναίων -με αποτέλεσμα να συντριβεί (pun intended) κάθε οδηγία για τήρηση αποστάσεων αφού, όπως εύκολα θα μπορούσε -και θα έπρεπε- να προβλεφθεί, πλήθος κόσμου μαζεύτηκε, μια και τούτες τις περίεργες μέρες, που ακόμα δεν έχουν χαλαρώσει όλα τα μέτρα και δεν έχουν ανοίξει καφετέριες, ζαχαροπλαστεία και ταβέρνες (να μην πούμε για θερινα σινεμά) ώστε να ισοκατανεμηθούν όσοι αναζητούν έξοδο και διέξοδο, με το παραμικρό συνωστίζεται ο κόσμος στις πλατείες.
Στα σόσιαλ επικρίθηκε έντονα η υποκριτική στάση των καναλιών, που ήταν αμείλικτα όταν καυτηρίαζαν προηγούμενα συμβάντα συγκέντρωσης πλήθους σε πλατείες, ενώ τώρα μόνο επαίνους είχαν -στην αρχή. Αντέγραψα ένα πολύ πετυχημένο της φίλης Έλενας Μηλιώτη:
Νισάφι πια με αυτά τα παλιόπαιδα, που μαζεύονται στις πλατείες, αυτούς τους αναρχικ…, α καλέ ο Δήμαρχος είναι, μπραβο κ. Δήμαρχε, καταπληκτικό το σιντριβανι κ. Δήμαρχε, τέλεια εκδήλωση κ. Δήμαρχε.
Τέλος πάντων, χάρη στην αντίδραση αυτή, αναγκάστηκε τελικά και ο κ. Δήμαρχος ν’ αναγνωρίσει πως έκανε λάθος.
* Και ξεκινάμε με τα μεζεδάκια μας.
Ο ληξίαρχος Νομανσλάνδης θα ενδιαφερθεί για ένα άρθρο της iefimerida, αφιερωμένο στις τελευταίες ώρες του Χίτλερ.
Eκει διαβάζουμε ότι την 29η Απριλίου 1945, μια μέρα πριν από την αυτοκτονία του, «Ο Βάλετ Λιζν χορηγεί σταγόνες κοκαΐνης στο πονεμένο δεξί μάτι του Χίτλερ και του δίνει ένα κουτί χάπια για τον τυμπανισμό του».
Πιο πέρα, μετά την αυτοκτονία, διαβάζουμε ότι ο Μπόρμαν «και ο Λινζ» μπήκαν στο δωμάτιο ακούγοντας τον πυροβολισμό και βρήκαν τα δυο πτώματα -ο Χίτλερ είχε αυτοπυροβοληθεί ενώ η Εύα Μπράουν πήρε δηλητήριο.
Ο Βάλετ Λιζν (ή Λινζ μήπως; ) είναι υποψήφιος για κατάταξη τόσο στα μητρώα της Νομανσλάνδης όσο και στη Στρατιά των Αγνώριστων. Πρόκειται για τον υπηρέτη του Χίτλερ, που λεγόταν Heinz Linge, Χάιντς Λίνγκε. Ούτε Λιζν, ούτε Λινζ.
Ούτε βεβαίως Βάλετ! Απλώς, στο αγγλικό πρωτότυπο απ’ όπου αντλήθηκαν οι πληροφορίες, έλεγε Valet Linge, o βαλές, σα να λέμε, κι αυτό θεωρήθηκε το μικρό όνομά του.
Το πιο περίεργο είναι ότι, στην αρχή του άρθρου, γράφεται σωστά: Ο Μάρτιν Μπόρμαν μαζί με τον οδηγό του Χίτλερ Έριχ Κέμπκα, τον υπηρέτη του Χάιντς Λίγκε….
Όμως το άρθρο είναι γραμμένο χριστιανικά, δηλαδή με ευλαβή εφαρμογή της αρχής «να μη γνωρίζει η δεξιά σου τι ποιεί η αριστερά σου». Ο συντάκτης που έβαλε τον Λίγκε να καίει τα πτώματα στην αρχή, στο τέλος του άρθρου εμπιστεύτηκε την ίδια δουλειά στον Λινζ αφού στο ενδιάμεσο είχε αναθέσει καθήκοντα υπηρέτη στον Βάλετ Λιζν!









* Πολύ συζητήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα γλωσσικό «λάθος» που υπήρχε σε ένα πανό των εκπαιδευτικών κατά την πρόσφατη συγκέντρωση ενάντια στο αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο.
Όπως βλέπετε, ένα από τα κεντρικά πανό της συγκέντρωσης καλεί την κ. Κεραμέως να αποσύρει το νομοσχέδιο και την (ν)τροπολογία (για τη ζωντανή μετάδοση των μαθημάτων), χρησιμοποιώντας προστακτική: Απέσυρε τώρα!
Η προστακτική αυτή είναι λανθασμένη σύμφωνα με τη σχολική γραμματική. Σύμφωνα με τη σχολική γραμματική, ο σωστός τύπος της προστακτικής είναι: Απόσυρε τώρα! Πολλοί φυσικοί ομιλητές της ελληνικής, ίσως και η πλειοψηφία (ή «πλειονότητα» αν είστε της άλλης φράξιας) δυσκολεύονται με τους τύπους όπως «απόσυρε!», τους θεωρούν αντιγραμματικούς, τους χρησιμοποιούν μόνο με προσπάθεια, ενώ αβίαστα προτιμούν τύπους «με αύξηση» [δεν είναι αύξηση, αλλά ας το πούμε έτσι] όπως «απέσυρε!», «διέκοψέ την!», «υπέγραψε εδώ!», «επέλεξε το πακέτο που σου ταιριάζει».
Προσωπικά, δεν ανήκω σε αυτή την κατηγορία. Στη δική μου προσωπική «μητρική διάλεκτο» η προστακτική «διέκοψέ την» είναι εντελώς αφύσικη, όχι απλώς αντιγραμματική αλλά αδιανόητη. Θα πω αβίαστα «διάκοψέ την», «διάλυσέ τους», «υπόγραψε εδώ», «περίγραψέ μου τι είδες», αλλά εγώ επίσης λέω (και καμιά φορά γράφω) «διάκοψα κάθε επαφή», «τα διάλυσε όλα», «υπόγραψες σαν σταρ του σινεμά» (εντάξει, αυτό το είπε άλλος), ενώ παλιότερα έλεγα και έγραφα «έκδωσα δυο βιβλία», «έκφρασα τις απόψεις μου» και τώρα τα έχω περιορίσει για να μη δίνω λόγο στον κάθε κακοπροαίρετο που θα πιαστεί από εκεί. Βεβαια, δεν θα πω «επίστρεφε και παίρνε με», αλλά ούτε θα καβαφίσω, θα πω «γύρνα ξανά στην παλιά σου φωλιά».
Για το θέμα της προστακτικής αυτής έχουμε γράψει πολλά άρθρα, το τελευταίο εδώ, ενώ όπως είπα πολλοί γλωσσολόγοι (πχ εδώ ο εξαίρετος Γ. Παπαναστασίου) υποστηρίζουν ότι σε μια καινούργια γραμματική πρέπει να περιληφθούν ως ορθοί οι τύποι «αντέγραψε, απέσυρε».
Αλλά αυτο δεν ενδιαφέρει στην προκειμένη περίπτωση. Ειδικά οι εκπαιδευτικοί έπρεπε να το προσέξουν και στο κεντρικό τους πανό να χρησιμοποιήσουν τον τύπο της σχολικής γραμματικής, είτε το πιστεύουν για σωστό το «απέσυρε» είτε το χρησιμοποίησαν χωρίς να δώσουν σημασία, όπως είναι και το πιθανότερο. Κακώς το αμέλησαν και κακώς έδωσαν λαβή σε διάφορους κακοπροαίρετους να επικεντρωθούν στο λάθος «απέσυρε» και να αρχίσουν τις λοιδορίες για «αγράμματους καθηγητές» που δεν ξέρουν να γράψουν ούτε μια προστακτική.
Θα μου πείτε, γιατί να δίνεις σημασία σε κακοπροαίρετους; Δεν θα βρουν έτσι κι αλλιώς κάτι να κακολογησουν; Θα βρουν, αλλά για εκπαιδευτικούς η ορθογραφία και γενικά η άψογη διατυπωση (υποτίθεται πως) είναι κάτι απολύτως απαραίτητο.




Και λέω πως είναι κακοπροαίρετοι, διότι άλλο είναι να επισημαίνεις το λάθος και άλλο είναι να εξάγεις το συμπέρασμα ότι αυτοί που το διέπραξαν είναι «αγράμματοι». Λάθη κάνουμε καθημερινα, και στον προφορικό και στον γραπτό μας λόγο, και είναι είτε λάθη απροσεξίας είτε λάθη σε προβληματικές περιοχές του γλωσσικού συστήματος. Αλλιώς, θα έπρεπε οι ιδιοι κήνσορες να αποκαλέσουν αγράμματο και τον κ. Βερβεσό, πρόεδρο του ΔΣΑ, o οποίος στην ιστοσελίδα του Συλλόγου, επιτιθέμενος στην εισαγγελέα κ. Δόγκα, γράφει ότι η θέση της κ. Εισαγγελέως «προσβάλει» τους δικηγόρους (αντί: προσβάλλει). Βέβαια, το ίδιο άρθρο έχει μια πολύ χειρότερη ανορθογραφία, ότι ο κ. Πρόεδρος έκφρασε (σικ, ρε) μια προσωπική θέση περιφρονώντας το ΔΣ του Συλλόγου.
Αγράμματο θα έπρεπε να αποκαλέσουν οι κήνσορες και τον κ. Γ. Μπαμπινιώτη, ο οποίος στο τελευταίο άρθρο του στο Πρόταγκον, κι αυτός επιτιθέμενος στους καθηγητές για το θέμα της μετάδοσης των μαθημάτων, γράφει «συνΟμΩσιολογικά» μπερδεύοντας, σαν τόσους άλλους, το μικρό και το μέγα Ο της συνωμοσίας -μας πήρες στο λαιμό σου, άτιμε Βακερνάγκελ!
Θα πείτε: μα, αυτά είναι λάθη απροσεξίας. Ε, και το «απέσυρε» απροσεξίας ήταν, γιατί βγάλατε συλλήβδην όλους τους καθηγητές αγράμματους;
Θα πείτε: μα, στην περίπτωση των Μπαμπινιώτη-Βερβεσού δεν ξέρουμε ότι το έκαναν οι ίδιοι το λάθος, μπορεί να έγινε κατά το ανέβασμα στην ιστοσελίδα. Ούτε και για τους καθηγητες ξέρουμε ότι το έκαναν οι ίδιοι το λάθος, το πανό μπορεί να το έφτιαξε κάποιος επαγγελματίας, πχ χρωματοπώλης. Και εκτός αυτού, τη σήμερον ημέρα, ο καθένας γράφει το κείμενό του στον υπολογιστή του και το στέλνει με μέιλ για να δημοσιευτεί.
* Υπήρξε κι ένα άλλο πανό που επίσης επικρίθηκε, το οποίο υπογραφόταν από τον ΣΥΛΛΟΓΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΙΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. Αυτό ήταν ολοφάνερο ότι φτιάχτηκε από επαγγελματία, κι όμως κι αυτό επικρίθηκε για αγραμματοσύνη.


















Ενώ, φυσικά, δεν επικρίθηκε για αγραμματοσύνη ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, στο πόθεν έσχες του γράφεται ανορθόγραφα η «ΠΙΣΤΟΤΙΚΗ» κάρτα.
Βέβαια, αυτές τις δηλώσεις τις συμπληρώνει συνήθως ο φοροτεχνικός, οπότε θα ήταν λάθος να χρεώσουμε στον πρωθυπουργό την ανορθογραφία -αλλά εξίσου λάθος θα ήταν να χρεωθεί το «εκπαίδευσεις» στους δασκάλους των Ιωαννίνων, κι όμως χρεώθηκε.
(Κάποιος κακεντρεχής είπε ότι το «πιστοτική» δεν είναι λάθος του πρωθυπουργού, αλλά επανετυμολόγηση της λέξης, από το πιστόλιασμα. Αποδοκιμάζω).
* Όπως βλέπετε, το εκπαιδευτικό πολυμεζεδάκι και οι παραφυάδες του διογκώθηκαν σε διαστάσεις κυρίως πιάτου. Συγγνώμη που παρασύρθηκα, προχωράω στα επόμενα πιατάκια.
Ένα μεταφραστικό. Σε οικονομικό άρθρο του Βήματος ο τίτλος είναι «Πώς η Ελλάδα θα γλιτώσει τη Μεγάλη Κατάθλιψη«, και διαβάζουμε την εξής διάκριση εννοιών:
«Μάλλον θα πρέπει να βασιστούμε στο παλιό ρητό σχετικά με τη διαφορά μεταξύ της ύφεσης (recession) και της κατάθλιψης (depression). Δηλαδή, αν χάσει τη δουλειά του ο γείτονας μιλάμε για ύφεση, ενώ αν χαθεί και η δική μας δουλειά τότε μιλάμε για τη Μεγάλη Κατάθλιψη όπως το 1929» ανέφεραν χαρακτηριστικά διαχειριστές διεθνών κεφαλαίων.
Το διάβασε αυτό ο φίλος Νίκος Λίγγρης στη Λεξιλογία και έτρεξε να βρει αντικαταθλιπτικά, διότι βέβαια ο συντάκτης αποδίδει «κατάθλιψη» την depression με την οικονομική σημασία του όρου, ενώ μόνο με την ιατρική σημασία αποδίδεται έτσι ο αγγλικός όρος.
Είναι αλήθεια ότι στην ελληνική οικονομική ορολογία είμαστε χαλαροί και τα recession και depression τα αποδίδουμε συχνά και τα δύο «υφεση», και συχνά θα δείτε να λέμε για τη Μεγάλη Ύφεση του 1929, αλλά όταν έχεις και τους δύο όρους και θέλεις να τους αντιδιαστείλεις τότε θα πεις ύφεση τη recession και την depression θα την πεις «κρίση» -και Μεγάλη Κρίση την περίοδο του 1929.
* Υπάρχει ο τύπος «ράβδες»;
Όχι, δεν είναι η «ράβδα», άρα για «ράβδους χρυσού» έπρεπε να λέει ο τίτλος του άρθρου. Είναι όμως το λαθάκι αυτό ένδειξη του ότι και τα δευτερόκλιτα θηλυκά δεν κάθονται και τόσο καλά στο γλωσσικό μας σύστημα.
Και επειδή δεν κάθονται καλά, άλλοι προσπαθούν να τα εξομαλύνουν (άρα, ράβδες) ενώ άλλοι τα αφήνουν άκλιτα (όπως το ταξιτζίδικο «στην οδός»).
* Άλλοι πάλι τα τρέπουν σε αρσενικά. Εντελώς πρόσφατο παράδειγμα, από την προχτεσινή ενημέρωση του κ. Τσιόδρα. Δεν τον άκουσα με τ’ αυτιά μου, αλλά μου το είπαν πολλοί και το είδα και σε ζωντανές καταγραφές. Είπε λοιπόν ότι «Η επιστροφή θα πρέπει αρχικά να αφορά ανθρώπους που ανήκουν σε μη ευπαθείς ομάδες. Είναι πολλοί παράμετροι μαζί που τους λαμβάνουμε υπόψη».
Κι έτσι η παράμετρος έβγαλε παχιά μουστάκια και γένια κι έγινε «ο παράμετρος», όπως γίνεται από την αρχαιότητα -άμμος, ψήφος, κι άλλα που έχουν βγάλει μουστάκια από αιώνες και δεν τα θυμόμαστε θηλυκά.
* Και πάλι το «μετά κορονοϊού», αυτή τη φορά σε τίτλο άρθρο του Σκάι,
Ανοίγουν τα σχολεία: Έτσι είναι η σχολική τάξη στην «μετά κορωνοϊού εποχή»
Όπως έχουμε πει, στα παλιότερα ελληνικά «μετά κορονοϊού» σημαίνει «ΜΑΖΙ με τον κορονοϊό», όπως και «ξύλο μετά μουσικής», «άδεια μετά δημοσίων θεαμάτων». Στα σημερινά ελληνικά, η χρήση αυτή έχει περιοριστεί σε μερικές στερεότυπες φράσεις, πχ «μετά χαράς» και κατά τα άλλα το «μετά» συντάσσεται με αιτιατική. Η εποχή «μετά τον κορονοϊό», ή έστω «μετά κορονοϊόν», για να θυμίζει το «μετά Χριστόν», που κι αυτό «μετά Χριστού» το λένε κάμποσοι!
* Αγγλικό μεζεδάκι. Φίλος στέλνει παρουσίαση επιστημονικού συγγράμματος, από τον σοβαρότατο εκδοτικό οίκο Elsevier, όπου υπάρχει και το εξής:
Authoritative articles on current developments and future trends in biotechnology are empathized.
Προφανώς, emphasized ήθελε να γράψει και μπέρδεψε τα ελληνογενή ρήματα.
Ποιος είπε οτι οι επιστήμονες δεν τρέφουν αισθήματα; ρωτάει ο φίλος μου.
Και οι βιοτεχνολόγοι έχουν καρδγιά, εκατό χιλιάδαι δίσκοι!
* Κι ένα ακόμα μεταφραστικό. Είχαμε αναφερθεί πριν από καναδυό Σάββατα στο ντοκιμαντέρ για τον Μάικλ Τζόρνταν.
Tελικά το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε και εδώ, αλλά με λάθος στον υπότιτλο.
Εδώ, οι Nets δεν «επικράτησαν των πέντε φορές πρωταθλητων στην παράταση» όπως λέει ο υπότιτλος, και άλλωστε η οθονιά δείχνει ότι έχασαν 96-93.
Το αγγλικό κείμενο έλεγε:
«…took the five time NBA World Champions into overtime…»
Έλα όμως που στην οβερτάιμ ΔΕΝ took the game..
* Το in.gr δημοσιεύει δηλώσεις του δημάρχου Αθηναίων, στις οποίες ακούγεται κι ένας νεολογισμός.
«Βλέπουμε τι γίνεται σε όλες τις πόλεις του κόσμου, αυτή τη στιγμή, περισσότερα τετραγωνικά δημόσιου ελεύθερου χώρου για κοινωνική απόσταση, να αποσυνοστίσουμε τα ΜΜΜ και να δημιουργήσουμε πόλεις βιώσιμες, φιλικές».
Ο νεολογισμός είναι το «αποσυνωστίζω», αλλά πρέπει έτσι να γραφτεί αφού παράγεται από τον συνωστισμό. Το λαθάκι χρεώνεται στο in.gr, βέβαια.
* Σχολιάστηκε επίσης αυτό που είπε ο πρωθυπουργός τις προάλλες με την ευκαιρία της ημέρας της Ευρώπης:
«Η θεά Ευρώπη έχει ελληνική καταγωγή, συνεχίζει να ταξιδεύει στις χώρες μας και να προστατεύει την ήπειρό μας. Αισιόδοξη πάντα, μας ζητά να βαθύνουμε την Δημοκρατία, την αλληλεγγύη και τους δεσμούς μας. Για πιο ευτυχισμένους πολίτες. Με πιο δίκαιες κοινωνίες. Και σ′ ένα «πράσινο», βιώσιμο περιβάλλον. Είναι στο χέρι μας το δύσκολο, αλλά γοητευτικό ταξίδι της προόδου να συνεχιστεί»
Είναι πολύ αμφίβολο αν μπορεί να χαρακτηριστεί «θεά» η Ευρώπη, που ήταν πριγκίπισσα, κόρη του βασιλιά Αγήνορα της Φοινίκης και την έκλεψε ο Δίας μεταμορφωμένος σε ταύρο. Αμφίβολο είναι κι αν μπορούμε να πούμε πως είχε ελληνική καταγωγή -αν και τελικά καταγόταν πράγματι από το Άργος, από την Ιώ, που και αυτή την είχε κλέψει ο Δίας. Αν μέτρησα καλά, η Ευρώπη ήταν δισέγγονη της Ιώς.
Τέλος πάντων, λόγω αμφιβολιών, και δεδομένης της ανάγκης για πομφόλυγες κατά τις επίσημες εορτές, ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται. Αν πάντως το ίδιο το είχε πει κανένας Τσίπρας πρόπερσι, θα είχαν γραφτεί πολλά άρθρα για την ασχετοσύνη του να πει «θεά» την πριγκίπισσα.
* Και κλείνω με άλλο ένα γλωσσικό, από την αποδώ μεριά. Το στέλνει φίλος και το μεταφέρω σχεδόν αυτούσιο:
Γενέθλια, λέει, του Ψυχάρη σήμερα και στο αφιέρωμα του left.gr διαβάζουμε:
Καταδίκασε την καθαρεύουσα ως τεχνητή γλώσσα και εισηγήθηκε μιας ακραίας δημοτικιστικής έκφρασης ,
τονισμένο με μαύρα γράμματα, για να το προσέξουμε (και να ξέρουμε ότι το πρόσεξε κι ο αρθρογράφος). Γιατί όμως τόση γενικοφοβία, γιατί ημίμετρα, το «καταδικάζω» στα χέρια των ακραίων δημοτικιστών θα το αφήσουμε;;;
Η φράση θα γίνει ακόμα πιο όμορφη αν την ξεκινήσουμε: «Καταδίκασε της καθαρεύουσας κλπ»
(Σκέφτηκα τον Ψυχάρη να λέει: «Άμα δε μ’ ακούσετε, ζωντόβολα, έτσι και χειρότερα θα καταντήσετε να γράφετε».)
Aυτό με τη…γενικοφοβία ειρωνικά το λέει βέβαια ο φίλος μου -ειρωνεύεται το «εισηγήθηκε μιας ακραίας….» που είναι μια γενικομανής κοτσάνα, κοτσάνα που αποκτά άλλη διάσταση όταν γράφεται σε ένα άρθρο για τον Ψυχάρη.
* Πάντως το left.gr αθωώνεται για την κοτσάνα και καταδικάζεται για αντιγραφή, για να μην πω λογοκλοπή, αφού όλο το άρθρο, μαζί με την πλουσιότατη και χρησιμότατη βιβλιογραφία, και μαζί και με τη γενικομανή κοτσάνα, είναι παρμένο από την αντίστοιχη σελίδα του ΕΚΕΒΙ.
Δεν είναι κακό να παίρνουμε έτοιμο αφιερωματικό υλικό από το ΕΚΕΒΙ και άλλους ειδικούς ιστότοπους -μάλλον καλό είναι διότι εξασφαλίζουμε ένα μίνιμουμ ποιότητας. Αλλά να την αναφέρουμε τη ρημάδα την πηγή, σύντροφοι. Δεοντολογία!
* Καλό σαββατοκύριακο και να προσέχετε τον ιό και τον καύσωνα!
Posted by sarant στο 16 Μαΐου, 2020

=====================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.