Συνωμοσίας» από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ένας τόμος υπό την επιστημονική επιμέλεια του Μανώλη Πλειώνη, καθηγητή Παρατηρησιακής Αστροφυσικής στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ και διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Όπως τονίζει σε ανάρτησή του ο Μ. Πλειώνης, πρόκειται για μια «πρώτη προσπάθεια αποδόμησης των πιο διαδεδομένων θεωριών συνωμοσίας ή/και ψευδοεπιστημονικών απόψεων, χωρίς φυσικά να εξαντλείται το θέμα».
Κάποια από τα θέματα του τόμου είναι οι εμφανίσεις ΑΤΙΑ και η θεωρία πως ο άνθρωπος δεν επισκέφτηκε ποτέ τη Σελήνη, η ψευδοεπιστήμη της επίπεδης Γης, και οι θεωρίες συνωμοσίας για τους αεροψεκασμούς, την COVID-19 και τα εμβόλια, αλλά και την κλιματική αλλαγή.
Στον τόμο συμμετέχουν οι: Μανώλης Πλειώνης, Νίκος Δεμερτζής, Σταύρος Άκρας, Όμηρος Γιαννάκης, Μανώλης Σαριδάκης, Ιωάννης Παπουτσής, Αλίκη Φλώρου, Βασιλική Κοτρώνη, Κωστής Λαγουβάρδος, Βασιλική Ασημακοκούλου, Νίκος Μιχαλόπουλος, Ιωάννης Καλόγηρος, Ιωσήφ Χαλαβαζής, Δημήτρης Δημόπουλος, Χάρης Βάρβογλης.
Στο πλαίσιο του συλλογικού τους έργου, οι επιστήμονες δημιούργησαν και μια σειρά σύντομων βίντεο, μέσω των οποίων εισάγουν και παρουσιάζουν τα διαφορετικά κεφάλαια του τόμου.
Μπορείτε να τα παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
Όπως τονίζεται στη σύνοψη του «Ψευδοεπιστήμες και Θεωρίες Συνωμοσίας», το βιβλίο «γράφτηκε με σκοπό να ενισχύσει την προσπάθεια συστράτευσης του ορθού λόγου έναντι του ανορθολογισμού, της λογικής έναντι του παραλογισμού». Στις σελίδες του, πέρα από την παρουσίαση των δέκα πιο διαδεδομένων θεωριών συνωμοσίας, «επισημαίνονται οι αντιφάσεις τις οποίες ενέχουν και επιχειρείται η αποδόμησή τους με λογικά επιχειρήματα και επιστημονικά δεδομένα».
Ο Μανώλης Πλειώνης επισημαίνει πως ο τόμος δεν ασχολείται με τα αίτια που γεννούν το φαινόμενο ούτε με αυτά που το τροφοδοτούν με ένταση τα τελευταία χρόνια. Καταθέτει, ωστόσο, την άποψή του για μία από τις αιτίες, που είναι «σημαντική, αλλά όχι ικανή για να ερμηνέψει το φαινόμενο στην ολότητα του». Είναι «η κυρίαρχη οικονομική αντίληψη που προβάλει ως πρότυπο τη χρηστικότητα της γνώσης και την οικονομική αποδοτικότητά της, καθιστώντας την εμπόρευμα προς ανταλλαγή, με φυσικό επακόλουθο να αμφισβητείται (εν τοις πράγμασι) η θεμελιώδης αυταξία της κατάκτησης γνώσης μέσω της εξαιρετικά επίπονης και απαιτητικής επιστημονικής μεθοδολογίας».
Σύντομα βιντεάκια που παρουσιάζουν τα διαφορετικά κεφάλαια του συλλογικού μας τόμου «Ψευδοεπιστήμες και Θεωρίες Συνωμοσίας:
Ένας οδηγός πλοήγησης» των Παν/μιακών Εκδόσεων Κρήτης, που είχα την τιμή να έχω την επιστημονική επιμέλεια και στο οποίο συμμετέχουν ως συν-συγγραφείς 15 έγκριτοι Έλληνες επιστήμονες.
Το βιβλίο μας είναι μια πρώτη προσπάθεια αποδόμησης των πιο διαδεδομένων θεωριών συνωμοσίας ή/και ψευδοεπιστημονικών απόψεων, χωρίς φυσικά να εξαντλείται το θέμα, ιδιαίτερα των αιτιών που γεννά το φαινόμενο, αλλά και αυτών που το τροφοδοτεί με ένταση τα τελευταία χρόνια.
Η συζήτηση έχει ανοίξει για το ποιες είναι οι θεμελιώδεις αιτίες λόγω των οποίων εντείνεται η διείσδυση ψευδοεπιστημονικών θεωριών και θεωριών συνωμοσίας, που συμπλέκονται σε ενιαίο αλληλο-τροφοδοτούμενο σύνολο, στο δημόσιο διάλογο, στα κέντρα λήψης αποφάσεων, σε θεσμικούς φορείς ακόμα και εκπαίδευσης, στα φόρα πολιτικών αναλύσεων, παρέχοντας ιδεολογικό περίβλημα χειραγώγησης και κινητοποιώντας πλήθος κόσμου ακόμα και σε απονενοημένες πράξεις (α-)πολίτικου ακτιβισμού, όπως αυτόν της κατάληψης του Καπιτωλίου μετά την εκλογή Μπαίντεν από τους οπαδούς θεωριών συνωμοσίας τύπου Qanon.
Οι αιτίες πολλές και η σχετική συζήτηση μακρά, δίχως ακόμα να έχουμε καταλήξει σε πλήρη κατανόηση τους.
Μια αιτία που θεωρώ εγώ σημαντική, αλλά όχι ικανή για να ερμηνέψει το φαινόμενο στην ολότητα του, είναι η κυρίαρχη οικονομική αντίληψη που προβάλει ως πρότυπο τη χρηστικότητα της γνώσης και την οικονομική αποδοτικότητά της, καθιστώντας την εμπόρευμα προς ανταλλαγή, με φυσικό επακόλουθο να αμφισβητείται (εν τοις πράγμασι) η θεμελιώδης αυταξία της κατάκτησης γνώσης μέσω της εξαιρετικά επίπονης και απαιτητικής επιστημονικής μεθοδολογίας.
Υπό την (κυρίαρχη) αξιακή παράμετρο της κερδοφορίας, η επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση εύκολα αντικαθίσταται από εμπορεύσιμη και εύπεπτη «γνώση», όσο αλλοπρόσαλλη και αν είναι, αρκεί να παράγει πλούτο (δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ονομαστικά παραδείγματα τηλεπωλητών αλλοπρόσαλλων βιβλίων, «επιστολών» και ματζουνιών, που από το πολιτικό/οικονομικό κατεστημένο αλλά και από την κοινωνία θεωρούνται επιτυχημένοι επιχειρηματίες).
Μια ακόμη αιτία, πάλι όχι ικανή για να ερμηνέψει στο σύνολο του το φαινόμενο, είναι η εργαλειοποίηση της πληροφορίας και της γνώσης από τις πολιτικές και μιντιακές ελίτ προς όφελος κάποιου βολικού – πρόσκαιρου – πολιτικού αφηγήματος.
Ελπίζω να επανέλθουμε με συγκεκριμένες παρεμβάσεις στο καυτό αυτό πρόβλημα από το οποίο κινδυνεύει τελικά και η ίδια η Δημοκρατία.
Περισσότερα για το βιβλίο: ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ Ένας οδηγός πλοήγησης https://www.cup.gr/book/pseydoepistimes-kai-theories-synomosias/
=====================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.