Την 1η Ιουνίου 1998 ο καθηγητής Δημήτρης Λιαντίνης έφυγε για πάντα· αφήνοντας μια επιστολή στην κόρη του Διοτίμα αλλά και ένα δώρο/αίνιγμα προς όλους εμάς. Το δώρο αυτό, που, για αρκετούς ανθρώπους -ανάμεσα τους κι εγώ-, έμελλε να είναι σημαντικό, είναι οι… "κυματισμοί" του, όπως θα έλεγε ο Γιάλομ.
Κυματισμοί από τα βιβλία του, από τη διδασκαλία του, από τα δεκάδες ηχητικά και οπτικοακουστικά ντοκουμέντα που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Περισυλλέγοντας από όλα αυτά και από τη βιογραφία του, "Λιαντίνης - Έζησα Έρημος και Ισχυρός" 2016, θα κάνω μια προσπάθεια να φωτίσω, όσο μπορώ, με σεβασμό στη μνήμη και το έργο του, τα μονοπάτια του δύσβατου μυαλού του.
Ο ίδιος μας λέει στο αυτοβιογραφικό "Εδώ Μεσολόγγι", στην Γκέμμα, σελ. 166, πως "μας άφηκε αίνιγμα και δώρο"… Πολλά γράφτηκαν γι’ αυτό το αίνιγμα αλλά, όπως πρέπει στα αινίγματα, είναι δύσκολο να βρεθεί η απάντηση… τι αίνιγμα θα ήταν άλλωστε; Ένα αίνιγμα που προφανώς είναι άμεσα συνυφασμένο με το δώρο· όσο αναζητάς την απάντηση στο αίνιγμα τόσο κερδίζεις τα δώρα που έχει να σου δώσει η αναζήτηση - κάτι σαν την Ιθάκη του Καβάφη.
Για να το πάρω όμως απ’ την αρχή, ή, απ’ το τέλος αν προτιμάτε, στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας καλείται να απαντήσει ο ίδιος σ’ ένα ερώτημα-αίνιγμα.
«Το ερώτημα που του τέθηκε στο δρόμο, κάτι σαν το αίνιγμα της Σφίγγας στις Θήβες, εστάθηκε το ακόλουθο:-Καθώς κοιτάς το μηδέν στα μάτια δύνεσαι να μην αποκαρτερήσεις;Αποκρίθηκε:- Ναι.»[Οπισθόφυλλο Γκέμμας]
Η απάντηση είναι δύσκολη για οποιονδήποτε, ίσως και γι' αυτόν τον ίδιο, αν και την προετοίμαζε χρόνια. Εξίσου δύσκολη, όμως, είναι και η κατανόηση της απάντησης που έδωσε, για τους πολλούς που δεν γνώρισαν το έργο του αλλά και για αυτούς που το γνωρίζουν. Ο ίδιος μας γράφει:
«Η αυτοκτονία, έστω κι αν έχει σαν αυτουργό το Λεωνίδα της Σπάρτης ή τον Αίαντα, είναι περίπτωση παθολογική στο βαθμό που είναι αφύσικη. Στο βαθμό, δηλαδή, που το χρέος ή το πάθος αποστρατεύει τη φύση μας. Την υπαρκτική μας δηλαδή ηρεμία και κανονικότητα.»[ΝΗΦΟΜΑΝΗΣ, σελ. 124]
Η απογοήτευσή του για τους ανθρώπους και τον τρόπο ζωής μπορεί να ήταν έκδηλη, κάτι που βλέπουμε στην επιστολή και σε άλλα κείμενα του, όπως για παράδειγμα στην αρχή της Γκέμμας με μια φράση του Θουκυδίδη από την εκστρατεία στη Σικελία: "Καὶ οὐδὲν ὅ,τι οὐκ ἀπώλετο - Και τίποτε δεν έμεινε που να μη χάθηκε...". Παρ’ όλ’ αυτά δεν το έκανε από χρέος ή πάθος, αποφάσισε περήφανα και προπάντων αυτοθέλητα να δώσει τέλος στην ύπαρξη του, μετά από ενδελεχή φιλοσόφηση.
Κανείς δεν μπορεί να δεχτεί ή έστω να κατανοήσει με ευκολία την απόφαση και πράξη του. Δεν είναι εύκολο, γιατί, όπως μας λέει ο βιογράφος του κ. Αλικάκος, σε πρόσφατη συνέντευξη του, (12/7/16):
«Ο Λιαντίνης ήταν γεμάτος αντιφάσεις. Πήγε να πεθάνει, κι όμως ήταν γεμάτος ζωή. Ήταν άθρησκος, αλλά μιλούσε με τρυφερότητα για τον Ιησού».
Αρκετές αντιφάσεις διακρίνουμε και σε κείμενα του. . .
