«Από την κόλαση των φτωχών φτιάχνεται ο παράδεισος των πλουσίων», Βίκτωρ Ουγκώ

Κάποιες μορφές στέκουν στο πνευματικό στερέωμα αναλλοίωτες από το χρόνο. Τέτοιος γίγαντας είναι ο μυθιστοριογράφος, ποιητής και δραματουργός, ο πλέον σημαντικός και προβεβλημένος εκπρόσωπος του κινήματος του γαλλικού ρομαντισμού, ο Βίκτωρ Ουγκώ (Victor Marie Vicomte Hugo). 

Γεννήθηκε την 26 Φλεβάρη 1802 στην Μπεζανσόν (Besançon) της Γαλλίας και πέθανε σαν σήμερα την 22 Μάη 1885 σε ηλικία 83 ετών στο Παρίσι. Καταγόμενος από αριστοκρατική φιλομοναρχική οικογένεια έγινε γνωστός για την ιδεολογο-πολιτική μεταμόρφωση του σε αταλάντευτο, αν και διωκόμενο, επαναστάτη, υπερασπιστή των απελευθερωτικών και λαϊκών κινημάτων των λαών ενάντια σε κάθε τύραννο (κατακτητή ή μονάρχη). 

Υμνητής της Γαλλικής Επανάστασης, που στο πλούσιο και μεγαλειώδες έργο του σαλπίζει το σπάσιμο της αλυσίδας των σκλάβων, τη μελλοντική κυριαρχία τους και την αδιαμφισβήτητη πτώση κι εξαφάνιση των αριστοκρατών:

«Μιλόρδοι, σας το λέω, εγώ είμαι ο λαός. Σήμερα τον καταπιέζετε, σήμερα με γιουχάρετε. Αλλά το μέλλον είναι σκοτεινό κι ο πάγος θα λιώσει. (…) Θα ‘ρθει μια ώρα, που μια τρομερή δόνηση θα κόψει στα δύο την καταπίεσή σας και τότε άγριος μυκηθμός θα απαντήσει στις τωρινές κοροϊδίες σας».

Ο Βίκτωρ Ουγκώ το 1876.

Τα λόγια του γεμάτα πάθος και δύναμη είναι κρατήρες ηφαιστείων σε δράση:

«Κάποια μέρα θα έρθει η πραγματική κοινωνία. Τότε δε θα υπάρχουν πια άρχοντες, θα υπάρχουν μόνο ελεύθεροι θνητοί. Δε θα υπάρχουν πια αφεντάδες, θα υπάρχουν πατεράδες. Αυτό θα είναι το μέλλον. Δε θα υπάρχουν πια υποκλίσεις, ταπεινότητες, αμάθειες, άνθρωποι που ζουν σε ζωώδη κατάσταση, δε θα υπάρχουν πια αυλικοί κι υπηρέτες, ούτε και βασιλιάδες, παρά μόνο φως».

Ο Ουγκώ, έχοντας δει από παιδί αποκεφαλισμούς, συνήθως εξαθλιωμένων από την πείνα, την κοινωνική καταπίεση και αδικία, νέος ακόμα άλλαξε, «στρατεύτηκε», με το ποιητικό και πεζογραφικό έργο του, με επιστολές, διακηρύξεις και δημόσιους λόγους του ενάντια στην «εξαθλίωση του λαού», για την «εξάλειψη της φτώχειας» και της θανατικής ποινής που επέβαλε η φεουδαρχία, όχι μόνο στη χώρα του, αλλά και διεθνώς. 

Είναι γνωστές οι καταγγελίες του για τη θανάτωση επαναστατών στις ΗΠΑ, στην Αγγλία, στο Μεξικό, στην Ιρλανδία, στην τσαρική Ρωσία, στην Ελλάδα (για τον αποκεφαλισμό με γκιλοτίνα πέντε αγωνιστών του ’21 τον Οκτώβριο του 1846) και αλλού. 

Αξίζει να παραθέσουμε μερικές φιλελληνικές στιχουργικές «πνοές» του για την Ελλάδα από το ποίημα «Ναυαρίνο»: