Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, ο οποίος διεξήχθη από το 431 μέχρι το 404 π.Χ., το έτος 416 π.Χ, οι Αθηναίοι έκαναν εισβολή στο νησί της Μήλου και απαίτησαν την παράδοση του νησιού. Σε μια σύγκρουση με τους Αθηναίους, ήταν βέβαιο ότι οι Μήλιοι θα καταστρέφονταν. Το συγκεκριμένο επεισόδιο το εξιστορεί ο Θουκυδίδης.
Οι Αθηναίοι προσπάθησαν να πείσουν τους Μηλίους ότι είναι προς όφελος και των δύο να παραδοθούν, αφού με αυτό τον τρόπο και οι Αθηναίοι αλλά και οι Μήλιοι θα αποκόμιζαν το μέγιστο δυνατό όφελος. Οι Μήλιοι θα απέφευγαν την καταστροφή, ενώ οι Αθηναίοι θα επωφελούνταν από τη μη αιματοχυσία και την υποδούλωση μιας ακέραιας πόλης.
Φαίνεται ότι δεν υπήρχε άλλος λόγος ή αιτία για την απόβαση των Αθηναίων στην Μήλο, παρά μονάχα η επεκτατική πολιτική των Αθηναίων, οι οποίοι ήθελαν να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους στη θάλασσα με κάθε τρόπο και μέσο. Δεν φαίνεται να υπήρχαν ηθικά επιχειρήματα τα οποία θα μπορούσαν να τους πείσουν για το αντίθετο.
Ο διάλογος των Μηλίων με τους Αθηναίους είναι ένα από τα γνωστότερα και δραματικότερα επεισόδια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Πέρα από τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί, έχει εξαιρετική σημασία για κάθε λάτρη της παγκόσμιας ιστορίας, της ηθικής, του διεθνούς δικαίου αλλά και για κάθε μελετητή της ανθρώπινης φύσης.
0:00 Το δίλημμα
1:11 Εισαγωγή στον διάλογο
4:18 Διάλογος Αθηναίων – Μηλίων / Ανάγνωση ολόκληρου του διαλόγου
20:40 Το αποτέλεσμα
21:19 Ανάλυση διαλόγου
23:19 Πολιτικός ρεαλισμός και Θουκυδίδης
27:23 Νικημένοι από μια λέξη: Η δελεαστική λέξη τιμή (σύνδεση με τον μύθο του αηδονιού και του γερακιού στον Ησίοδο) 31:07 Επίλογος και διασύνδεση του διαλόγου με το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης
======================
Η ισχύς και το δίκαιο
Τα δύο περίφημα αποσπάσματα απ’ τον διάλογο των Μηλίων
στο 5ο βιβλίο του Θουκυδίδη