Μετά από δεκαετίες σε βαθύ ύπνο, οι μισοί από τους πολίτες αυτής της χώρας έκαναν το πρώτο βήμα απεξάρτησης από την Ολιγαρχία της Μεταπολίτευσης, ανοίγοντας το δρόμο για το μέλλον.
Image: Vojo Stanic
Το πρωί της Κυριακής 14 Ιουνίου, στην ενημερωτική εκπομπή του Άλφα, το θέμα της συζήτησης σε κάποιο μέρος της εκπομπής, ήταν το μεγάλο και εντυπωσιακό ποσοστό της αποχής στις ευρωεκλογές της προηγούμενης Κυριακής,, ένα ποσοστό που για πρώτη φορά είχε ξεπεράσει το 47%.
Οι αναλυτές στα παράθυρα της συγκεκριμένης εκπομπής ήταν κάποια από τα γνωστά τηλεοπτικά πρόσωπα. Ο Άδωνις Γεωργιάδης με την τσιριχτή φωνή, ο Γιώργος Κύρτσος και κάποιοι άλλοι. Δεν κάθισα να παρακολουθήσω την εκπομπή συνεχόμενα. Την έβλεπα με διαλείμματα, κάνοντας ενδιαμέσως και άλλες δουλειές. Άλλωστε γρήγορα διαπίστωσα ότι δεν είχα να μάθω και πολλά. Μου κάνει συχνά εντύπωση το πώς άνθρωποι, που εν πάση περιπτώσει διαθέτουν κάποιο επίπεδο ευφυΐας, μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την ευφυΐα, μόνο σε γνωστά μονοπάτια.
Όταν το θέμα ξεφεύγει από τα συνηθισμένα, η αδυναμία να ανακαλύψουν τις παραμέτρους κάποιων καινούργιων δεδομένων οδηγεί στην ασφάλεια, χιλιοειπωμένων κοινοτοπιών. Αυτό είναι άλλωστε και το χαρακτηριστικό τω περισσότερων συζητήσεων στην τηλεόραση. Κινούνται μόνο σε γνωστά μονοπάτια, γι αυτό άλλωστε είναι και τόσο πληκτικές.
Το συμπέρασμα και σ’ αυτή τη συζήτηση ήταν η προτροπή των συμμετεχόντων, προς όσους είχαν επιλέξει την οδό της Αποχής στις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής, να μην το επαναλάβουν σε κάποιες επόμενες εκλογές.
Το δικαιολογητικό γι αυτήν την άποψη ήταν το ότι «σε μια Δημοκρατία, οι πολίτες πρέπει να ψηφίζουν» και ότι η Αποχή δεν λύνει τα προβλήματα. Παρ’ όλο που η φράση και η άποψη του ότι «σε μια Δημοκρατία οι πολίτες πρέπει να ψηφίζουν» είναι πολύ σωστή, εν τούτοις δεν μπορεί να εφαρμοστεί στη συγκεκριμένη συγκυρία. Γι αυτό και κάτω από τις πολιτικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα η Αποχή του συνειδητοποιημένου πολίτη από την εκλογική διαδικασία αρχίζει να γίνεται «θέση».
Μια «θέση» που ήδη έχει αρχίσει να παράγει τα πρώτα της αποτελέσματα και που σηματοδοτεί, μια μεγάλη αλλαγή πορείας στο εκλογικό σώμα και κατά πάσα πιθανότητα θα δημιουργήσει το πολιτικό σκηνικό του μέλλοντος.
Για κάθε λογικό άνθρωπο, που έχει παρακολουθήσει την πορεία και την εξέλιξη του συστήματος διακυβέρνησης, που προέκυψε από την Μεταπολίτευση, η απορία δεν εστιάζεται σ’ αυτούς που δεν πήγαν να ψηφίσουν, αλλά σε αυτούς που πήγαν.
Ο Χρήστος Γιανναράς μια νηφάλια φωνή που συνοδεύει μια καθαρή σκέψη, γράφει για παράδειγμα στην Καθημερινή της Κυριακής 14 Ιουνίου:
«Τα δυο τρίτα των όσων εψήφισαν αποφασίζουν για τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών τους χωρίς να έχουν καταλάβει τι συνέπειες έχει ο εξωφρενικός υπερδανεισμός του κράτους, η κατεστημένη κλοπή του κρατικού κορβανά, η θεσμοποιημένη αναξιοκρατία, η δημοσιοϋπαλληλοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων και ανυπαρξία συλλογικής άμυνας, η καλπάζουσα δημογραφική φθίση, η διάλυση του σχολειού και ο εξευτελισμός των πανεπιστημίων, η επικρεμάμενη κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος, η συντελεσμένη χρεοκοπία του συστήματος υγείας. Για πολλοστή φορά παραγράφηκαν με την ψήφο της πλειονότητας τα κοινωνικά και πολιτικά εγκλήματα της ιδιοτελούς έμπρακτης σύμπνοιας των «κομμάτων εξουσίας».
Είναι χαρακτηριστικό πως την ίδια μέρα έδωσε συνέντευξη στη ίδια εφημερίδα και ο Θόδωρος Πάγκαλος, αυτή η γραφική παρουσία και μέλος του συστήματος εξουσίας της Μεταπολίτευσης , εκφράζοντας μια διαμετρικά αντίθετη άποψη: «Αντιλαμβάνομαι απολύτως ότι υπάρχουν πολίτες απογοητευμένοι. Έχουμε, όμως, ένα πολίτευμα που προσδιορίζει το Σύνταγμα. Όποιος το αρνείται μπορεί να επαναστατήσει. Εάν δεν επαναστατεί δεν μπορεί να απολαμβάνει τις λειτουργίες της κοινωνίας χωρίς το στοιχειώδες τίμημα να προσέρχεται κάθε 3-4 χρόνια στην κάλπη. Είμαι οπαδός του Περικλή που έλεγε ότι όποιος δεν μετέχει στα κοινά δεν είναι απράγμων, αλλά αχρείος. Δηλαδή άχρηστος και ανάξιος να ζει μαζί μας, στην ίδια κοινωνία».
Και μόνο από την αντιπαράθεση αυτών των δυο απόψεων, κάθε λογικός άνθρωπος, θα έβρισκε αρκετούς λόγους για να πάψει να ψηφίζει από δω και στο εξής.
Ο Πάγκαλος ένα κλασικό παράδειγμα ανθρώπου που συμμετέχει στο σύστημα εξουσία της Μεταπολίτευσης, εκφράζει με το γνωστό άτσαλο τρόπο του, την αγωνία που έχει αρχίσει να έρπει στις παρυφές αυτού του συστήματος, καθώς με την έστω και ελλιπή σκέψη του αντιλαμβάνεται ότι η στάση των ψηφοφόρων, με την Αποχή του 47% , αρχίζει να διαμορφώνει μια τάση, που μακροχρόνια απειλεί την ίδια την ύπαρξη του συστήματος.
Ο ίδιος ο Πάγκαλος, που αποτελεί από μόνος του ένα λόγο για να μην ψηφίζει κανείς, με το νόημα που δίνει στην λέξη «αχρείος», ξεχνάει να μας πει σε ποιο επίπεδο αχρειότητας κατατάσσει τον εαυτό του, σε σχέση με τον τρόπο που χειρίστηκε την υπόθεση Οτσαλάν. Είναι προφανές ότι ο τότε Πρωθυπουργός τον βρήκε αρκετά «αχρείο», δηλαδή άχρηστο και γι αυτό το έστειλε σπίτι του.
Το κακό είναι βέβαια ότι επέστρεψε, αλλά αυτό στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο κακό, αν αναλογιστεί κανείς το πόσο διασκεδάζουμε με τις απόψεις του.
Εκτός από τον Πάγκαλο όμως, υπάρχουν και πάρα πολλοί άνθρωποι, γνώστες της αρχαιοελληνικής γραμματείας και συνειδητοποιημένοι πολίτες, που πραγματικά προβληματίστηκαν, με την στάση που θα έπρεπε να κρατήσουν στις εκλογές, καθώς η Αποχή δεν ταίριαζε με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να λειτουργεί η Δημοκρατία. Γιατί όπως είπαμε και πάρα πάνω «σε μια Δημοκρατία, οι πολίτες πρέπει να ψηφίζουν».
Το ζήτημα λοιπόν είναι να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα και κυρίως να καταλάβουμε τι είδους Δημοκρατία έχουμε.
Κατ’ αρχάς, για τον οποιονδήποτε προβληματίζεται σοβαρά, θα έπρεπε να κάνουμε μια συγκεκριμένη ερώτηση.
Για τους σοβαρούς και προβληματισμένους πολίτες το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν, είναι το αν Περικλής, ο Αριστοτέλης και όποιος άλλος από τους προγόνους ασχολήθηκε με το θέμα, θα χαρακτήριζαν Δημοκρατία, αυτό που μας συμβαίνει σήμερα. Αν δηλαδή είχαν υπ’ όψη τους τον τρόπο που έχουν κυβερνήσει η Νέα Δημοκρατία και το Πασόκ τα τελευταία 35 χρόνια.
Αν ήξεραν για το πόσο τα κυρίαρχα Μέσα Ενημέρωσης, ρυθμίζουν το παιχνίδι και έχουν την δυνατότητα να ανεβάζουν και να κατεβάζουν κυβερνήσεις.
Αν ήξεραν για τα γιγαντιαία συμφέροντα που έχουν αναπτυχθεί και ξεκοκαλίζουν τα Δημόσια ταμεία.
Αν ήξεραν την κατάσταση της Υγείας και της Παιδείας. Αν ήξεραν τον τρόπο που λειτουργούν οι Δημόσιες Υπηρεσίες.
Αν ήξεραν ότι τα κόμματα εξουσίας έχουν μετατραπεί σε κερδοσκοπικούς οργανισμούς.
Αν ήξεραν τον πραγματικά αχρείο νόμο «περί ευθύνης Υπουργών», που όχι απλώς απαλλάσσει, αλλά στην ουσία προτρέπει το πολιτικό προσωπικό σε κλοπές του Δημόσιου χρήματος.
Αν ήξεραν τον επιλεκτικό τρόπο που λειτουργεί η δικαιοσύνη με αποτέλεσμα κανένας «μεγάλος» να μην τιμωρείται.
Αν ήξεραν ότι το 2% του πληθυσμού καρπώνεται το 50% του παραγόμενου πλούτου και το υπόλοιπο 50% μοιράζεται στο υπόλοιπο 98% του πληθυσμού.
Αν ήξεραν ότι κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα καίγεται για να εξυπηρετηθούν μικρά και μεγάλα συμφέροντα.
Αν τα γνώριζαν λοιπόν αυτά, ο Περικλής και ο Αριστοτέλης, θα αποκαλούσαν το σημερινό μας πολίτευμα «Δημοκρατία»;
Οι αρχαίοι μας πρόγονοι λοιπόν δεν ήταν μόνον σοφοί. Ήταν και σαφείς.
Την εποχή των Τριάκοντα Τυρράνων για παράδειγμα κανείς δεν την χαρακτήρισε «Δημοκρατία». Αν ακολουθήσουμε λοιπόν τον αρχαίο τρόπο σκέψης δεν θα βρίσκαμε πουθενά οι σημερινές συνθήκες να χαρακτηρίζονται «Δημοκρατία».
Για τις περιπτώσεις που συνέβαιναν κάποια άλλα αντίστοιχα με τα σημερινά, ο αρχαίοι μας πρόγονοι χρησιμοποιούσαν έναν άλλον όρο, ώστε να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Τον όρο «Ολιγαρχία».
Σ’ ένα από τα άρθρα του τεύχους αυτού, αναλύσαμε, σε λίγες γραμμές, το πολιτικοοικονομικό σύστημα που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα και που κατά τη δική μας άποψη, έχει όλα εκείνα τα γνωρίσματα που συνιστούν ένα ολιγαρχικό καθεστώς και που αποτελούν ένα βασικό λόγο, που δικαιολογεί όσους πολίτες δεν θέλουν πια να συμμετέχουν σ’ αυτό το σύστημα, και εκφράζουν αυτή την θέση με τον μόνο τρόπο που τους απομένει. Δηλαδή με την Αποχή.
Υπήρξαν πολλοί οι λόγοι, που η Ελληνική Δημοκρατία, μετατράπηκε σταδιακά σε αυτό που εμείς ονομάζουμε Ελληνική Ολιγαρχία. Καθώς όμως το Σύστημα μέσα στη διάρκεια των χρόνων της Μεταπολίτευσης, έπαιρνε το στραβό δρόμο, υπήρχε μια παράμετρος που έκανε αυτή την εξέλιξη δυνατή.
Στη διάρκεια αυτών των χρόνων λοιπόν, οι πολίτες αυτής της χώρας έκαναν ένα σοβαρό λάθος, σε βάρος των προσωπικών τους συμφερόντων.
Μπολιασμένοι ακόμη από την διχαστική εμπειρία του Εμφυλίου και πιστεύοντας ακόμη σε ιδεολογίες, δεν κατάλαβαν ότι αυτοί που εμπιστεύονταν, είχαν αρχίσει να αναπτύσσουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, την κυνική ιδεολογία του χρήματος.
Έτσι στη διάρκεια αυτών των χρόνων, παρ’ όλο που τα μηνύματα ήταν σαφή, συνέχισαν να επιτελούν την δημοκρατική τους υποχρέωση. Να πηγαίνουν να ψηφίζουν το ένα ή το άλλο κόμμα, χωρίς να μπορούν να διακρίνουν ότι το μόνο που ενδιέφερε πια αυτά τα κόμματα, ήταν το πώς θα αναρριχηθούν στην εξουσία, ώστε να μπορέσουν να καρπωθούν τα οφέλη αυτής της αναρρίχησης. Οφέλη δισεκατομμυρίων.
Τα σκάνδαλα δεν είναι καινούργια εφεύρεση. Εδώ και είκοσι χρόνια, είχε γίνει πια φανερό ότι τα σκάνδαλα είχαν μπει για τα καλά στη διαχείριση της εξουσίας και ότι αποτελούσαν αν όχι τη μόνη, σίγουρα την κύρια έννοια των όποιων κυβερνώντων και όχι μόνο αυτών.
Και να ’ταν μόνο τα σκάνδαλα θα ’ταν καλά. Εδώ και είκοσι χρόνια το Δημόσιο Χρέος γίνεται σε συνεχή βάση μεγαλύτερο. Οι δημόσιες υπηρεσίες βρίσκονται σταθερά σε κακά χάλια. Κάθε καλοκαίρι ένα μεγάλο μέρος της Ελλάδας καίγεται από τις πυρκαγιές. Από τότε που άρχισε η μετανάστευση και η λαθρομετανάστευση κατοίκων άλλων χωρών στην Ελλάδα, δεν έχει ως τώρα παρθεί κανένα σοβαρό μέτρο για το θέμα και μόνο η άνοδος του Καρατζαφέρη φαίνεται να ταρακούνησε τα δυο κόμματα εξουσίας. Κάθε δημόσιο έργο καταλήγει να κοστίζει διπλάσια και τριπλάσια από τον αρχικό προϋπολογισμό του. Τα περισσότερα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων είναι σε κακό χάλι. Η Δικαιοσύνη δουλεύει όπως δουλεύει επαληθεύοντας το ρητό πως «η Δικαιοσύνη είναι τυφλή, αλλά η Αδικία έχει δέκα μάτια». Από πού ν’ αρχίσει και που να τελειώσει κανείς.
Στην προσωπική μας ζωή, αν ένας κακοποιός μπει στο σπίτι μας, μας κατακλέψει, πάρει το μπλοκ επιταγών μας και μας καταχρεώσει, αν κάνει το σπίτι μας ρημαδιό και κάψει τον μισό μας κήπο, τι θα κάνουμε; Αν παραβλέποντας κάθε κανόνα λογικής, αντί να τον τιμωρήσουμε, του δώσουμε και ένα παράσημο από πάνω, τότε δεν φταίει ο κλέφτης, αλλά φταίει ο νοικοκύρης. Γιατί τόσα χρόνια αυτό ακριβώς έκαναν οι ψηφοφόροι.
Στις ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου, οι ψηφοφόροι έμοιαζαν σαν να ξύπνησαν από ένα κακό όνειρο.
Έμοιαζαν σαν να συνειδητοποίησαν ξαφνικά αυτό που συνέβαινε όλα αυτά τα χρόνια. Είναι και γιατί όλα αυτά ήρθαν μαζεμένα και με τον πιο κραυγαλέο τρόπο στην επικαιρότητα. Και έστειλαν ένα μήνυμα που ήταν σαφές στην αμεσότητά του. Δεν είναι και τόσο μεγάλο μήνυμα, αλλά είναι ένα πρώτο μήνυμα απεξάρτησης από ένα Σύστημα, που μετέτρεψε μια Δημοκρατία σε Ολιγαρχία.
Πολλοί προσπάθησαν και θα προσπαθήσουν να απαξιώσουν αυτό το μήνυμα και κυρίως θα βάλουν τα δυνατά τους για να ξεχαστεί. Πιθανόν να ξεχαστεί, πιθανόν όχι. Το σημαντικότερο μέρος αυτού του μηνύματος ήταν το ότι οι ψηφοφόροι άφησαν χώρο για να δημιουργηθούν καινούργιες πολιτικές, εκδοτικές και επιχειρηματικές δυνάμεις, με την ελπίδα, πως είναι πιθανόν να προκύψει κάτι καλύτερο. Είναι πολύ νωρίς για να προβλέψουμε το τι θα συμβεί στο μέλλον, αλλά μπορούμε τουλάχιστον να πούμε ότι οι ψηφοφόροι που δεν ψήφισαν, έδειξαν ότι δεν έχουν χάσει τελείως τα αντανακλαστικά της αυτοσυντήρησης.
