Γκράμσι: «Η ιστορία διδάσκει αλλά δεν έχει κανέναν μαθητή» - Μισώ τους αδιάφορους

«Ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος κόσμος πασχίζει να γεννηθεί. Τώρα είναι η εποχή των τεράτων», είχε πει ο Αντόνιο Γκράμσι, στον καιρό μιας προηγούμενης Μεγάλης Κρίσης και της τότε ανόδου του φασισμού και ο λόγος του παραμένει επίκαιρος πολλές δεκαετίες μετά.

Μισώ τους αδιάφορους. Πιστεύω ότι το να ζεις σημαίνει να εντάσσεσαι κάπου. Όποιος ζει πραγματικά δεν μπορεί να μην είναι πολίτης και ενταγμένος. 

Η αδιαφορία είναι αβουλία, είναι παρασιτισμός, είναι δειλία, δεν είναι ζωή. 

Γι’ αυτό μισώ τους αδιάφορους.

Ο Αντόνιο Γκράμσι (Antonio Gramsci) ήταν ο τέταρτος γιος του αλβανικής καταγωγής Φραντσέσκο Γκράμσι που ήταν χαμηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος και της Πεππίνα (Τζιουζεππίνα) Γκράμσι, κόρη εφοριακού υπαλλήλου. Γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 1891 στην πόλη Άλες της Σαρδηνίας.

Ο καλλιτέχνης που φιλοτέχνησε το πορτρέτο του (κεντρική εικόνα) με κίνητρο, όπως δήλωσε, να εμπνεύσει σε καιρό κρίσης επέλεξε να χαράξει την σκέψη του Γκράμσι ότι «η κρίση συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι, ενώ το παλιό πεθαίνει, το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί: Σε αυτό το μεσοδιάστημα κάνει την εμφάνισή της μια μεγάλη ποικιλία από νοσηρά συμπτώματα».

Ο Γκράμσι σπούδασε με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο. Εκεί μυήθηκε στις σοσιαλιστικές ιδέες και στα 1913 έγινε μέλος του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Πολύ σύντομα αναδείχτηκε σε καθοδηγητικό στέλεχός του. Το 1914 παίρνει το πτυχίο του και τον επόμενο χρόνο περνά στη σύνταξη της σοσιαλιστικής εφημερίδας του Τορίνο «Il grido del popolo» (Η Κραυγή του Λαού) και λίγο αργότερα στη σύνταξη του κεντρικού οργάνου του Σοσιαλιστικού Κόμματος «Avanti» (Εμπρός) – αρχισυντάκτης τού οποίου είχε διατελέσει μέχρι το 1914 ο μετέπειτα φασίστας Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι – και της εβδομαδιαίας «L’ Ordine Nuovo» (H Νέα Τάξη).

Το 1920 καθοδηγεί την μεγάλη απεργία των εργατών για την υπεράσπιση των εργοστασιακών επιτροπών του Τορίνο και διατυπώνει το πολιτικό πρόγραμμα-μανιφέστο «Για την ανανέωση του Σοσιαλιστικού Κόμματος». Στις 21 Ιανουαρίου 1921 ιδρύει μαζί με τον Αμεντέο Μποντρίγκα το Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας (μετέπειτα ΙΚΚ), διάσπαση του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Με την άνοδο των φασιστών στην εξουσία, το ΙΚΚ τίθεται εκτός νόμου και ο Γκράμσι φυλακίζεται. Το 1926 καταδικάζεται σε είκοσι χρόνια κάθειρξη με τον εισαγγελέα να εκστομίζει την φράση «για είκοσι χρόνια πρέπει να κάνουμε αυτό το μυαλό να πάψει να δουλεύει». . . .

Αντόνιο Γκράμσι: «Μισώ τους αδιάφορους» [ ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Ο Γκράμσι σταμάτησε να γράφει...]

Η εποχή των τεράτων τι δεν καταλαβαίνεις ;

«Ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος κόσμος πασχίζει να γεννηθεί. Τώρα είναι η εποχή των τεράτων» - Αντόνιο Γκράμσι

Ο Γκράμσι, αν ζούσε, ίσως να ονόμαζε την σημερινή εποχή, «εποχή των τεράτων». 

Εποχή που ο  παλιός κόσμος αφήνει τον επιθανάτιο ρόγχο του,  παραδίδοντας την σκυτάλη σε αυτόν που μοιάζει να γεννιέται. Ίσως πάλι όχι. Γιατί το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας και αντίστοιχα της πολιτικής σκηνής είναι ακριβώς αυτό: ότι ο παλιός κόσμος αρνείται να πεθάνει. 

Ότι ο επιθανάτιος ρόγχος είναι παρατεταμένος, θορυβώδης και εξόχως μολυσματικός. 

Ότι η ανάσα του νεκροζώντανου πολιτικού χάρτη επιμολύνει κάθε προσπάθεια γέννησης του καινούριου.

Από την άλλη το καινούριο δεν έχει ακόμη συστηθεί. Δεν έχει μορφοποιηθεί σε κάτι συγκεκριμένο, δεν έχει πείσει ότι αποτελεί απάντηση και αντίδοτο στο «Μεγάλο μας Τσίρκο» και απλά σχοινοβατεί σαν επηρμένος ακροβάτης μεταξύ γέννησης και πρόωρης αποβίωσης.

Ηγέτες; Όχι. Επίδοξοι; Πολλοί. Εγκλωβισμένοι κι αυτοί ανάμεσα στις προδιαγραφές του κόσμου που αργοπεθαίνει και τις επιταγές αυτού που πασχίζει να γεννηθεί μετατρέπονται σε γκροτέσκα απολειφάδια άλλων εποχών που μακιγιαρισμένα άτσαλα αυτοπροτείνονται ως νέας κοπής.

Και οι πολίτες; Τίποτε.

Τίποτε ακόμη; Τίποτε ακόμη.

Παρακολουθώντας την νεκρική πομπή να μην φτάνει ποτέ στο κοιμητήριο, και την γέννηση να μην αναγγέλλεται στο μαιευτήριο των πολιτικών ιδεών, παλινδρομούν ανάμεσα στον κακό εαυτό τους που τους βολεύει και τον καλό εαυτό τους που τους παιδεύει. Και βέβαια προτιμούν τον πρώτο. Αυτόν ξέρουν, αυτόν εμπιστεύονται!

Κάπως έτσι προχωρά ο εθνικός μας κλαυσίγελος και σε αυτή την προεκλογική περίοδο. . . 

Αντόνιο Γκράμσι: Μισώ τους αδιάφορους!

Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Γκράμσι στην κωμόπολη Ghilarza της Σαρδηνίας.

«Η αδιαφορία είναι το νεκρό βάρος της Ιστορίας. Η αδιαφορία δρα δυνατά πάνω στην ιστορία. Δρα παθητικά, αλλά δρα. Είναι η μοιρολατρία. Είναι αυτό που δεν μπορείς να υπολογίσεις. Είναι αυτό που διαταράσσει τα προγράμματα, που ανατρέπει τα σχέδια που έχουν κατασκευαστεί με τον καλύτερο τρόπο. Είναι η κτηνώδης ύλη που πνίγει την ευφυΐα».

Σαν σήμερα στις 22 Ιανουαρίου 1891 γεννήθηκε στη Σαρδηνία ο Αντόνιο Γκράμσι, ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. 

Τα πρώτα χρόνια στο Τορίνο 

Ο Γκράμσι σε ηλικία 15 ετών.

Παρά την ιδιαίτερη κλίση του στην ιστορία και τον πολιτισμό, υποχρεώθηκε να διακόψει για κάποια χρόνια τις γυμνασιακές του σπουδές. Καταφέρνει ωστόσο, μετά το απολυτήριο, να πάρει μια μικρή υποτροφία για σπουδές στη Σχολή Φιλολογίας του Τορίνο.

Στο Τορίνο, βιομηχανικό κέντρο της Ιταλίας με ανεπτυγμένο εργατικό κίνημα, ο Γκράμσι ήρθε σε επαφή με τους σοσιαλιστικούς κύκλους της πόλης και το 1913 γίνεται μέλος του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Παράλληλα με την πολιτική του δράση, συνεχίζει τις σπουδές του στη Γλωσσολογία, την ιταλική λογοτεχνία, το δίκαιο και τη φιλοσοφία. Την ίδια περίοδο συνεργάζεται με διάφορα έντυπα, όπου διαμορφώνει ένα προσωπικό στυλ γραφής.

Από το 1915 αρχίζει τη συνεργασία του με το περιοδικό «Il Grido del Popolo» και μπαίνει στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού «Avanti!».

Η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία και η επαφή του με το έργο του Λένιν παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην ιδεολογικοπολιτική του διαμόρφωση. 

Εκείνη την περίοδο το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήταν χωρισμένο σε δυο πτέρυγες: