Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι

Μαζί με τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και τον Ακίρα Κουροσάβα, είναι ο σκηνοθέτης που αγαπούν περισσότερο οι σκηνοθέτες. Άλλαξε για πάντα το σινεμά με την ποιητική αρμονία των εικόνων του και με αφορμή την επέτειο γενεθλίων του θυμόμαστε τις 10 ταινίες που αγαπουσε πιο πολύ.

Από τον Πάνο Γκένα

Σχετικό: 4 ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι δωρεάν στο Youtube με αγγλικούς υπότιτλους

Ο Αντρέι Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι προσδιόρισε το συντακτικό ενός κινηματογράφου που ξεπερνούσε την οθόνη. Ιχνηλατώντας την αλήθεια μέσα από τη σχέση του χρόνου και της εικόνας, έγινε ο τρυφερός ανατόμος των αναμνήσεων και των ονείρων που προκαλούσε τους θεατές να «βιώσουν» παρά να «δουν».

Εικονοπλάστης των πιο ζωντανών ταμπλό βιβάν που αιχμαλώτισε η κινηματογραφική κάμερα, έφτιαξε ένα ιδιαίτερο και επιδραστικό φιλμικό σύμπαν με μόλις εφτά ταινίες, που του πρόσφεραν διεθνή αναγνώριση, μεγάλες τιμές και σπουδαία φεστιβαλικά βραβεία. Στη συνεπή φιλμογραφία του ο Ταρκόφσκι αναδημιούργησε τη ζωή και αναζήτησε το Θαύμα που υπάρχει (ή που οφείλει να υπάρχει) στο πλαίσιο της καθημερινότητας.

Το cinemagazine θυμάται τις 10 ταινίες που αγαπούσε πιο πολύ - ένας οδηγός κινηματογραφοφιλίας για κάθε σινεφίλ ή κινηματογραφιστή. Η λίστα προέκυψε κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Ρώσου δημιουργού με τον κριτικό κινηματογράφου Λεονίντ Κοσλόφ, το 1972. Ο Κοσλόφ ζήτησε από τον Ταρκόφσκι να γράψει σε ένα κομμάτι χαρτί τις δέκα αγαπημένες του ταινίες και εκείνος συμφώνησε.

«Πήρε την πρότασή μου πολύ σοβαρά και κάθισε μερικά λεπτά σκεπτόμενος βαθιά, πάνω από ένα κομμάτι χαρτί», θυμήθηκε δύο δεκαετίες μετά ο Κοσλόφ. «Έπειτα άρχισε να γράφει ονόματα σκηνοθετών – Μπουνιουέλ, Μιζογκούτσι, Μπέργκμαν, Μπρεσόν, Κουροσάβα, Αντονιόνι. Ακόμη ένα, το όνομα του Ντράγιερ, ακολούθησε έπειτα από μία παύση. Μετά έκανε μια λίστα ταινιών και τις αρίθμησε προσεκτικά. Η λίστα, καθώς φαινόταν, ήταν έτοιμη αλλά ξαφνικά και αναπάντεχα ο Ταρκόφσκι πρόσθεσε ακόμη ένα τίτλο - «Τα Φώτα της Πόλης». . . 

Το γάλα του Παραδείσου: Ο Βασίλης Ραφαηλίδης για τη Νοσταλγία του Αντρέι Ταρκόφσκι

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης για τη Νοσταλγία του Αντρέι Ταρκόφσκι.

Νόστο έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες τον πόθο της επιστροφής στην πατρίδα. 

Η νοσταλγία συνεπώς είναι η ψυχολογική κατάσταση που δημιουργεί ο πόθος της επιστροφής στην πατρίδα και κατά προέκταση σε κάθε οικείο χώρο που λειτουργεί σαν “χαμένος παράδεισος” όταν απομακρυνθούμε ή μας απομακρύνουν απ'αυτόν παρά τη θέληση μας.

Η νοσταλγία νοούμενη σαν ψυχολογική κατάσταση είναι μια δυσθυμία και μια βαρυθυμία που εξωτερικεύεται με τη μελαγχολία, που στους ευαίσθητους μπορεί να οδηγήσει και στο θάνατο από “μαράζι”, όπως λέει κυριολεκτώντας ο λαός. 

Πράγματι, η απομάκρυνση από τον οικείο χώρο είναι ένα “ξερίζωμα” και ο μέτοικος, ένας άνθρωπος “χωρίς ρίζες” που μπορεί να πεθάνει από μαρασμό (μαράζι), όπως ακριβώς και τα ξεριζωμένα φυτά, που κάποιος τα έχει απομακρύνει απ'την αναγκαία για τη ζωή τους γη.

Νοσταλγία είναι ακόμα η μελαγχολική ανάμνηση ευχάριστων καταστάσεων που ξέρεις πως παρήλθαν ανεπιστρεπτί. 

Τούτη η μεταφορική δεύτερη έννοια της λέξης διαφέρει ελάχιστα απ'την πρώτη. Γιατί πρόκειται και πάλι για ένα ξερίζωμα, που αυτή τη φορά δεν είναι χωρικό αλλά χρονικό και γι'αυτό πολύ πιο πιεστικό, αφού τώρα δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα επανόρθωσης: