Ο Λιαντίνης, η εξίσωσή του Σρέντιγκερ και η επιστημολογική προσέγγιση του θανάτου

“Φιλοσοφία εστί μελέτη θανάτου”, έλεγε ο Πλάτωνας. Πράγματι, τον άνθρωπο τον κατέχει μια εγγενή περιέργεια να απαντήσει στα θεμελιώδη ερωτήματα της ζωής εκ των οποίον το κυρίαρχο είναι: ‘Τι σημαίνει ζωή, τι σημαίνει θάνατος’.

Ας διαβάσουμε τι έχει να πει, περί του ερωτήματος αυτού, ο Δημήτρης Λιαντίνης…

Περί του προβλήματος του θανάτου

“Θέλω να κάνω δύο δηλώσεις προεξαγγελτικές που τις θεωρώ και αναγκαίες, για μια σωστή προσέγγιση, επιστημονική, ενός θέματος.

Η μία είναι ότι η μέθοδος που θα χρησιμοποιήσουμε για να επεξεργαστούμε το πρόβλημά μας, έρχεται καθαρά από τις μεθόδους των θετικών επιστημών. Απευθύνομαι σε γιατρούς, και ξέρετε τι σημαίνει μέθοδος θετικών επιστημών: Λαμπορατόριο! Εδώ δεν έχει παίξε γέλασε και έτσι και αλλιώς. Διότι αν το φάρμακο, δεν είναι φάρμακο, θα ‘ναι φαρμάκι.
Θα είμαστε, δηλαδή, τόσο ακριβολόγοι σχετικά με τη μέθοδο, γιατί το θεωρώ πρώτης σπουδαιότητας, όχι μόνο για μια συζήτηση, για μια διάλεξη, για μια ομιλία, για μια διδασκαλία, αλλά και στις καθημερινές μας σχέσεις, τη μέθοδο που χρησιμοποιούμε για να ‘ρχόμαστε σε επικοινωνία με τους άλλους, είναι το πρωτεύον. Η μέθοδος! Κι αν έχουμε μια τέτοια διαφωνία κι ένα τέτοιο αλαλούμ, στις καθημερινές μας σχέσεις είναι ακριβώς γιατί δεν έχουμε μέθοδο. Το πιο δύσκολο πράγμα, έχουν να λένε οι ειδικοί, είναι ο διάλογος. Να κάνεις ένα διάλογο, είναι τρομερά δύσκολο πράγμα. Συνήθως όταν κάνουμε διάλογο, ακούμε ο καθένας τη δική του φωνή, δεν ακούμε τον άλλο, κάνουμε δηλαδή δύο παράλληλους μονολόγους.

Το ένα λοιπόν είναι αυτή η μέθοδος, η οποία θα λάβει στην ακραία μορφή και τον πειραματικό χαρακτήρα. Δηλαδή, έχω πίσω εδώ από την έδρα φέρει τα σύνεργα, τα υλικά μου, για να σας κάνω ένα πείραμα. Το οποίο θα κάνουμε στο τέλος και αν μας μείνει χρόνος. Παρακαλώ, αν μου διαφύγει, γιατί μπορεί να με πάρει ο ειρμός και ο συρμός και να το ξεχάσω, να μου το θυμίσετε. Θα αποδείξουμε με το πείραμα αυτό ότι: Εμένα που με βλέπετε αυτή τη στιγμή ζωντανό, όπως όλοι είμαστε ζωντανοί, ταυτοχρόνως είμαι και πεθαμένος. Είμαι νεκρός. Θεωρητικά μπορείς να το λες. Στην πράξη να το δεις! Είναι το πιο συγκλονιστικό πείραμα που έγινε στις φυσικές επιστήμες.
Το περίφημο πείραμα του Σρέντιγκερ, που απέδειξε την αρχή της απροσδιοριστίας. Έχουμε τα υλικά και θα το κάνουμε. Τονίζω λοιπόν ότι θα είμαστε πολύ εμπράγματοι, πολύ ρεαλιστές και δε θα φύγουμε σε νεφελοκοκκυγίες, πραγματευόμενοι το πρόβλημα.

Το δεύτερο, που θέλω να τονίσω προτού μπούμε στο θέμα μας, είναι ο σκοπός. Για ποιο σκοπό θα ερευνήσουμε αυτό το πρόβλημα. Θέλω να πω από την αρχή, ότι δεν ήρθαμε εδώ για να ψυχοπλακωθούμε, να φορέσουμε πλερέζες, και τελειώνοντας αυτό το συμπόσιο, θα το πω πλατωνικά, να έχουμε την αίσθηση ότι βγαίνουμε από ένα νεκροταφείο. Όχι! Ένα μήνυμα κατάφασης και δύναμης και αισιοδοξίας θέλουμε να βγάλουμε, ερευνώντας αυτό το πρόβλημα. Κι αυτό, παρακαλώ, να το ‘χουμε υπόψη.”

1998, Λιαντίνης  https://www.greekgeek.gr/liantinis-srediger-thanatos/

 

Η γάτα του Σρέντινγκερ είναι ένα νοητικό πείραμα, που χαρακτηρίζεται και ως παράδοξο, επινοήθηκε από τον Αυστριακό φυσικό Έρβιν Σρέντινγκερ (Erwin Schrödinger) το 1935. Αναπαριστά αυτό που είδε ως το πρόβλημα στην ερμηνεία της Κοπεγχάγης για την κβαντομηχανική στην εφαρμογή της σε καθημερινά αντικείμενα. Το σενάριο παρουσιάζει μια γάτα, η οποία μπορεί να είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή, με την κατάστασή της να συνδέεται με προηγούμενο τυχαίο γεγονός. Το νοητικό πείραμα συναντάται συνήθως σε θεωρητικές συζητήσεις για τις ερμηνείες της κβαντομηχανικής. Κατά την ανάπτυξη αυτού του πειράματος ο Σρέντινγκερ επινόησε τον όρο κβαντική διεμπλοκή.

Το νοητικό πείραμα. ...

Η Αβέβαιη Πραγματικότητα - Η επίδραση της Φυσικής στη Φιλοσοφία: Η αρχή της απροσδιοριστίας

1. Η επίδραση της Φυσικής στη Φιλοσοφία
2. Εξέλιξη ιδεών στη φυσική

Αναζητώντας, στο σκοτάδι, τα σύνορα του πνεύματος με την ύλη.

https://tinyurl.com/yx4bztc3

Γεννηθήκαμε σ’ ένα κόσμο που δεχόμαστε ως πραγματικό. Πολλοί λένε ότι δε τους ρώτησε κανείς αν το ήθελαν, άλλοι ότι καλύτερα να μην είχανε γεννηθεί ποτέ και μερικοί χαίρονται να ζούνε σ’ αυτό το όνειρο. Ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε παρατηρώντας τον είναι και αυτός στον οποίο υπάρχουμε. Το περιβάλλον, οι άνθρωποι, τα όνειρά μας, οι σχέσεις μας με τους άλλους και με τα πράγματα, η ίδια η πραγματικότητά μας, τούτα είναι όσα αναπαρίστανται μέσα μας, γεννώντας έτσι τον ‘κόσμο’ στον οποίο υπάρχουμε, ένα εσωτερικό περιβάλλον όπου κατοικεί ο παρατηρητής, το Εγώ μας. Από την άλλη πάλι, ο κόσμος τον οποίο φανταζόμαστε ίσως και να είναι αυτός στον οποίο όχι μόνο θέλουμε να υπάρχουμε αλλά και πράγματι υπάρχουμε. Ωστόσο όμως ίσως.

Είναι γεγονός ότι υπάρχει μια αλληλεπίδραση δια της οποίας ο εξωτερικός κόσμος διαμορφώνει τον εσωτερικό και το αντίστροφο. Δεν αναφέρομαι εδώ σε περίεργες μεταφυσικές δράσεις, μιλώ για τα απλά περιστατικά της καθημερινότητας. Όπως ο αγγειοπλάστης, όπου μορφοποιεί το πυλό σύμφωνα με το εσωτερικό του πρότυπο, έτσι όπως το φαντάστηκε ή από την άλλη, την συναισθηματική αλλαγή που συμβαίνει στη θέα μιας επιθετικής κίνησης κάποιου ζώου. Για τούτη την αλληλεπίδραση επιθυμώ να μιλήσω σε τούτο το κείμενο, προσεγγίζοντας το δυνατότερο ορθολογιστικά και επιστημονικά. Ξεκινώντας από «απλές καθημερινές» σκέψεις και φθάνοντας στο όποιο βάθος προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή αυτής της αλληλεπίδρασης.

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που πράγματι επιθυμούν να υπάρχουν σε ένα κόσμο άλλο, ένα κόσμο διαφορετικό από το γνωστό καθημερινό μας. Διαφορετικό από ελάχιστα έως ακραία πολύ. Από το «να είμαι ομορφότερος» ή «το να είχα ένα τέτοιο αυτοκίνητο» έως το φανταστικά διαφορετικό κόσμο του «’ρχοντα των δαχτυλιδιών» ή του «Matrix». Πράγματι κάποιοι φαντάζονται τον κόσμο και τις καταστάσεις γύρω τους όπως θα τις ήθελαν να είναι. Τέτοιοι είναι αυτοί που κατά περίεργο τρόπο εμφανίζονται ως οι τυχεροί, ως αυτοί που η μοίρα ή ο Θεός τους βοηθά. Είναι αυτοί που κάνουν πράγματα και πετυχαίνουν πράγματα και δημιουργούν πράγματα και όχι μόνο αλλά εξίσου εύκολα καταστάσεις, γεγονότα, την ίδια τη πραγματικότητα. Προσαρμόζοντας έτσι σιγά σιγά το εξωτερικό τους περιβάλλον κατ’ εικόνα και ομοίωση του εσωτερικού τους.

Ξεκινώντας από το «Ποια Πραγματικότητα» ...