Παύλος Νεράντζης
Οι εμπόλεμοι πάντα ισχυρίζονται ότι θέλουν να προστατεύσουν τους άμαχους, σεβόμενοι διεθνείς συνθήκες και το Δίκαιο του Πολέμου. Το ανέφερε και τώρα ο Βλαντιμίρ Πούτιν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Το υπογράμμιζαν στο παρελθόν ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος, ο Τόνι Μπλερ και αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ κατά την εισβολή στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στους βομβαρδισμούς κατά της Σερβίας.
Η πραγματικότητα, όμως, τους διαψεύδει. Ανέκαθεν και πολύ περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες οι άμαχοι βρίσκονται στο στόχαστρο. Οι απώλειες μη-ένοπλων όταν δεν μπορούν να αποσιωπηθούν χαρακτηρίζονται «παράπλευρες ζημίες» από τα γεράκια του πολέμου που δεν κατοικοεδρεύουν μόνο στην Ουάσινγκτον, αλλά σε κάθε χώρα, κυρίως όταν χτυπούν τα τύμπανα μιας ένοπλης σύρραξης. Και θα ήταν για τους ίδιους άνευ σημασίας αν δεν τις εργαλειοποιούσαν κατά το δοκούν προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα σχέδιά τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι από την 11η Σεπτεμβρίου και μετά, εξαιτίας της μορφής των μετα-μοντέρνων πολέμων και παρά την εξουδετέρωση και μόνον του στρατιωτικού στόχου που υπόσχονται τα σύγχρονα όπλα, ο αριθμός των αμάχων που χάνουν τη ζωή τους είναι πολλαπλάσιος σε σχέση με τον αριθμό των ενόπλων.
Ο τρόμος που προκαλεί ο πόλεμος στα μετόπισθεν μπορεί ευκολότερα να κάμψει το ηθικό του αντιπάλου και να επισπεύσει τη νίκη της «ημέτερης πλευράς» με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Τάδε έφη, άλλωστε, τον 5ο π.Χ. αιώνα ο Σουν Τσου, κινέζος στρατηγός και θεωρητικός του πολέμου, το βιβλίο του οποίου «Η Τέχνη του Πολέμου» διδάσκεται ακόμη και σήμερα στις Σχολές Πολέμου σε Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία και Κίνα.
Στους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ οι Αμερικανοί υποστήριζαν ότι δεν υπήρχαν θύματα μεταξύ αμάχων στη διάρκεια της εισβολής για να αποδειχθεί αργότερα ότι οι «χειρουργικές επεμβάσεις» άφησαν πίσω τους εκατόμβες νεκρών.
Το ίδιο συμβαίνει και τώρα: η εισβολή της πανίσχυρης ρωσικής στρατιωτικής μηχανής στην αδύναμη στρατιωτικά Ουκρανία ήταν εύλογο να προκαλέσει όχι μόνον την καταστροφή υποδομών, αλλά και απώλειες μεταξύ του άμαχου πληθυσμού που θα αυξηθούν εάν ξεκινήσει ένας ανταρτοπόλεμος εναντίον του εισβολέα.
Το ερώτημα που τίθεται εκ νέου είναι εάν πρόκειται απλώς για «παράπλευρες απώλειες», τυχαία συμβάντα, ή για εγκλήματα εκ προμελέτης. Και μπορεί να ισχύει ότι προανέφερα, ότι δηλαδή στόχος είναι οι άμαχοι, αλλά μέλλει κάθε φορά να αποδειχθεί. Διότι σ΄ έναν πόλεμο -θα επιμείνω να το υπενθυμίζω- η αλήθεια είναι το πρώτο θύμα και τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Και σ΄ ένα πόλεμο δυστυχώς κυριαρχεί το χάος και η ανομία με στόχο την εξουδετέρωση του εχθρού.
Στον βομβαρδισμό, λόγου χάρη, πολυκατοικίας στο Κίεβο υπήρξαν ανακοινώσεις της ρωσικής και της ουκρανικής πλευράς ότι ευθύνεται η άλλη. Οι Ρώσοι ότι...