Νίκος Καζαντζάκης-Ελ Γκρέκο: Τόσο μεγάλοι, μα και τόσο διαφορετικοί [Προσεγγίσεις στη ζωή και το έργο τους]

Του Σήφη Μιχελογιάννη 

Η «Αναφορά στον Γκρέκο», το τελευταίο σπουδαίο έργο, μια μυθιστορία ή μια αυτοβιογραφία του Νίκου Καζαντζάκη προσδιορίζει ή και οριοθετεί μια προσέγγιση, μια συνάντηση, δύο μεγάλων Ελλήνων, δύο μεγάλων Κρητικών. Ο Νίκος Καζαντζάκης, ο μέγιστος της ελληνικής πεζογραφίας με τις πεντακόσιες ογδόντα (580) εκδόσεις στο εξωτερικό σε σαράντα (40) ξένες γλώσσες αναφέρεται στον μεγάλο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο που άκμασε στην Ισπανία και έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο.

Πέρασαν βέβαια 2-3 αιώνες από το θάνατο του Ελ Γκρέκο για να κατανοήσουν οι Ευρωπαίοι ειδικοί την πραγματική αξία της τέχνης του και να τον αποδεχθούν οι απλοί πολίτες. Μπορεί σε αυτό να έπαιξε ρόλο το ότι η τεχνοτροπία του, η φιλοσοφία του θα έλεγα, ήταν εξπρεσιονιστική. Επίσης η νοοτροπία του ήταν κατά βάση νοοτροπία ανθρώπου μοναχικού. Όπως λέγεται, το ταλέντο τρέφεται στη μόνωση.

Πρέπει δε να προσθέσουμε σε όλα αυτά πως θεωρείται ότι το έργο του Ελ Γκρέκο επηρέασε τον Πικάσο, ότι ήταν προπομπός του κυβισμού του Πικάσο και ότι επηρέασε ακόμα και τους σουρεαλιστές. Έτσι κατανοούμε πόσο ήταν το έργο του καινοτόμο, αντικλασσικό και εικονοκλαστικό και δύσκολα αποδεκτό στην εποχή του.

Συνήθως σε εμάς τους Έλληνες και ειδικά στους Κρητικούς, μας γεμίζει με . . .

«Δοξάρι είμαι στα χέρια σου, Παρατέντωσέ με Κύριε κι ας σπάσω»

«Από την ευτυχία, από την καλοπέραση κι από τη δόξα ποτέ δεν πλάθεται ο Θεός, παρά από την ντροπή, από την πείνα και τα δάκρυα. Σε κάθε κρίσιμη στιγμή, μια παράταξη άνθρωποι ριψοκιντύνευαν μπροστά θεοφόροι και πολεμούσαν, παίρνοντας απάνω τους όλη την ευθύνη της μάχης.

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν οι ιερείς, οι βασιλιάδες, οι αρχόντοι, οι αστοί και δημιουργούσαν πολιτισμούς, λευτέρωναν τη θεότητα.

Σήμερα ο Θεός είναι αργάτης, αγριεμένος από τον κάματο, από την οργή κι από την πείνα. Μυρίζει καπνό, κρασί κι ίδρωτα. Βλαστημάει, πεινάει, γεννάει παιδιά, δεν μπορεί να κοιμηθεί, φωνάζει στ’ ανώγια και στα κατώγια της γης και φοβερίζει.» 

(Νίκος Καζαντζάκης, Ασκητική)

Χθες συμπληρώθηκαν 130 χρόνια από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη. Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883, εποχή κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν γιος του καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά), εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού, Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 – 1932), και της Μαρίας (-1932) και είχε δύο αδελφές. Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα ...

Νίκος Καζαντζάκης γνώρισε τη σύζυγό του, Ελένη - "Το εγώ και εσύ αφανίζονται. Αγαπώ θα πει χάνομαι..." [ Friedrich Nietzsche (ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ)]

Η ιδιωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, όταν ζούσε αλλά και μετά το θάνατο του, λεηλατήθηκε όσο ο βίος ολίγων επώνυμων.

Τι είναι αγάπη;

Δεν είναι συμπόνια μήτε καλοσύνη.
Στη συμπόνια είναι δύο, αυτός που πονά κι αυτός που συμπονάει.
Στην καλοσύνη είναι δύο, αυτός που δίνει κι αυτός που δέχεται.

Μα στην αγάπη είναι ένα.

Σμίγουν οι δύο και γίνονται ένα. 

Δεν ξεχωρίζουν. 

Το εγώ και εσύ αφανίζονται.

Αγαπώ θα πει χάνομαι.

Νίκος Καζαντζάκης - [Friedrich Nietzsche] 

Νίκος Καζαντζάκης και Ελένη Σαμίου. "Ο Νίκος ήταν τέλειος σύζυγος και σύντροφος. Δεν γεννήθηκε ποτέ κανενός είδους πρόβλημα ανάμεσα μας. Ταιριάξαμε σε όλα..."

Η ιδιωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, όταν ζούσε αλλά και μετά το θάνατο του, λεηλατήθηκε όσο ο βίος ολίγων επώνυμων. ...

Νίκος Καζαντζάκης γνώρισε τη σύζυγό του, Ελένη - "Το εγώ και εσύ αφανίζονται. Αγαπώ θα πει χάνομαι..." [ Friedrich Nietzsche (ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ)]

Η ιδιωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, όταν ζούσε αλλά και μετά το θάνατο του, λεηλατήθηκε όσο ο βίος ολίγων επώνυμων.

Τι είναι αγάπη;

Δεν είναι συμπόνια μήτε καλοσύνη.
Στη συμπόνια είναι δύο, αυτός που πονά κι αυτός που συμπονάει.
Στην καλοσύνη είναι δύο, αυτός που δίνει κι αυτός που δέχεται.

Μα στην αγάπη είναι ένα.

Σμίγουν οι δύο και γίνονται ένα. 

Δεν ξεχωρίζουν. 

Το εγώ και εσύ αφανίζονται.

Αγαπώ θα πει χάνομαι.

Νίκος Καζαντζάκης - [Friedrich Nietzsche] 

Νίκος Καζαντζάκης και Ελένη Σαμίου. "Ο Νίκος ήταν τέλειος σύζυγος και σύντροφος. Δεν γεννήθηκε ποτέ κανενός είδους πρόβλημα ανάμεσα μας. Ταιριάξαμε σε όλα..."

Η ιδιωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, όταν ζούσε αλλά και μετά το θάνατο του, λεηλατήθηκε όσο ο βίος ολίγων επώνυμων. ...

Όταν ο Καζαντζάκης αποκάλεσε τον Μάρκο Βαφειάδη «Μαραθωνομάχο» – Ποιούς χαρακτήρισε «κόκκινα πρόβατα»

   [Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: «Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;» Πολέμα!]

Νίκος Καζαντζάκης
Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για…«τον Βίο και την Πολιτεία» του Νίκου Καζαντζάκη αλλά μάλλον την πιο κατατοπιστική ερμηνεία για την ιδεολογική του ιδιοσυγκρασία την εξέφρασε ο στενός του φίλος Παντελής Πρεβελάκης το 1965. «Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο Καζαντζάκης ήταν ταυτοχρόνως κομμουνιστής, φασίστας, μαοϊκός, σοσιαλιστής και εθνικιστής! Από αυτή την άποψη, το βασίλειό του δεν ανήκε στον κόσμο αυτό».

– Και δε φοβάσαι μη σε πουν φασίστα;
– Γιατί να φοβηθώ; Μήπως δεν με είπαν και κομμουνιστή; Και δεν μπορώ να είμαι ποτέ μήτε το ένα μήτε το άλλο. Γιατί είμαι άνθρωπος ελεύθερος. Και είμαι ελεύθερος γιατί δεν είμαι άνθρωπος ενεργείας και δεν έχω ανάγκη, για να δράσω, από δόγματα και βεβαιότητες και πρακτικούς συλλογισμούς…
Το 1907 ο Νίκος Καζαντζάκης εγγράφεται στη μασονική στοά και φεύγει για σπουδές νομικής στο Παρίσι.
Τον Μάϊο του 1919 ο Ελ. Βενιζέλος διορίζει τον Καζαντζάκη γενικό διευθυντή στο Υπουργείο Περιθάλψεως και του αναθέτει, μαζί με τον δικηγόρο Γιάννη Αγγελάκη κι άλλες προσωπικότητες, μια δύσκολη εθνική αποστολή, τον επαναπατρισμό 100.000 ελλήνων του Καυκάσου που κινδύνευαν από τους μπολσεβίκους ...

Οταν δεν τους περίμεναν: Εντός Ακαδημίας ο Σκίπης, εκτός ... Ακαδημίας ο Καζαντζάκης! Εκτός και ο Σικελιανός!

Οταν δεν τους περίμεναν Η κοινή υποψηφιότητα Καζαντζάκη και Σικελιανού και η ελληνική πρόταση για τον Σωτήρη Σκίπη και τον Γεώργιο Βουγιουκλάκη ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΣΤΑΥΡΟΥ Η ιστορία της διεκδίκησης, της αναμενόμενης οριστικής θετικής απόφασης και τελικά της ματαίωσης της απονομής του Βραβείου Νομπέλ στον Νίκο Καζαντζάκη κράτησε 11 ολόκληρα χρόνια. Θεωρώ ότι το είχαμε μέσα στα

ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΣΤΑΥΡΟΥ

Η ιστορία της διεκδίκησης, της αναμενόμενης οριστικής θετικής απόφασης και τελικά της ματαίωσης της απονομής του Βραβείου Νομπέλ στον Νίκο Καζαντζάκη κράτησε 11 ολόκληρα χρόνια. Θεωρώ ότι το είχαμε μέσα στα χέρια μας. Και το σκοτώσαμε. Ολα αυτά τα χρόνια, 1946-1957, η Ελλάς όχι μόνο κυνηγούσε τον Καζαντζάκη να μην πάρει το Νομπέλ, αλλά σε αντιπερισπασμό προέβαλλε άλλο συγγραφέα… αξιότερό του. Και απαξίωνε τον άξιο. Ουσιαστικά τον εξέβαλε από τον προθάλαμο της βράβευσης.

Χαρακτηριστική είναι η φράση του Αλμπέρ Καμύ, ο οποίος πήρε το Νομπέλ το 1957, σε γράμμα του προς την Ελένη Ν. Καζαντζάκη: «…Και ακόμα δεν ξεχνώ πως τη μέρα που λυπόμουν να δεχθώ μια διάκριση, που ο Καζαντζάκης άξιζε εκατό φορές περισσότερο, επήρα από εκείνον το πιο γενναιόδωρο από όλα τηλεγράφημα…».

Για πρώτη φορά η υποψηφιότητα του Νίκου Καζαντζάκη για το Νομπέλ προτείνεται στη Σουηδική Ακαδημία από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και τον Σύνδεσμο Ελλήνων Λογοτεχνών τον Μάιο του 1946. Ηταν κοινή υποψηφιότητα για τον Καζαντζάκη και τον Αγγελο Σικελιανό. Νωρίτερα ο Καζαντζάκης, ως πρόεδρος της Εταιρείας και διά της Εταιρείας, είχε προτείνει για το Νομπέλ τον Σικελιανό. Οταν ύστερα πληροφορήθηκε από έρευνα στη Στοκχόλμη ότι η πρόταση μπορούσε να περιλαμβάνει πέραν του ενός πρόσωπα, ακόμη και τρία τέσσερα, επανήλθε. Και έγινε έτσι νέα πρόταση για τους δύο μαζί.

Ο Καζαντζάκης ζήτησε από τον Σικελιανό «να θελήσει να ενωθούν τα ονόματά τους αναπόσπαστα, γιατί, στην αγάπη, ένα πράμα, μοιραζόμενο, διπλασιάζεται. Και η τιμή για την Ελλάδα θα ‘ταν διπλή». (Από γράμμα του προς τον Παντελή Πρεβελάκη, 18.7.1946.) Προτάσεις στη Σουηδική Ακαδημία μπορούσαν να κάνουν ακαδημίες και ακαδημαϊκοί, λογοτέχνες και σωματεία τους, γνωστοί άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών.

Η Ακαδημία Αθηνών δεν τον πρότεινε βέβαια. Πώς άλλωστε ήταν δυνατό να προτείνει τον Καζαντζάκη για Νομπέλ, αφού μόλις τον προηγούμενο χρόνο τον είχε θεωρήσει ακατάλληλο να γίνει μέλος της, προκρίνοντας αντ’ αυτού τον Σωτήρη Σκίπη; Εντός Ακαδημίας ο Σκίπης, εκτός ...

55 χρόνια από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη

 Ο Νίκος Καζαντζάκης και η εποχή του (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

 Νίκος Καζαντζάκης - Μενέλαος Λουντέμης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

 Ηράκλειον - Κνωσός - Νίκος Καζατζάκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

 Ο Καζατζάκης μέσα από την εικόνα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

Αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Ο Νίκος Καζαντζάκης έγινε ευρέως γνωστός μέσω της κινηματογραφικής απόδοσης των έργων του «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός».

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883. Ήταν γιος του εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού Μιχάλη Καζαντζάκη και της Μαρίας και είχε δύο αδελφές.

Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 δημοσιεύοντας το δοκίμιο «Η Αρρώστια του Αιώνος» και το πρώτο του μυθιστόρημα «Όφις και Kρίνο» (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη).

Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. ...

Νίκος Καζαντζάκης: Ασκητική (Video, scribd, text) - THE SAVIOURS OF GOD

WE COME from a dark abyss, we end in a dark abyss, and we call the luminous interval life. As soon as we are born the return begins, at once the setting forth and the coming back; we die in every moment. Because of this many have cried out: 

The goal of life is death! But as soon as we are born we begin the struggle to create, to compose, to turn matter into life; we are born in every moment. Because of this many have cried out: The goal of ephemeral life is immortality! In the temporary living organism these two streams collide: 

(a) the ascent toward composition, toward life, toward immortality; 

(b) the descent toward decomposition, toward matter, toward death. Both streams well up from the depths of primordial essence. Life startles us at first; it seems somewhat beyond the law, somewhat contrary to nature, somewhat like a transitory counteraction to the dark eternal fountains; but deeper down we feel that Life is itself without beginning, an indestructible force of the Universe. Otherwise, from where did that superhuman strength come which hurls us from the unborn to the born and gives us - plants, animals, men - courage for the struggle? 

But both opposing forces are holy. It is our duty, therefore, to grasp that vision which can embrace and harmonize these two enormous, timeless, and indestructible forces, and with this vision to modulate our thinking and our action.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Ασκητική (Salvatores dei) είναι βιβλίο του Έλληνα συγγραφέα, Νίκου Καζαντζάκη, με στοχαστικό περιεχόμενο. Η συγγραφή του ξεκίνησε το 1922 και τελείωσε το 1923, αλλά εκδόθηκε το 1927, από το αθηναϊκό περιοδικό Αναγέννηση. Στο έργο υπήρξαν διάφορες αναθεωρήσεις έως και το 1945, οπότε και εμφανίζεται ολοκληρωμένο. Πλέον, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καζαντζάκη. Το βιβλίο αυτό θεωρείται ως ένα από τα δημοφιλέστερα του Έλληνα συγγραφέα, με πολλές μεταφράσεις και στο εξωτερικό.^[2]

Στο έργο αυτό, συναντάται η γνωστή φράση του συγγραφέα, η οποία αναγράφεται και στον τάφο του:^[3] «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούµαι τίποτα, [...], είµαι λεύτερος.»

Ασκητική Salvatores Dei by tete8606 on Scribd

Νίκος Καζαντζάκης - Ασκητική: Ολόκληρο το βιβλίο σε Video (2 Μέρη):

Νίκος Καζαντζάκης: Ακριβή πραμάτεια η λευτεριά - Η ανώτατη αρετή δεν είναι να ’σαι ελεύτερος, παρά να μάχεσαι για ελευτερία. - Θέλει, λέει, να ’ναι λεύτερος: Σκοτώστε τον!

Δεν είναι η λευτεριά πέσε πίτα να σε φάω. 

Είναι κάστρο, και το παίρνεις με το σπαθί σου. 

Όποιος δέχεται από ξένα χέρια τη λευτεριά, είναι σκλάβος.

Νίκος Καζαντζάκης
(ελαιογραφία του Π. Ζωγράφου)
από τον Πανδέκτη

Η πέτρα, το σίδερο, το ατσάλι δεν αντέχουν. Ο άνθρωπος αντέχει.

«ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ» Εκδόσεις ΔΙΦΡΟΣ

 Μπόρα είναι μαθές η ζωή. Θα περάσει!

«Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ» Εκδόσεις ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Η αγάπη κι η συμπόνια είναι θυγατέρες του ανθρώπου, όχι του Θεού.
«ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΓΚΡΕΚΟ» Εκδόσεις ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Τι θα πει ευτυχία; Να ζεις όλες τις δυστυχίες. ...

«ΑΣΚΗΤΙΚΗ» Εκδόσεις ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Θεριό ‘ναι η καρδιά του ανθρώπου. Θεριό ανήμερο…

Ο «Καζαντζάκης» του Γιάννη Σμαραγδή - Από 23 Νοεμβρίου στις αίθουσες

Ένα σπάνιο οπτικοακουστικό απόσπασμα, από συνέντευξη, την οποία έδωσε ο Νίκος Καζαντζάκης για την γαλλική τηλεόραση.

Η συνέντευξη δόθηκε, στις 22 Μαΐου 1957, λίγους μήνες πριν, του θανάτου του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, σε δύο ανθρώπους των γραμμάτων και δημοσιογράφους, τον Pierre Dumayet και τον Max-Pol Fouchet. Η συνέντευξη αφορούσε δύο από τα βιβλία του Καζαντζάκη, τον «Ζορμπά» και τον «Φτωχούλη του Θεού», που ήταν και το πιο πρόσφατο...

http://www.pare-dose.net/?p=3911

Συνέντευξη του σκηνοθέτη και Ηρακλειώτη Γιάννη Σμαραγδή , για την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της νέας του ταινίας «Καζαντζάκης» που θα προβληθεί στις αίθουσες τον Νοέμβριο του 2017. Ο Γιάννης Σμαραγδής, « ανοίγει» την κάμερα με αφορμή την ολοκλήρωση της νέας του ταινίας «Καζαντζάκης».

Για πρώτη φορά, το ντοκουμέντο από την τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση του Στάθη Ψάλτη και τα όσα λέει για το βιολογικό του τέλος, στο περιθώριο των γυρισμάτων.

Η σκηνή με τον Ζορμπά στη ταινία και τον Θοδωρή Αθερίδη στον ομώνυμο ρόλο, άγνωστο οπτικό υλικό της ταινίας και η συγκλονιστική εξομολόγηση του Γιάννη Σμαραγδή για τον «δικό του» Νίκο Καζαντζάκη.


Το τελευταίο κινηματογραφικό γύρισμα του Στάθη Ψάλτη.

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής, μιλά για τον Στάθη Ψάλτη.


Τα πλάνα είναι από τα τελευταία κινηματογραφικά γυρίσματα του Στάθη στη ταινία του Γιάννη Σμαραγδή, "Νίκος Καζαντάκης".
Ο ρόλος του Στάθη είναι του Ηγούμενου της Ιεράς Μονής του Όρους Σινά.
Αποκλειστικό: Τα συνταρακτικά λόγια του Γιάννη Σμαραγδή για τον Στάθη Ψάλτη στην ταινία Καζαντζάκης

Στο ρόλο του Καζαντζάκη, ο Οδυσσέας Παπασπηλιώπουλος, που επισκέπτεται τη Μονή.

Το πρώτο teaser του «Καζαντζάκη» δια χειρός Σμαραγδή
Αποσπασματικά καρέ, μεμονωμένα gros plan, δείγματα ερμηνείας και χρώματα μιας άλλης εποχής αποτυπώνουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα το νέο όραμα του κορυφαίου σκηνοθέτη

Ο μεγάλος οικουμενικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης έλεγε πως η ζωή του ορίζεται από τα ταξίδια και τα όνειρά του. Αυτά τα μονοπάτια ακολούθησε και η ταινία του κορυφαίου σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή με τίτλο «Καζαντζάκης», τα γυρίσματα της οποίας πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη, την Αθήνα, την Αίγινα, τη Νότια Γαλλία, το Βερολίνο και τη Βιέννη. Το πρώτο teaser της πολυαναμενόμενης προσωπογραφίας του Έλληνα σκηνοθέτη είναι γεγονός και εντυπωσιάζει.

Το φιλμ θα προβληθεί στις αίθουσες τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους από την Audio Visual, μια χρονιά που έχει κηρυχθεί Έτος Νίκου Καζαντζάκη, γιορτάζοντας τα 60 χρόνια από το θάνατό του. Τον κεντρικό χαρακτήρα Νίκο Καζαντζάκη υποδύεται ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος και η Μαρίνα Καλογήρου την σύντροφό του Ελένη.

Ο οκτάχρονος Αλέξανδρος Καμπαξής υποδύεται τον μικρό Νίκο Καζαντζάκη, ενώ ο Στέφανος Ληναίος υποδύεται τον συγγραφέα σε πολύ ώριμη ηλικία. Ένα πλήθος σπουδαίων ηθοποιών πλαισιώνουν τους πρωταγωνιστές. Ο Αργύρης Ξάφης υποδύεται τον πατέρα του Καζαντζάκη και η Μαρία Σκουλά τη μητέρα του. Τον Άγγελο Σικελιανό ενσαρκώνει ο Νίκος Καρδώνης, την σύζυγό του Εύα η Αμαλία Αρσένη, την Ίτκα η Γιούλικα Σκαφιδά, τον Ζιλ Ντασέν ο Alexandros Kollatos, τη Μελίνα Μερκούρη η Ζέτα Δούκα, το Δρ. Χαϊλμάγιερ ο Adrian Frieling, στο ρόλο της «Καλής Μάγισσας» η Anthoula Katsimatides και στο ρόλο του Δρ. Στέκελ, μια εμφάνιση έκπληξη από τον Νίκο Μαρινάκο. Άλλοι άξιοι ηθοποιοί που παίρνουν μέρος στην ταινία είναι η Όλγα Δαμάνη και η Έρση Μαλικένζου, ο Πάνος Σκουρολιάκος, ο Τάκης Παπαματθαίου, ενώ στο ρόλο του Γιώργη Ζορμπά είναι ο καταπληκτικός Θοδωρής Αθερίδης. Τον Ηγούμενο της Μονής Σινά υποδύεται ο Στάθης Ψάλτης.

Το σενάριο της ταινίας στηρίζεται στο βιβλίο του συγγραφέα Αναφορά στον Γκρέκο.

Η ταινία είναι γυρισμένη στα ελληνικά, ενώ ακούγονται και διάλογοι στα γαλλικά και τα γερμανικά.

Οι βασικοί συντελεστές της ταινίας είναι ο σκηνοθέτης-σεναριογράφος Γιάννης Σμαραγδής, οι παραγωγοί Ελένη Σμαραγδή και Αλέξανδρος Σμαραγδής, ο Γάλλος συμπαραγωγός Vincent Michaud, ο διευθυντής φωτογραφίας Άρις Σταύρου, ο μουσικοσυνθέτης Μίνως Μάτσας, ο ενδυματολόγος-σκηνογράφος Γιώργος Πάτσας, η μοντέζ Στέλλα Φιλιπποπούλου, ο ηχολήπτης Άρης Αθανασόπουλος.

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"

H “Οδύσσεια” του Νίκου Καζαντζάκη. Ένα διαχρονικό έπος – ηρωική κατάφαση της ανθρώπινης μοίρας

TO ΕΠΟΣ του Καζαντζάκη, με την κεντρική του ι­δέα, την ηρωική χωρίς μάταιες ελπίδες κατάφαση της ανθρώπινης δραστηριότητας και της ανθρώπι­νης μοίρας, στέκεται, ως προς τη σύλληψη και την ευρύτητα των στόχων, πολύ ψηλότερα από το επί­πεδο των αναιμικών μεσοπολεμικών και μεταπο­λεμικών συγγραφέων της Ευρώπης.

Ο Καζαντζά­κης κηρύσσει στην «Οδύσεια» την εγκατάλειψη της εύκολης ζωής, των μικρών ασημάντων πραγ­μάτων που πνίγουν την ψυχή· κηρύσσει την επι­στράτευση του ατόμου για μια σειρά υψηλών, συ­νεχώς υπερβαινομένων στόχων

Πιστεύει ότι μόνο έτσι μπορεί ο άνθρωπος να ξεπεράσει τη θνητή φύση του και να βοηθήσει στην τελειοποίηση και αποπνευμάτωση, για την οποία αγωνίζεται από πολλούς δρόμους μέσα στη δημιουργία ο ίδιος ο Θεός. Παρά τα βεργσονικά και εν μέρει νιτσεϊκά στοιχεία που περιέχει η κοσμοθεωρία αυτή, είναι απαραγνώριστος ο προσωπικός τρόπος του Καζαντζάκη στη σύλληψη και την έκφρασή της, και σ’ αυτόν ακριβώς τον καζαντζακικό τρόπο και τόνο οφείλεται η παγκόσμια επιτυχία του έργου (…)

Ως προς τη γλώσσα ο Καζαντζάκης, επηρεασμέ­νος από το δημοτικισμό της εποχής του διαμόρ­φωσε συνειδητά ένα δύσκολο και πληθωρικό ιδίω­μα, στο οποίο ζήτησε να αφομοιώσει και να σώσει σπάνιες λέξεις και εκφράσεις προερχόμενες από όλη την Ελλάδα και κυρίως από την ιδιαίτερη πα­τρίδα του, την Κρήτη. H γλώσσα αυτή, που περι­λαμβάνει και παρά πολλά σύνθετα επίθετα και ρή­ματα πλασμένα από τον ποιητή, έχει έντονα προ­σωπικό χρώμα και είναι αδιάσπαστα δεμένη με την αδρή, σπάνια λυρική διάθεση του δημιουργού . . .

«Το χαμένο Νόμπελ - Μια αληθινή ιστορία» - "Να προσέξεις την άνω τελεία μετά τον στίχο "πήραμε τη ζωή μας" και πριν πεις τη λέξη "λάθος". . [...]

Το βιβλίο του Κώστα Αρκουδέα για τον Νίκο Καζαντζάκη, 
το Νόμπελ, την Ελλάδα, τον κόσμο, το χθες και το σήμερα.

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης - gkoul@naftemporiki.gr

Συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος, πολιτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, φιλόσοφος με πλούσιο λογοτεχνικό, ποιητικό και μεταφραστικό έργο και αναγνωρισμένος ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως, ο Νίκος Καζαντζάκης, θα πίστευε κανείς πως δεν είχε εχθρούς. Όμως, είχε. Και, μάλιστα, πολύ ισχυρούς.

Το Νόμπελ που ποτέ δεν κέρδισε ο Νίκος Καζαντζάκης βρίσκεται στον πυρήνα του βιβλίου του Κώστα Αρκουδέα, με τίτλο «Το χαμένο Νόμπελ - Μια αληθινή ιστορία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Και γύρω ακριβώς από αυτόν τον πυρήνα, στήνεται όλο το παρασκήνιο της βράβευσης που ποτέ δεν ήρθε. Και μέσα από αυτό το σκοτεινό παρασκήνιο, φωτίζονται στιγμές της πνευματικής και πολιτικής ζωής του τόπου μας στα χρόνια του 20ού αιώνα. Στιγμές γεμάτες αντιθέσεις που έπαιξαν τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση των σύγχρονων ημερών.

Αντιμετωπίζοντας θεούς και δαίμονες

Όταν, το 1946, κυκλοφόρησε ο «Αλέξης Ζορμπάς», γνώρισε μεγάλη επιτυχία και άρχισε να μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες, ενώ διακρίθηκε ως το καλύτερο ξένο βιβλίο στη Γαλλία. Μέσα στην τεράστια αποδοχή, ο Νίκος Καζαντζάκης ξεκίνησε την προσπάθεια κατάκτησης του Νόμπελ Λογοτεχνίας. Και έμελλε αυτή η χωρίς ευόδωση προσπάθεια να κρατήσει έντεκα ολόκληρα χρόνια. Την άνοιξη του 1947, θέτει από κοινού υποψηφιότητα με τον Άγγελο Σικελιανό για το Νόμπελ. Η Ελλάδα σπαράσσεται από τον Εμφύλιο, και ο Κρητικός συγγραφέας θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς του συντηρητικού κατεστημένου, το οποίο ξεσπά σε έναν ιδεολογικό εμφύλιο και επιστρατεύει κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο για την αποφυγή της βράβευσής του. Θεοί και δαίμονες ορθώνονται μπροστά του. Και τους αντιμετωπίζει. Έντεκα ολόκληρα χρόνια. ...

130 χρόνια Νίκος Καζαντζάκης

Από την 1η Δεκεμβρίου μέχρι τον Μάιο του 2013 θα διαρκέσει η έκθεση «130 χρόνια Νίκος Καζαντάκης» η οποία διοργανώνεται από τον Ελληνικό Κόσμο σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Καζαντζάκη και το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη. 

Ποιος όμως ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης;

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν η ζωή, τα ταξίδια και το έργο του οικουμενικού συγγραφέα, μέσα από πρώτες του εκδόσεις, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, χειρόγραφα και προσωπικά του αντικείμενα, πολλά εκ των οποίων παρουσιάζονται για πρώτη φορά.

Στόχος της έκθεσης είναι να αποδοθεί η οικουμενικότητα του Καζαντζάκη αλλά και να αποτυπωθεί στο θεατή, μέσα από τα έργα του και την παρουσίαση της ζωής του, ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας. Στο πλαίσιο αυτό, προβάλλονται οι σημαντικότεροι «σταθμοί» της ζωής του Καζαντζάκη, οι σχέσεις του με το Παιδί, το Θεό, τον Έρωτα και τη Φιλία και βέβαια το πλούσιο συγγραφικό του έργο.

Η έκθεση υποστηρίζεται από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό όπως μία προβολή-δημιουργία του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού - που παρουσιάζει 20 βασικούς σταθμούς των ταξιδιών του με προσωπικό φωτογραφικό υλικό από τα ταξίδια του, οπτικοακουστικά ντοκουμέντα από το Μουσείο Καζαντζάκη κ.ά.

Η έκθεση 130 χρόνια Νίκος Καζαντζάκης συνοδεύεται από εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου. Μέσα από τις εκπαιδευτικές βιωματικές δραστηριότητες τα παιδιά ταξιδεύουν στο έργο του Καζαντζάκη για να ανακαλύψουν το σπάνιο νου, την απαράμιλλη γραφίδα του και τα αξεπέραστα κείμενά του που στις μέρες μας ηχούν πιο επίκαιρα από ποτέ. ...

Προσεγγίζοντας τον Νίκο Καζαντζάκη: Τρεις εκθέσεις - Aφιέρωμα με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό

Βιογραφία και έργο

Γεννημένος το 1883 στο Ηράκλειο της τουρκοκρατούμενης τότε Κρήτης, ο Νίκος Καζαντζάκης λαμβάνει τη στοιχειώδη μόρφωσή του και το 1897 γράφεται στη Γαλλική Εμπορική Σχολή του Τίμιου Σταυρού στη Νάξο. Εκεί διδάσκεται τη γαλλική και την ιταλική γλώσσα και έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τον δυτικό πολιτισμό. Το 1899 επιστρέφει στο Ηράκλειο για να ολοκληρώσει τις γυμνασιακές σπουδές του και το 1902 μετακομίζει στην Αθήνα όπου σπουδάζει Νομική. 

Το 1907 ταξιδεύει στο Παρίσι για μεταπτυχιακά, επηρεάζεται βαθιά από τις φιλοσοφικές αρχές του Μπερξόν και του Νίτσε και ξεκινά τη συστηματική του ενασχόληση με τα γράμματα. Πραγματοποιώντας πλήθος ταξιδιών στο εξωτερικό, αρκετές φορές ως ανταποκριτής εφημερίδων, το 1919 υπηρετεί ως γενικός διευθυντής στο υπουργείο Περιθάλψεως, το 1945 διορίζεται υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου και το 1946 εργάζεται ως σύμβουλος λογοτεχνίας στην UNESCO. Διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, ενώ το 1956 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης και προτάθηκε ως υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας πέντε φορές.

Θεωρώντας τον εαυτό του πρωτίστως ποιητή, ο Νίκος Καζαντζάκης έγραψε την...

"Μπορεί και να’ ναι η νεράιδα, η νεράιδα που λεν τα παραμύθια..."- Ο Ν. Καζαντζάκης για τη δική του μάνα στον "Γκρέκο"

Οι ώρες που περνούσα με την μητέρα μου ήταν γεμάτες μυστήριο. Καθόμασταν ο ένας αντίκρα στον άλλο, εκείνη σε καρέκλα πλάι στο παράθυρο, εγώ στο σκαμνάκι μου, κι ένιωθα, μέσα στη σιωπή, το στήθος μου να γεμίζει και να χορταίνει, σαν να’ ταν ο αγέρας ανάμεσά μας και βύζαινα.

Από πάνω μας ήταν η γαζία, κι όταν ήταν ανθισμένη, η αυλή μοσκομύριζε. Αγαπούσα πολύ τα ευωδάτα κίτρινα λουλούδια της, τά’βαζε η μητέρα μου στις κασέλες και τα εσώρουχά μας, τα σεντόνια μας όλη μου η παιδική ηλικία μύριζε γαζία.
Μιλούσαμε, πολλές ήσυχες κουβέντες, πότε η μητέρα μου δηγόταν για τον πατέρα της, για το χωριό που γεννήθηκε, και πότε εγώ της στορούσα τους βίους των αγίων που είχα διαβάσει, και ξόμπλιαζα τη ζωή τους με την φαντασία μου• δε μ’ έφταναν τα μαρτύριά τους, έβαζα κι από δικού μου, ωσότου έπαιρναν τη μητέρα μου τα κλάματα, τη λυπόμουν, κάθιζα στα γόνατά της της χάδευα τα μαλλιά και την παρηγορούσα:
-Μπήκαν στον Παράδεισο, μητέρα, μη στενοχιωριέσαι, σεργιανίζουν κάτω από ανθισμένα δέντρα, κουβεντιάζουν με τους αγγέλους και ξέχασαν τα βάσανά τους. Και κάθε Κυριακή βάζουν χρυσά ρούχα, κόκκινα κασκέτα με φούντες και πάνε να κάμουν βίζιτα στο Θεό.
Κι η μητέρα σφούγγιζε τα δάκρυά της, με κοίταζε σα να μου έλεγε: «Αλήθεια λές;» και χαμογελούσε. 

Και το καναρίνι, μέσα από το κλουβί του, μας άκουγε, σήκωνε το λαιμό και κελαηδούσε μεθυσμένο, ευχαριστημένο, σαν να’ χε κατέβει από τον Παράδεισο, σαν να’ χε αφήσει μια στιγμή τους αγίους κι ήρθε στη γής να καλοκαρδίσει τους ανθρώπους. ...

Τραγωδία στα Τέμπη: Ο Καζαντζάκης το είχε πει καλύτερα από όλους! Η Ελλάδα επιζεί μέσα από ατομικές περιπτώσεις, το κράτος σταθερά υπολειτουργεί

Συντάκτης: Γιάννης Χωριανόπουλος

Τι να πει, τι να σκεφτεί και τι να γράψει κανείς για την τραγωδία στα Τέμπη. Στην Ελλάδα του 2023 δύο τρένα συγκρούστηκαν μεταξύ τους και ο θάνατος βρήκε τόσους ανθρώπους.

Οργή και μόνο οργή. Μόνο η σκέψη για τους ανθρώπους που θρηνούν ή ακόμα δεν έχουν βρει τους δικούς τους φτάνει για να σε οδηγήσει στην τρέλα.

Το 2023 σε μια ευρωπαϊκή (υποτίθεται χρόνια τώρα) χώρα δεν υπάρχουν οι δικλείδες ασφαλείας ώστε να μη συμβεί ένα γεγονός όπως αυτό που συνέβη στα Τέμπη.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε μια δήλωση εκτός πραγματικότητας, μας διαβεβαίωσε πως θα γίνει ότι πρέπει ώστε να μην ξανασυμβεί κάτι ανάλογο.

Σοβαρά τώρα; Αυτό να το πείτε στις οικογένειες που θρηνούν.

Στην Ελλάδα του 2023 στη μοναδική διαδρομή τρένων στη χώρα, τα πάντα, όπως αντιληφθήκαμε δυστυχώς κρέμονταν/κρέμονται από τις ανθρώπινες αποφάσεις και την έλλειψη υποδομών.

Τι πάει να πει ανθρώπινο λάθος τη σύγχρονη εποχή στις μεταφορές ανθρώπινων ζωών; Θα έπρεπε να έχει υλοποιηθεί όλο αυτό το πλάνο ώστε ακόμα και ανθρώπινο λάθος να συμβεί, να μπορεί να διορθωθεί άμεσα.

Στην Ελλάδα όμως των κονδυλίων, γιατί λεφτά υπάρχουν, πρωτίστως θα πρέπει να πάνε εκεί που πρέπει να πάνε και όχι στις υποδομές της παιδείας, της υγείας, των μεταφορών.

Όπως τόσες και τόσες τραγωδίες μετά, υπάρχει έστω ένας που να πιστεύει πως μπορεί να αλλάξει κάτι δραματικά; Για ορισμένα 24ώρα που η τραγωδία στα Τέμπη θα μείνει στην επικαιρότητα, θα ακουστούν πομπώδης εξαγγελίες.

Μετά όμως;

Σαν σήμερα, στις 18 Φλεβάρη 1883 γεννιέται ο Ν. Καζαντζάκης

Σαν σήμερα, στις 18 Φλεβάρη 1883 γεννιέται ένας απ’ τους   σπουδαιότερους, σημαντικότερους και μεγαλύτερους Ελληνες λογοτέχνες του 20ού αιώνα. Ο Νίκος Καζαντζάκης:  

Αρχική Σελίδα | Νίκος Καζαντζάκης | Η Ζωή Και Το Έργο Του

Παιδικά και εφηβικά χρόνια (1883-1902)

Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Μεγάλο Κάστρο (Ηράκλειο), την πρωτεύουσα της τουρκοκρατούμενης Κρήτης, στις 18 Φεβρουαρίου 1883. Στα έξι του χρόνια, γνωρίζει τη ζωή της προσφυγιάς, εξαιτίας της επανάστασης του 1889, οπότε η οικογένειά του καταφεύγει στον Πειραιά για έξι μήνες. Πίσω στο Ηράκλειο, ο Νίκος φοιτά στο δημοτικό σχολείο, όμως η κανονικότητα της παιδικής του ζωής διακόπτεται και πάλι το 1897. Με την έκρηξη της τελευταίας κρητικής επανάστασης, η οικογένεια Καζαντζάκη εγκαθίσταται στη Νάξο, όπου παραμένει για δύο περίπου χρόνια. Ο Νίκος ξεκινά τις γυμνασιακές του σπουδές στη γαλλική Εμπορική Σχολή του Τιμίου Σταυρού, την οποία διοικούσαν φραγκισκανοί μοναχοί. Μαθαίνει γαλλικά και ιταλικά και αρχίζει να γνωρίζει την ευρωπαϊκή λογοτεχνία, κυρίως όμως έρχεται σε επαφή με το δυτικό πολιτισμό. ...

Νίκος Καζαντζάκης, συνέντευξη στην γαλλική ραδιοφωνία

Απόσπασμα από συνέντευξη του Ν. Καζαντζάκη στον Pierre Sipriot, Γαλλική Ραδιοφωνία (Παρίσι), 6 Μαΐου 1955

Ο Ν. Καζαντζάκης μιλάει για την Ελλάδα

“Όσο πιο μακρυά είμαστε από την πατρίδα μας, τόσο περισσότερο τη σκεφτόμαστε και τόσο περισσότερο, την αγαπάμε. Όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα βλέπω τις μικρότητες, τις ίντριγκες, τις ανοησίες, τις ανεπάρκειες των αρχηγών, τη μιζέρια του λαού. 

Όμως από μακρυά δεν βλέπουμε τόσο ευδιάκριτα την ασκήμια και έχουμε περισσότερη ελευθερία να πλάσουμε μια εικόνα της πατρίδας αντάξια ενός ολοκληρωτικού έρωτα. Να γιατί δουλεύω καλύτερα και αγαπώ καλύτερα την Ελλάδα όταν βρίσκομαι στο εξωτερικό. 

Μακρυά της καταφέρνω να συλλάβω καλύτερα την ουσία της και την αποστολή της στον κόσμο, και συνακόλουθα τη δική μου ταπεινή αποστολή. Κάτι ιδιαίτερο συμβαίνει στους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό. Γίνονται καλύτεροι. 

Έχουν την περηφάνεια της φυλής τους, νιώθουν ότι όντας Έλληνες έχουν την ευθύνη να είναι αντάξιοι των προγόνων τους. H πεποίθησή τους, ότι κατάγονται από τον Πλάτωνα και τον Περικλή, μπορεί ίσως να είναι μια ουτοπία, μια αυθυποβολή χιλιετιών, όμως αυτή η αυθυποβολή, γενόμενη πίστη, ασκεί μια γόνιμη επίδραση στη νεοελληνική ψυχή. 

Χάρη σ’ αυτή την ουτοπία επέζησαν οι Έλληνες. Μετά από τόσους αιώνες εισβολών, σφαγών, λιμών, θα έπρεπε να έχουν εξαφανιστεί. Όμως η ουτοπία, που έγινε πίστη, δεν τους αφήνει να πεθάνουν. H Ελλαδα επιζεί ακόμα, επιζεί νομίζω μέσα από διαδοχικά θαύματα. “

https://www.historical-museum.gr/webapps/kazantzakis-pages/gr/life/talkforgreece.php

 

Εξήντα έξι χρόνια αργότερα είναι πρακτικά αδύνατο να βρεις ή να διακρίνεις διαφορές - Παρά συμφορές και Υποχρεώσεις χωρίς Δικαιώματα! και "διηγώντας τα να κλαις;

Το παρακάνω video είναι η ένωση 26 αποσπασμάτων συνέντευξης του giorgos ralia

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ συνέντευξη στην γαλλική ραδιοφωνία

https://www.youtube.com/watch?v=pueTyI3i8Zg&t=40s

--------------------------------------------------------------------

Από τη συνέντευξη του Νίκου Καζαντζάκη στη Γαλλική Ραδιοφωνία στις 6 Μαΐου 1955, για την «Ελευθερία» και τα παιχνίδια των Μεγάλων Δυνάμεων

(Άρθρο γνώμης του Διαμαντή Θ. Βαχτσιαβάνου - efkozani)

Ήταν Μάης του 1955 και ο Νίκος Καζαντζάκης δίνει μια καταπληκτική συνέντευξη στο ραδιόφωνο του Παρισιού, στο δημοσιογράφο Pierre Sipriot. . .