Το Εικοσιένα. Έχουμε ως την ώρα
την ιστορία του; Φοβάμαι πως όχι.
Την μυθολογία του; Φοβάμαι πως ναι.
Κωστής Παλαμάς ( Άπαντα 10,17)
«Σε μια και μόνη περίπτωση ο ατέρμονος πόλεμος των ποιμενικών φύλων και των ληστών ηρώων ενάντια σε οποιαδήποτε αληθινή κυβέρνηση συγκεράστηκε με τις ιδέες του αστικού εθνικισμού και της Γαλλικής Επανάστασης : στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα (1821-30). Ήταν συνεπώς φυσικό η Ελλάδα να γίνει θρύλος και πηγή έμπνευσης των απανταχού εθνικιστών και φιλελευθέρων.
Γιατί μόνο στην Ελλάδα ένας ολάκερος λαός ξεσηκώθηκε ενάντια στον κατακτητή με τρόπο που θα μπορούσε εύλογα να ταυτιστεί με την υπόθεση της ευρωπαϊκής αριστεράς. Και αντίστροφα , η υποστήριξη της ευρωπαϊκής αριστεράς με ηγέτη τον Λόρδο Βύρωνα, που πέθανε στην Ελλάδα , συνέβαλε σημαντικά στην πραγμάτωση της ελληνικής ανεξαρτησίας».
Αυτή η σημείωση του Ε.J. Hobsbawm («Η εποχή των Επαναστάσεων 1789-1848», σ. 203-204, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2002) δείχνει πόσο η Επανάσταση του Εικοσιένα και ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας εγγράφονται στη δυναμική των εξεγέρσεων που στηρίχθηκαν στο Διαφωτισμό τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και τα φιλελεύθερα προστάγματα.
Αυτή ακριβώς την εγγραφή η άρχουσα τάξη στην Ελλάδα προσπάθησε και προσπαθεί να την περιορίσει στα στενά όρια των επιδιώξεών της.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Μεγάλη Ιδέα που κυριάρχησε τον 19ο αιώνα μέχρι και τις δυο πρώτες δεκαετίες του 20ου μέχρι να θαφτεί οριστικά με την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Στο όνομα αυτών των επιδιώξεων χτίστηκαν μύθοι και εύκολες ιδέες , οικοδομήθηκαν ιδεολογικοί μηχανισμοί για να στηρίξουν τα συστήματα της εξουσίας. ...