Μετείχε ο Αριστοτέλης στη δηλητηρίαση του Αλεξάνδρου,
και
ποια πράγματι η σχέση τους ;
του Σωτήρη Γλυκοφρύδη
Επ’ ευκαιρία
του 2016 που είναι χρόνος αφιερωμένος στον Αριστοτέλη, αγγίζουμε ένα θέμα που για
λόγους σκοπιμότητας βρίσκεται κάτω από το χαλί της ιστορίας: Ήταν ο Σταγειρίτης συντελεστής της δηλητηρίασης του
Αλεξάνδρου, ο υπ’ αριθμ 1 ύποπτος, όπως αναφέρουν οι βιογράφοι του Μακεδόνα
στρατηλάτη, Πλούταρχος Αρριανός και
Διόδωρος Σικελιώτης [*]; Αν ναι, τί λόγους είχε να το κάνει; ¨Ξεθάβουμε¨ λοιπόν
αυτό το ζήτημα, λέγοντας κατ’ αρχή πως δεν νοείται η μεγαλοιδεατική σκοπιμότητα
να καλύπτει τα καταγεγραμμένα γεγονότα. Συμπληρώνουμε για να μη παρεξηγηθούμε
πως εθνικό είναι ό,τι είναι αληθές και η πρώτη αλήθεια που προκύπτει είναι ότι
οι άνθρωποι στον τόπο αυτό, το πιο διαχρονικό που ανακάλυψαν είναι πως οι
πράξεις τους συνδέονται με τραγωδία.
Στο θέμα μας:
πέραν απ’ ότι θεωρείται, η σχέση Αλέξανδρου και Αριστοτέλη προκύπτει τουλάχιστον
στην αρχική της φάση, διφορούμενη. Από τη μια ο Αλέξανδρος έλεγε πως στους
δασκάλους χρωστά ο άνθρωπος το ευ ζειν, αλλά και από την άλλη πως θα κριθούν σαν
έλθει η ώρα. Κατά τα φαινόμενα, ο Αριστοτέλης λίγο πρόλαβε να διδάξει τον
Αλέξανδρο, καθώς ήταν μαθητής του στην ηλικία των 13-16 ετών, μόνο, διότι μετά
ο Αλέξανδρος έφυγε από τους σκιερούς περιπάτους του διδασκαλίου της Μίεζας εισαγόμενος
στα στρατιωτικά καθήκοντα της Πέλλας. Αν ο Σταγειρίτης πήγαινε εκεί κάνοντάς του
¨φροντιστήριο¨, είναι άλλο θέμα. Πάντως, βασικός παιδαγωγός του Αλέξανδρου αναφέρεται ο έμπιστος
της Ολυμπιάδας, Λεωνίδης, ενώ ο Φιλιππικός Αριστοτέλης εμφανίζεται σαν ένας από
τους πιο συμαντικούς δάσκαλους του, που δεν ήταν βέβαια ο μόνος (επιπλέον, Λυσίμαχος,
Φιλίσκος, Μέναιχμος…).